حجاب

حجاب پوشش سر و سینه ویژهٔ زن مسلمان بالاتر از سنِّ بلوغ در برابر مردانِ بالغ است. حجاب دوگونه است: حجابِ شرعی و حجاب اجتماعی. در قرآن، خدواند زن رابه حجاب شرعی فرمان داده است و آن «منع اختلاط او با مردان در جاهایی که شبهه می‌آورد» و «خودداری او از آنچه که شایسته اش نیست.» امّا حجاب اجتماعی (پوشاندن سر و چهره)، شیوهٔ پوشاک کشورهای گوناگون اسلامی است و این حجاب از دین نیست و مربوط به فرهنگ اجتماعی و جایگاه زنان در آن کشور است.

گفتاوردها

• «با عفت خویش افتخار و عزت حجابم را حفظ می‌کنم و با همت و اراده خود برهم سن و سالانم برتری می‌یابم. ادب اخلاقی و آموزش‌های ارزشمندی که کسب کرده‌ام نه تنها هیچ ضرری به من نرسانده‌اند، بلکه موجب شده‌اند گل سرسبد اندیشمندان جامعه خود باشم. شرم و حیایی که دارم موجب عقب ماندن من نشده است و نقاب و حجابی که بر صورت و سینه می‌اندازم مانع پیشرفت من نگشته است».
  • عایشه تیموریه
• اینها به زور و با اعمال خشونت و وحشی‌گری زنان را به حجاب داشتن وامی‌دارند. رنگ چادرها و روسری‌ها همه تیره است. چرا نباید زنان و دختران ما در انتخاب پوشش خود آزاد باشند. امروز حکومت زنان را به بدترین شکل در حجاب کرده است قلب آدم می‌گیرد وقتی این همه سیاه‌پوش را می‌بیند. من به شکل طبیعی طرفدار حجاب اختیاری هستم اما معتقدم زنان باید آزاد باشند تا پوشش خود را برگزینند. آنکه می‌خواهد بی‌حجاب بیرون آید باید آزاد باشد و عقیده‌اش مورد احترام جامعه باشد.
  • سید حسین خمینی
• دنیای غرب که مأمورین ابلیس هستند رضاشاه را مأمور کشف حجاب کردند... در حال حاضر نیز طبق گزارشاتی که از افراد دستگیر شده در شهر قم به دست آمده این افراد هر روز عده‌ای از زنان را به اتوبوس داخل شهر می‌آوردند و آنها را رها می‌کردند تا قبح حجاب برای مردم از بین برود و اینها نیز همان کاری است که رضاشاه در آن زمان انجام داد
  • کاظم صدیقی
• من نمی دانم این حکمِ حجاب (پوششِ سر و چهره) از کجا آمده است... نه در قرآن نه در سنّت نه در هیچ جایی بیان نشده ...
  • طاها حسین
• «اسلام نه یک نیاز به ممارست دارد، و نه نیاز به لباسی. تحمیل حجاب به یک زن، خلاف اصول اسلام است. متأسفانه، بعد از همه سؤ ظن نسبت به اسلام؛ بسیاری از مردم شروع کردند به در نظر گرفتن حجاب به عنوان یک مشکل سیاسی، اما این چنین نیست. پوشیدن حجاب یک گزینهٔ شخصی آزاد است.»
  • رانیا عبدالله، مصاحبه با کوریره دلا سرا , نقل شده "Muslim women don't have to wear veils: Rania" in Khaleej تایمز (۹ فوریه ۲۰۰۷)
• «اسلام نه در بخش عمل به دستورات و نه پوشش هیچ نوعی الزامی وجود ندارد بنابر این الزام حجاب برای زن مسلمان نیز مغایر با تعالیم اسلامی است.»
  • رانیا عبدالله مصاحبه با کوریره دلا سرا , نقل شده [http://www.khaleejtimes.com/DisplayArticleNew.asp?xfile=data/middleeast/2007/February/middleeast_February139.xml&section=middleeast&col= "Muslim women don't have to wear
• «من طرفدار سرسخت حق پوشیدن حجاب برای زنان هستم، همان‌طور که طرفدار سرسخت حق هر زنی که نپوشیدن آن را برمی گزیند، هستم.»
  • رانیا عبدالله
• «حجاب باید اقناعی باشد نه اجباری. اجبار هرجا حاکم شود نتیجه عکس می‌دهد.»
  • جمیله کدیور
• «باید بتوانیم سلسله مراتب نیازهای زنان را به درستی مورد ارزیابی قرار دهیم حق انتخاب آزاد زنان و من جمله پوشش آنها از این جمله است. انسان‌ها حق دارند پوشش خود را انتخاب کنند و من جمله به اقتضای شرایط هم توجه کنند. وقتی خواستم بدون چادر به مجلس بروم یکی از خانم‌ها گفت اگر بیاید او را می‌زنیم در حالی که چادر هیچ‌گاه الزام اسلام نبوده است اما باید توجه کرد از این مسئله به چه میزان به عنوان ابزار برای دسترسی به مسائل سوءاستفاده شده است.»
