مهناز افخمی

مهناز افخمی (۱۴ ژانویه ۱۹۴۱، کرمان) استاد دانشگاه، کنشگر دموکراسی- حقوق زنان و حقوق بشر، سیاستمدار و مؤلف ایرانی-آمریکایی است. او وزیر دولت در امور زنان و خانواده (۲ سپتامبر ۱۹۷۵ – ۲۷ اوت ۱۹۷۸) بوده است.

گفتاوردها

مصاحبه

• باید درک کنیم که زنان هم در شکل‌دادن به فرهنگ، حفظ آن و انتقال به نسل آینده نقش مهمی دارند. از آنجا که فرهنگ پدرسالاری بر جامعه حاکم بوده‌است، زنان نیز این فرهنگ را برای خود درونی کرده‌اند، بنابراین برای تغییر این وضعیت، باید همه با هم عوض شویم و البته ما زنان باید در این زمینه پیشرو باشیم و یاد بگیریم که به خودمان، به قدرت تشخیص، هوش و تفکر خودمان اعتقاد داشته باشیم.
• باید بدانیم که چقدر مهم است که از حقوق خود دفاع کنیم و فرزندانمان را، چه دختر چه پسر، طوری تربیت کنیم که بتوانند در تغییر این فرهنگ نقش داشته باشند. فرهنگ، موضوعی پویا و قابل تغییر است، منجمد و ثابت نیست.
  • ۱۷ مارس ۲۰۰۸/ ۲۷ اسفند ۱۳۸۶، پرسش و پاسخ «حقوق زنان» رادیو فردا، بخش اول
• آنچه در زمینهٔ حجاب مهم است این مسئله است که افراد آزاد باشند و بتوانند پوشش خود را بر اساس سلیقه و میل خود انتخاب کنند. اینکه با زور و مجازات به مردم تحمیل کنیم که چه پوششی را انتخاب کنند، ضد تمام موازین بین‌المللی حقوق بشر است. باید توجه داشته باشیم در هیچ مذهبی از جمله اسلام، دستوری برای پوشش به صورت حجاب وجود ندارد، بلکه در اصل، زنان از خودنمایی منع شده‌اند، در قرآن نیز هیچ نوع حجاب خاصی تصریح نشده‌است.
• همهٔ افراد باید آزاد باشند که با مذهب، آن گونه که تشخیص می‌دهند و تعبیر می‌کنند روبه رو شوند در نتیجه مسائل مذهبی باید از مسائل حکومتی جدا باشد و افراد باید در مورد انتخاب مذهب و تفسیر آن آزاد باشند … ما به دنبال جداسازی مذهب از حکومت هستیم، مذهب اعتقادات فردی است و حکومت، مسائل مربوط به اجتماع است که همه باید در تصمیم‌گیری و تعیین آن مشارکت داشته باشند.
• برای اینکه همه در تعیین سرنوشت خود نقش داشته باشند و حقوق همه رعایت شود باید مسائل مدنی و حکومتی از مسائل دینی جدا شود. ارزش‌ها مهم هستند و در تمام مذاهب تقریباً یکسان. همهٔ ادیان به عدالت اجتماعی و احترام به انسان اشاره می‌کنند، مسئله، نحوهٔ اجرای آن و تفاوت سلیقه‌ها است که باید از حکومت جدا باشد و با رأی افراد بر روی جامعه اثر بگذارد.
• متون مذهبی را افرادی تفسیر کرده‌اند که در سیستم خاصی آموزش دیده‌اند و تفکر سنتی دارند، امروز شرایط زندگی متفاوت است و همهٔ مذاهب به خصوص اسلام تأکید دارند که باید اجرای احکام دینی را با شرایط روز تطبیق داد و این انطباق مذهب با شرایط روز تا کنون کمتر مورد توجه قرار گرفته‌است.
  • ۱۷ مارس ۲۰۰۸/ ۲۷ اسفند ۱۳۸۶، پرسش و پاسخ «حقوق زنان» رادیو فردا، بخش دوم
• جامعه، بسته به نوع حکومت و نوع نگرش حکومت به جامعه و اهداف عالی آن، شکل می‌گیرد. امروز مشکل ما در جمهوری اسلامی این است که برداشت از جامعهٔ ایران و نقش جامعه ی ایران در دنیا با واقعیت‌های پیچیده جامعهٔ مدنی بسیار پیشرفته ارتباطی ندارد.
