«من بهاین موضوع اعتقاد راسخ دارم که تنها یکراه برای خلاصی از شر سرمایهداری وجود دارد: برقراری اقصادِ سوسیالیستی بهیاری آموزش و پرورشی درخورِ تحقق اهداف سوسیالیستی. در چنین ساختاری ابزار تولید وفرآوردههای آن، بهکل جامعهٔ تعلق داشته و مصرف آن نیز طبق برنامه خواهد بود.»
«زن و فرزندان خود را از تحصیل دانش و کسب پرورش باز مدار تا غم و اندوه بر تو راه نیابد و در آینده پشیمان نگردی.»
پندنامه آذرآباد
«افرادی که بزرگترین خدمت را به علم و فرهنگ نمودهاند، نویسندگان و محققانی بودهاند که در انزوا میزیستهاند و هرگز در مباحثات دانشگاهی شرکت نکرده و حقایق صد در صد اثبات نشده را در آکادمیها ابراز نداشتهاند.»
«اصولیترین و بنیادیترین درسها برای هر کودکی که امروز وارد کلاس اول دبستان میشود جدای از اینکه باید زبان مادری را آموزش ببیند آموزش محیط زیست است و اینکه چطور با زمین و هستی تعامل برقرار کند مهم است. زندگی همه افراد پیامد و تابعی از آموزش است تا آموزش، درست و اصولی نشود زندگی افراد درست نخواهد شد، بنابراین میتوان نتیجه گرفت که آموزش مهمترین رکن است.»
«اگر ما باید دانش و برابری فرصتها را برای مردم فراهم سازیم و این چنین، علّت نخستین ناآرامی در جهان نوین را بر طرف سازیم، باید نقش آموزش و پرورش را توسعه دهیم.»
«در دسترس بودن دانش، تنها ویژگی بزرگ دموکراسیِ آمریکاست؛ چیزی که شهروندانِ آن را نیرو میبخشد و آزاد میسازد… در آمریکا در پی فراگیری هر چه که باشی، همیشه فردی برای آموزش آن وجود دارد.»
«آموزش و پرورش فقط انباشتن با سختیِ حقایق و سندها و سلطنتهاست، و نه صرفاً آماده گشتن ضروروی فرد برای کسبِ معاش خود در جهان. بلکه آموزش عبارت است از جابجایی میراثِ معنوی، اخلاقی، فنّی و زیباشناسی ما به گستردهترین شکل در میان بیشترین افرادِ ممکن، با هدفِ گسترش شناختِ بشر از زندگی، سلطه بر آن، پیرایش آن و بهرهوری از آن.»
«هرکه از آموختن بازمانَد، پیر است؛ چه در بیستسالگی چه هشتادسالگی. هر که به آموختن بپردازد جوان میماند. بزرگترین چیز در زندگی این است که ذهن خود را جوان نگه دارید.»
«هیچ پایانی برای آموختن نیست. اینکه کتابی بخوانی، آزمونی بگذرانی، تحصیلات را پایان ببری؛ نیست. سراسر زندگی از لحظهای که زاده میشوی تا لحظهای که میمیری، روند یادگیری است.»
«آموزگار و دانشآموز باید زندگی خود را نمونه و نشانهٔ درخشان از آنچه میآموزند قرار دهند و گرنه مانند کسانیاند که راهی را شناختهاند ولی از آن راه نمیروند و یا مانند بیمارانی میباشند که داروی شفابخش را از طبیب گرفتهاند ولی آنرا نمیخورند.»
«من یک بار در تمام روز چیزی نخوردم و در تمام شب نخوابیدم تا بتوانم مسئلهای را خود حل کنم اما نتیجه نبخشید، از این رو فهمیدم که بهتر است که آنچه را نمیدانم بپرسم.»
«آموزش واقعی کودک آن است که بهترین ویژگیهای او را بیرون بکشد و نمایان سازد. برای این هدف، آیا چه کتابی بهتر از کتابِ انسانیّت ممکن است وجود داشته باشد؟»
«مشکل مدارک دانشگاهی بهویژه آنهایی که بیشتر جذاباند، این است که مدرکداران به دام این اندیشه میتوان بیافتند که مردمی که مدرک ندارند، هیچ چیز نمیدانند.»
«اگر آموزش بهطور رسمی باشد، افراد بعد از پایان دانشگاه فقط در جستوجوی مدرک خواهند بود و مدرکگرایی پلی برای افراد با تلاش و شیوهٔ درست زیستن نخواهد بود.» «زندگی همه افراد پیامد و تابعی از آموزش است تا آموزش، درست و اصولی نشود زندگی افراد درست نخواهد شد، آموزش مهمترین رکن است.»
«آرزوی بزرگی را که در قلب خود میپروراندیم و در پی تحقق آن روزشماری میکردیم، آموزش بود که سعادت جاودانه در پی داشت. ما نمیخواستیم که دیو بیسوادی در کلیساها بجای ماند و کشیشان ما در تاریکی نادانی بهسر برند.»
سردر دانشگاه هاروارد
«هر آموزشگاهی را که باز کنید در زندانی را بستهاید.»
«هرگاه به مدرسه قدم میگذارم، با مشاهده چهرههای کثیف و تکیده، موهای ژولیده، و برق چشمانِ این کودکان فقیر، دستخوش ناآرامی و انزجار میشوم و همان حالتی بهمن دست میدهد که بارها از دیدن شرابخواران مست، بر من مستولی شدهاست. ای خدای بزرگ! چگونه میتوانم آنها را نجات دهم؟ نمیدانم به کدامین یک کمک کنم. من آموزش و پرورش را فقط برای تودهها میخواهم و نه کسی دیگر، مگر بتوانم پوشکینها و لومونسفهای آینده را از غرقشدن رهائی بخشم.»
«هرکه از آموختن بازمانَد، پیر است؛ چه در بیستسالگی چه هشتادسالگی. هرکه به آموختن بپردازد جوان میماند. بزرگترین چیز در زندگی این است که ذهن خود را جوان نگه دارید.»
↑«Writers on America, An American Milk Bottle» (انگلیسی) (PDF). ۴۹. بازبینیشده در ۰۵-۰۲-۲۰۱۷. «availability of knowledge is the single greatest feature of American democracy, one that empowers and liberates its citizens.»