مرگ یزدگرد (فیلم)

مرگ یزدگرد فیلم ایرانی که بهرام بیضایی از روی نمایشنامه‌اش به همین نام به سال ۱۳۶۰ ساخته‌است.

گفتگوها

آسیابان: من منم ای نادان؛ نمی‌شناسی؟

دختر (یاسمن آرامی): چرا نیک می شناسمت، می‌دانم چگونه مردی! بی گمان اگر مرا می‌خریدند می‌فروختی به یک لبخند این زن!

زن (سوسن تسلیمی): چه کنم جان دل؛ فروشندگان تو خریداران من اند!

---

دختر: تو شوربختِ شور چشم، هر چه داری از آن کیست؟

آسیابان: هر چه ما داریم از پادشاه است.

زن: چه می گویی مرد، ما که چیزی نداریم.

آسیابان: آن نیز از پادشاه است.

دربارهٔ فیلم

• . . . از طریق مهدی هاشمی به بهرام بیضایی معرفی شدم که به دنبال بازیگری برای ایفای نقش یک سرباز در فیلم مرگ یزدگرد می‌گشت. . . . این یک نقش جدی بود اما من واکنشی جدا از آن‌چه در متن بود بروز می‌دادم و موقع کار می‌خندیدم. مثلاً بایستی وارد صحنه می‌شدم و می‌گفتم که: «مرده که سخن نمی‌گوید!» اما این جمله را با خنده می‌گفتم. بیضایی می‌گفت: «چرا می‌خندی؟» می‌گفتم: «نمی‌دانم!» بعد خودش می‌گفت: «بگذار بخندد، لابد دیوانه است!»
  • علیرضا خمسه
• بلاغت سینمایی بهرام بیضایی . . . در اقامه‌ی کلام، فضاسازی، بازی بازیگران، لحن، تسخیر ناگهانی لحن و عصیان کلام . . . در فیلم مرگ یزدگرد . . . . بیضایی با استادی توانسته است با بازی شگفت بازیگران، لحن، تغییر ناگهانی لحن و عصیان کلام بر آن فضای بسته‌ی آسیاب مستولی شود و زمان و مکان را نفی کند. تماشاچی در سلطه‌ی بیضایی است و لحظه‌ای رهایی ندارد.
  • احمدرضا احمدی، بهارِ ۱۳۷۷