• باید ببینیم اگر انقلاب پیش نیامده بود پس از گذشت این سال‌ها، ما اکنون چه وضعیتی داشتیم.
  • ۱۷ مارس ۲۰۰۸/ ۲۷ اسفند ۱۳۸۶، پرسش و پاسخ «حقوق زنان» رادیو فردا، بخش سوم
• وضعیت تاریخی زن قبل از اسلام و بعد از آن کمک زیادی به ما نمی‌کند. تاریخ در زمینهٔ تغییر وضعیت زنان نقش اساسی داشته‌است و در طول تاریخ، پیشرفت آگاهی‌ها، امکانات، توسعهٔ علم، توسعه اقتصادی و اجتماعی سیاسی، همه بر روی جداسازی تاریخی مرسوم بین زن و مرد تأثیر گذاشته‌است. بازگشتن به گذشته دوردست، برای بهبود وضع زن مفید نیست، مهم این است که دوران مدرن و تاریخ معاصر در تجهیز جامعهٔ مدنی به خصوص تجهیز زنان نقش اساسی داشته‌است.
• من اعتقاد دارم زنان ایران با شهامت و شجاعت جنبش خود را ادامه می‌دهند، ولی به دلیل شرایط قانونی و حقوقی که به آنها تحمیل شده، وضعیتشان از همیشه عقب‌تر است.
  • ۱۷ مارس ۲۰۰۸/ ۲۷ اسفند ۱۳۸۶، پرسش و پاسخ «حقوق زنان» رادیو فردا، بخش چهارم
• اگر می‌خواهیم که صد در صد با سوادی در مملکت باشد، اگر می‌خواهیم که کارگر حرفه‌ای کارا داشته باشیم، اگر می‌خواهیم که مردم در توسعه شریک باشند و مسایل دیگر، باید به زنان توجه کنیم چرا که نصف جمعیت زنان هستند و این نصف جمعیت نیمه‌ای است که نیمه دیگر را آموزش می‌دهد.
• سازمان زنان، بر خلاف تبلیغاتی که هست و سوء نظری که به خصوص به دلیل گفتمان جمهوری اسلامی ایجاد شده، یک سازمان مردمی بود.
• خانم اوریانا فالاچی هم یک راه خاصی داشت و همه مردان قدرتمندی را که با آنها مصاحبه می‌کرد از هایله سلاسی گرفته تا شاه و کیسینجر به جایی می‌رساند که حرفی بزنند که همه عمر باید جوابگوی آن می‌بودند.
• من نمی‌دانم که شاه شخصاً راجع به مساوات یا نقش زن چی فکر می‌کرد. همین‌طور که بیشتر مردانی که در عمرم از آن منطقه یا حتی خارج شناخته‌ام، نمی‌شود گفت که تعهد صد در صدی به مساوات داشتند.
• تاریخ روند خودش را دارد و آگاهی افراد به حق خود و دیگران، در طول تاریخ تغییر ایجاد می‌کند.
• همین الان قوانین ایران در زمینه زن، ابتدایی‌ترین قوانینی است که ما در سطح دنیا داریم، غیر از سودان و عربستان سعودی، کمتر مملکتی است که قوانینی در این سطح داشته باشد.
• در سطح حقوق و قوانین، ایران یکی از عقب افتاده‌ترین ممالکی است که وجود دارد و از نظر فشارهایی که بر زنان وارد می‌شود و محدودیت‌هایی که وجود دارد، بیشترین محدودیت را دارند، ولی از نظر نقش زنان به عنوان فرد یا به عنوان گروه‌هایی که مستقل از این شرایط سعی می‌کنند، یکی از پیشرفته ترین‌ها هستند. البته باید بگویم زنان فعال ایران، الان خیلی بهتر از روشنفکران و محققینی که در خارج کار می‌کنند یا در گذشته فعال بودند، تاریخ خود را درک می‌کنند و به آن نظر مثبت دارند.
  • ۲۶ ژانویه ۲۰۱۰/ ۶ بهمن ۱۳۸۸، مصاحبه با «بی‌بی‌سی فارسی»