ضرب‌المثل‌های رومانی

ضرب‌المثل‌های رومانی و مترادف آن به فارسی.

A - B - C - D - E - F - G - H - I - J - K - L - M - N - O - P - R - S - T - U - V - W - X - Y - Z

A

• Apa trece, pietrele rămân.

• ترجمه: «آب جریان دارد، اما صخره‌ها ماندگار هستند.»
  • مترادف فارسی: «مثل ریگِ کف رودخانه (جوی) ماندنی است.»
• Apără-mă de găini, că de câini nu mă tem.

• ترجمه: «مرا از جوجه‌ها حفظ کن، از سگ باکی ندارم.»
  • مترادف فارسی: «خصم دانا که دشمن جان است// بهتر از دوستی که نادان است» مکتبی شیرازی
• Aruncă binele în dreapta şi în stânga, şi la nevoie o să-l găseşti.

• ترجمه: «مال خود را از چپ و راست ببخش، هروقت بدان نیاز داشتی آن را خواهی یافت.»
  • مترادف فارسی: «نان را بینداز توی دریا، ماهی نمی‌داند اما خدا می‌داند.»
  • مترادف فارسی: «خوبی کردن و به دریا انداختن»
  • تمثیل: «تو نیکی میکن و در دجله انداز// که ایزد در بیابانت دهد باز» سعدی
• Ascultă cu urechile, vezi cu ochii, dar taci cu gura.

• ترجمه: «از گوش‌هایت برای شنیدن و از چشمانت برای دیدن، اما از دهانت برای خموشی استفاده کن»
  • مترادف فارسی: «گوش تو دو دادند و زبان تو یکی// یعنی که دو بشنو و یکی بیش مگو» باباافضل کاشی
• A trecut baba cu colacii.

• ترجمه: «مادربزرگ با شیرینی‌ها رفت.»
  • مترادف فارسی: «آن‌که دیر برسر خوان آید، جز استخوان نصیب نبرد.»

D

Dupa orice furtuna vine soare

• • مترادف فارسی: بعد از هر سختی آسانی می‌آید**
  • ترجمه: بعد از هر طوفانی خورشید می‌آید**
• Daca ar tacea si un prost ar trece drept intelept.

• ترجمه: «اگر دهانش را ببندد، هر ابلهی دانا به نظر می‌رسد.»
  • مترادف فارسی: «نادان را به از خاموشی نیست» سعدی
  • مترادف فارسی: «خاموشی هم پرده عورت جهل است و هم شکوه عظمت دانایی» مرزبان‌نامه
  • تمثیل: «ز دانش چو جان تو را مایه نیست// به از خامُشی هیچ پیرایه نیست» فردوسی

C

• Capul aplecat sabia nu-l taie.

• ترجمه: «شمشیر، گردن کج را نمی‌زند.»
  • مخالف فارسی: «زبان سرخ سر سبز می‌دهد برباد.»
• Ce poţi face azi, nu lăsa pe mâine.

• ترجمه: «کاری را که امروز قادر به انجام آن هستی، برای فردا نگذار.»
  • مترادف فارسی: «کار امروز به فردا میفکن!»
  • مترادف فارسی: «کار امروز به فردا افکندن از کاهلی تن است.» ابوالفضل بیهقی
  • تمثیل: «از امروز کاری به فردا ممان// چه دانی که فردا چه گردد زمان» فردوسی
  • تمثیل: «ساقیا عشرت امروز به فردا مفکن// یا زدیوان قضا خط امانی به من آر» حافظ
• Cine are carte, are parte!

• ترجمه: «دانش، قدرت است.»
  • مترادف فارسی: «دانایی توانایی است»
  • مترادف فارسی: «دانستن توانستن است»
  • تمثیل: «توانا بود هرکه دانا بود// به دانش دل پیر برنا بود» فردوسی
• Cine furâ azi un ou, mâine va fura un bou!

