میرزا آقاخان کرمانی

عبدالحسین بن عبدالرحیم کرمانی شهرت‌یافته به میرزا آقاخان کرمانی (۱۸۵۴، کرمان –۱۷ ژوئیه ۱۸۹۶، تبریز) روشنفکر، نویسنده و اصلاح‌طلب ایرانی در جنبش مشروطه بود.

گفتاوردها

• «کمتر کسی از اهالی ایران است که میر غضبی نداند یا ستم و تعدّی نداند و ظلم و بی انصافی نپرورد و تمامِ سکنهٔ آن ویران و خرابه از طبقهٔ حکماء و وزراء گرفته تا حمّال و بقّال همه سمتگر و بی مروّت و همه خونخوار و بی مرحمت و همه فریاد دارند که چرا ما میر غضب باشی نیستیم و همه می‌خواهند ظالم منفرد و حاکمِ مستبد و جلّادباشی باشند.»
  • در «سی مقاله»
• «ریشهٔ رذالت و بیخِ دنائت از فقره و فاقه و ندیدن و نداشتن می‌روید. چنانچه درختِ بزرگواری و شجرهٔ فتوت از اراضیِ پُرثروت و دولت یا اقتدار و سلطنت روییده و نشو و نما نموده‌است؛ و هیچ‌گاه در ملّتِ عرب ثروت و تجارت و مُکنت نبوده و هیچ وقت پادشاهی و برزگی نکرده بودن. زیرا که چرانیدن شتر و بافتن پلاس و خفتن در سایهٔ خار مغیلان و بستر ساختن از ریگ بیابانِ عربستان و آشامیدنِ آب برکهٔ باران و پخت و پز کردن شیر و کشت با جُلّهٔ شتر و مشعل‌کردن کُندهٔ گز را به عوض چراغِ گاز و لَنَترِ الکتریک، و پوشیدن گلیم پشمین و خوردن سوسمار، دیگر آن محتاج به تجارت و زراعت نبوده و نیست! ...»

دربارهٔ او

• «میرزا آقاخان نمایندهٔ کامل عیار فرهنگ ایرانیست»
  • فریدون آدمیت