  • الهه کولایی
• «حجاب، مزاحم و مانع فعالیت‌های سیاسی، علمی و اجتماعی زنان نیست و دلیل عینی آن شخص شما [پزشکان زن ایرانی] هستید. شاید عده‌ای تعجب کنند که خانمی در سطح بالای علمی و در جایگاه با ارزش کارهای تخصصی وجود داشته و در عین حال خود را با تعالیم اسلامی به ویژه حجاب منطبق کرده باشد... گذشته از برخوردهای نادرست کسانی که حجاب را مسخره می‌کردند، کسانی هم که اهل منطق و فکر بودند باور نمی‌کردند که خانمی مقید به مسائل اسلامی باشد و بتواند مدارج عالی علمی و عملی را طی کند.»
  • سید علی خامنه‌ای دیدار بانوان پزشک کشور، ۱۳۶۸/۱۰/۲۶
• «اگر از یک زن مسلمان بپرسی که چرا حجاب می‌پوشاند، نود و نه درصدشان پاسخ خواهند داد برای اینکه از برانگیختگی مردان جلوگیری شود. به درک، پس حسابگذاری خودتان چه می‌شود؟»
  • مایکل محمد نایت در The Taqwacores
• «مسئله حجاب مسئله کاملاً پیچیده‌ای است و یکی از دلایلی که ما نتوانستیم معضل حجاب را در کشور خوب درک کنیم، بفهمیم و حل کنیم این است که متأسفانه در این سال‌ها در بسیاری از موارد با موضوع حجاب به عنوان یک مسئله بسیط برخورد شده است. یک مسئله یک خطی ساده با یک فرمول ساده که طبیعتاً همین باعث شده که درست فهم نشود.»
  • محمدرضا زائری
• «فکر می‌کنم لباس هر فردی نشان از طرز تفکر فرد دارد همیشه هم مخالف طرز لباس پوشیدن خانم‌های فعال در حکومت بوده‌ام و به هیچ وجه موافق آن نیستم. اگر می‌خواهند اسلام را معرفی کنند می‌توانند با لباس و حجاب بهتری این کار را انجام دهند.»
  • زهرا اشراقی
• «فکر می‌کنم که می‌شود مسلمان خوبی بود، حجاب را رعایت کرد ولی حجاب زیبایی هم داشت. حجاب باید جاذبه داشته باشد نه اینکه برخی‌ها با نوع حجاب نازیبایی که دارند دافعه می‌آفرینند.»
  • زهرا اشراقی
• «ما نمی‌توانیم بگوییم حجاب تجربی و ذائقه‌ای است. حجاب تعریف شده و شاخصه‌های آن هم توسط قرآن مشخص شده است. بنابر این یا کسی باحجاب است یا حجاب ندارد.»
  • فاطمه آلیا
• «حجاب مظهر موانع بزرگ بر سر راه زنان برای مشارکت در زندگی اجتماعی است.»
  • هدی شعراوی
• «اگر بی‌حجابی تمدن است پس حیوانات از همه متمدن‌تر هستند.»
  • مرتضی مطهری فلسفه حجاب، مرتضی مطهری، نشر صدرا.
• «حجاب از احکام قطعی اسلام است و باید در خصوص آن منطقی صحبت کرد».
  • غلامعلی نعیم‌آبادی
• «مطمئناً وضع زنان در جهان اسلام مسئله‌ساز است، لیکن این خود زنان درگیر با حجاب هستند که باید درخصوص اینکه چه چیزی ظالمانه است تصمیم بگیرند. به‌طور کلی مردمی که از ظلم و سرکوب رنج می‌برند باید علیه قبول سلطه خود بشورند - نمی‌شود به‌نیابت از مردم آنان را رها کرد.»
  • ژاک رانسیر
• «ما زنان را درگیر فعالیت‌های اجتماعی می‌کنیم تا آرام آرام در مسیر حرکت‌های مطلوب اجتماعی، متوجه حقایق دیگری در عالم شوند و دنیا را تنها در لباس نو خریدن و آرایش کردن و از این میهمانی به آن میهمانی رفتن نبیند، تا بفهمند در زندگی چیزهای دیگری هم هست.»
  • موسی صدر
• «کسانی که در بین خواهران ما عفاف و حجاب را رعایت نمی‌کنند نباید متصور شد که آنها از دین بیگانه هستند چرا که اینها فقط شناخت غلطی از دین دارند و می‌پندارند که همین مقدار محبتی که نسبت به دین دارند کافی است.»
  • عباس واعظ طبسی
• «برای مقابله با بدحجابی توهین، اخم کردن، و زد و بند نمی‌خواهد اگر ما تذکر و یادآوری داشته باشیم خواهیم دید چه آثار مفیدی را در این خصوص خواهد داشت.»