• ترجمه: «آن‌که امروز تخم‌مرغی بدزدد، فردا گاوی را خواهد دزدید.»
  • مترادف فارسی: «تخم‌مرغ‌دزد، شترمرغدزد می‌شود.»
  • مترادف فارسی: «هر که دانگی بدزدد، از دیناری نترسد.»
• Câinii latră, ursu' trece...

• ترجمه: «سگ پارس می‌کند و خرس (بی‌خیال) می‌گذرد.»
  • مترادف فارسی: «سگ لاید و کاروان گذرد.»
  • تمثیل: «زآن‌همه بانگ و علالای سگان// هیچ واماند ز راهی کاروان؟» مولوی

N

• Nu da vrabia din mână pe cioara de pe gard.

• ترجمه: «گنجشکی را که به کف داری با کلاغی که برحصاری نشسته معاوضه نکن!»
  • مترادف فارسی: «سرکه نقد به از حلوای نسیه»
  • مترادف فارسی: «سیلی نقد از عطای نسیه به»
  • تمثیل: «ما درخور صید تو نباشیم ولیکن// گنجشک به دست است به از باز پریده» سعدی
• Nu iese fum fără foc.

• ترجمه: «هیچ دودی بی‌آتش نیست.»
  • مترادف فارسی: «هیچ دودی بی‌آتشی نیست.»
  • مترادف فارسی: «دود نشانه آتش است.»
  • تمثیل: «اگر دودی رود، بی آتشی نیست» سعدی
• Nu poţi îndrepta lumea cu umărul.

• ترجمه: «دنیا را با شانه‌هایت نمی‌توانی راست کنی.»
  • مترادف فارسی: «گیتی است، کی پذیرد همواری؟» رودکی

O

• Obişnuinţa... a doua natură!

• ترجمه: «عادت، طبیعت دوم است.»
  • مترادف فارسی: «عادت طبیعت ثانوی است.»
  • مترادف فارسی: «ترک عادت موجب مرض است.»
• Ochii care nu se văd se uită...

• ترجمه: «چشمانی که همدیگر را نبینند، یکدیگر را فراموش می‌کنند.»
  • مترادف فارسی: «ازدل برود هرآن‌که از دیده برفت.»

P

• Prietenu, la nevoie se cunoaşte!

• ترجمه: «هنگام نیاز، دوستان واقعی شناخته می‌شوند.»
  • مترادف فارسی: «دوست آن دانم که گیرد دست دوست// در پریشان‌حالی و درماندگی» سعدی

R

• Rîde ciob de oală spartă.

• ترجمه: «تراشه چوب به پاتیل شکسته می‌خندد.»
  • مترادف فارسی: «دیگ به دیگ گوید رویت سیاه! سه‌پایه گوید صل‌علی.»
  • مترادف فارسی: «آبکش به کفگیر می‌گوید: نُه سوراخ داری!»

S

* S-a dus bou... şi-a venit vaca! (tatâl lui Nica, in Ion Creanga-Amintiri din copilarie)

• ترجمه: «او مثل گاو نر رفت و مثل گاو ماده برگشت.»
  • مترادف فارسی: «خر عیسی به آسمان نرود.»
  • تمثیل: «خر عیسی گرش به مکه بری// چون بیاید هنوز خر باشد.» سعدی
  • تمثیل: «خر به سعی، آدمی نخواهد شد// گرچه در پای منبری باشد» سعدی

T

• Totu-i bine cand se termină cu bine.

• ترجمه: «همه چیز بر وفق مراد است وقتی که پایان خوبی داشته باشد.»
  • مترادف فارسی: «شاهنامه آخرش خوش است.»

U

• Un prost incurca, si zece intelepti nu pot descurca

• ترجمه: «یک دیوانه طوری ریخت و پاش می‌کند که ده نفر عاقل نمی‌توانند آن را سامان دهند.»
  • مترادف فارسی: «یک دیوانه سنگی به چاه اندازد و دوصد عاقل بیرون نتوانند آورد.»
• Un necaz nu vine niciodată singur.

• ترجمه: «یک بدبختی هیچگاه به تنهایی رخ نمی‌دهد.»
  • مترادف فارسی: «یک بدبختی تنها رو نمی‌دهد.»