  • عباس واعظ طبسی
• «همسر من و دخترم با روسری و مانتو و جوراب بیرون می‌روند و به‌نظر من این حجاب اسلامی است. نه‌فقط همسر من، همچنین همسر مرحوم آقای محققی و دختر ایشان هم چنین حجابی داشتند. اگر این حجاب غیراسلامی بود، در طول این سال‌های متمادی، از زمان مرحوم آقای بروجردی تا امروز، باید حداقل آقایان مراجع برای ما نوشته باشند که آقا این چه مسلمانی‌ای است، به ایران برگردید؛ بنابراین پاسخ سؤال این است که هم حجاب با چادر، حجاب اسلامی است و هم حجاب با روسری.»
  • سید محمد بهشتی
• [ادامه] «ما ضدچادر نیستیم، اما پوشاندن مو و گردن و پوشیدن مانتویی که خیلی تنگ و چسبان نباشد هم حجاب اسلامی است، البته لازم نیست خیلی هم گشاد و اُمل‌‏مآب باشد، مانتویی معمولی و عادی و جوراب‌هایی که پا از زیر آن نمایان نباشد، به اضافه اینکه سعی شود صورت بدون آرایش باشد.»
  • سید محمد بهشتی
• [ادامه]«اینکه می‌گویم سعی شود، چون معمولا خانم‌ها آرایش می‌کنند و بقایای آرایش ممکن است بماند، وقتی هم صورت‌شان را می‏شویند، دیگر لازم نیست خیلی خودشان را اذیت کنند که پوست صورت یا پوست لب‌ها را به‌کلی پاک کنند. فرق است بین خانمی که در خانه برای شوهرش یا برای جلسه خانم‌ها آرایش کرده، صورتش را هم شسته است و حالا بیرون می‏آید و بقیه آثار آن آرایش هست و خانمی که صبح یک ساعت با خودش ور می‌رود تا به خیابان برود. این دو خیلی با هم تفاوت دارند. این دومی تَبَرّج الجاهلیه (٢٢) و آن اولی، الاّ ماظَهَر مِنها (٢٣) است. امیدوارم که این پاسخ برای این سؤال، کافی باشد.»
  • سید محمد بهشتی
• «اجباری حتی برای زن‌های مسلمان هم نیست. چه اجباری؟ حضرت آیت‌الله خمینی نصیحتی کردند مانند پدری که به فرزندش نصیحت می‌کند راهنمایی اش می‌کند که شما این جور باشید به این سبک باشید.»
  • محمود طالقانی
• «مسئله حجاب و عفاف در ذات و در جوهر خود امری فرهنگی، روحی و ذهنی است و ما با فشارهای فیزیکی و مالی نمی‌توانیم در این زمینه به نتیجه‌ای برسیم.»
  • محسن غرویان
• «باید آنقدر کار فکری، عقلانی، فلسفی و فرهنگی انجام دهیم تا اشخاص از درون خود به حدی از شخصیت فرهنگی برسند تا رفتارهایی نظیر حجاب، گفتار، کلام، نگاه، حرکت و... را در حد متناسب با یک شخصیت والای فرهنگی رعایت کنند.»
  • محسن غرویان
• «بنده به عنوان اصلاح‌طلب به مسئله حجاب بسیار اهمیت می‌دهم اما معتقد هستم که یک فرد بی‌حجاب به فردی که با حجاب است و اختلاس می‌کند شرف دارد..»
  • علی شکوری‌راد
• «زمانیکه جوان و هنوز به بیرون کشور سفر نکرده بودم درخیابان‌های مکه چادر «آباجه» می‌پوشیدم و «طرحه» نازک ابریشمین بر روی می‌گذاشتم. قانون حجاب چنین بود. دختران عفیف هیچگاهی رخسار خود را نشان نمی‌دادند و با یک چادریکه خطوط چهره آنها را مینما یاند راضی نمی‌شدند. من درهمسانی با موقف خانواده‌ام چهارچادرمیپوشیدم و حتی به آن می‌بالیدم. آما در پس چادری مغزم با انقلابیونی چون کانت ، هگل، هاید گر، نیتچه، پینوزا، سارتر، داستایفسکی، ویکتورهوگو، لورنس، تولستوی و یا سو ناری کایاتا می‌خروشید .»
  • رجاء عالم
• «در عربستان سعودی حجاب مسئله "ناموسی" است. شما همیشه مجبورید لباس سیاه بپوشید تا "عفت" را رعایت کرده باشید. من می‌خواستم کفش کتانی پایش کنم تا این روحیه شورشی را نشان دهم. در دنیای عرب ما به خرده فرهنگ‌ها و این گونه فردیت اهمیتی نمی‌دهیم. ما همه لباس یکسان می‌پوشیم.»
  • حیفا المنصور