احمد اقتداری

احمد اقتداری (زادهٔ ۳ خرداد ۱۳۰۴ در لار – درگذشتهٔ ۲۷ فروردین ۱۳۹۸ در تهران) که با نام احمدخان اقتداری نیز شناخته می‌شود، ایران‌شناس، سیاستمدار، آموزگار، وکیل دادگستری، نویسنده، تاریخ‌نگار و جغرافی‌دان ایرانی، استاد دانشگاه تهران و رئیس دفتر مطالعات خلیج فارس در مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی بود. او از خاندان خوانین گراش در دوران قاجار بود و منصب‌هایی چون ریاست ادارهٔ فرهنگ لارستان و شهرداری لار را در جوانی بر عهده داشت. همچنین سابقهٔ نامزدی برای نمایندگی مجلس شورای ملی از حوزهٔ لارستان، تدریس در دانشگاه تهران و ریاست دفتر مطالعات خلیج فارس در مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی از دیگر سِمَت‌هایی است که در زندگینامهٔ اقتداری به چشم می‌خورد.

گفتاوردها

• «باید قدرت عمل داشت و مسامحه‌ای به خرج نداد.» (در پاسخ به گفتهٔ پیروز مجتهدزاده، مبنی بر لزوم عدم موضع‌گیری سیاسی دربارهٔ مسائل خلیج فارس)

• از گردش روزگار آزرده منم		وز دور زمان دمی نیاسوده منم
  از کار گران و مزد کم باد به دست		با رنج مدام، گنج‌نابرده منم
  بس بود و نبود عمر را کرده گذار		هم نیک و بدش به هیچ نشمرده منم
  با هر کس ز روی مهر خدمت کردم		ماری به درون جَیب پرورده منم
  بس نیش به جای نوشم دادند		تریاق‌نخورده، زهرآمخته منم
  محزونم و مهجورم و مطرودم از آنک		دیری است که با عشق تو خو کرده منم
  این رنگ و خیال تو و این عشق و امید		وین راهِ دراز و راهِ نسپرده منم
  سودای غم عشق تو درباخته‌ام		می‌سازم و می‌نازم، کآزاده منم
  سودی اگرم بود غم عشق تو بود		کامروز بدان شهره و افسانه منم
  از فیض غمت چو جانِ جاوید شدم		از هر چه که هست و نیست دل‌شسته منم
  دیری است که سودای تواَم در سر نیست		دل‌خسته و دل‌مرده و افسرده منم
  روزی به دلم بود غم یار و دیار		وامروز فروهشته و دل‌کنده و بگسسته منم
  نه مهر و نه کین، نه عشق و نه بی‌مهری		غم‌خورده و آشفته و بشکسته و پژمرده منم
  بازار تو و عشق من آکنده دلی است		دل‌کنده از این جهان آکنده منم
  می‌دانم و می‌نازم و می‌گویم فاش		این بار گران ز دوش افکنده منم
  بگذار بگویم که من از خود رَستم		اما چه کنم که با تو پیوسته منم

  دربارهٔ او

  • «خلیج فارس قلب ایران است و دکتر احمد اقتداری، قلب خلیج فارس.»
    • محمدرضا شفیعی کدکنی
  • «معلم فارس‌شناسی این ناچیز، اقتداری بود. که خوب هم از عهدهٔ آن برآمده و برای همیشه سپاس‌گزار ایشان خواهم بود.»
    • منوچهر ستوده
  • «اقتداری برای همهٔ آنانی که فارس را می‌شناسند، نماد مردی است پراستقامت، سخت‌کوش، بیداردل، خردمند و کسی که می‌داند وارث چه گنجینهٔ بزرگی از فرهنگ ایرانی است و باید آن را پاس بدارد، حفظ کند، از تعدیات بیگانگان در امان نگاه دارد و پیام فارس، عظمت فارس، تمدن فارس را به نسل‌های آینده منتقل کند.»
    • منصور رستگار فسایی
  • «اهمیت کار استاد اقتداری در همین مسأله است که راه تحقیق برای نقاط ناشناختهٔ این مملکت را فراهم کرده‌است.»
    • محمدابراهیم باستانی پاریزی
  • «جناب استاد اقتداری دقیقاً به قلب مشکلات رفته‌اند. ایشان می‌توانستند مثل بسیاری، به طرف مسائل آسان بروند. اما رفته‌اند به منطقهٔ گرمسیرات و از خوزستان تا بندر چابهار و مناطق ساحلی و دیگر مناطق جنوب، همه را گشته‌اند و تحقیق کرده‌اند و برای ما دست‌مایه‌ای فراهم کرده‌اند که بسیار ذی‌قیمت است.»
    • عبدالرسول خیراندیش
  • «امروز هر پژوهشگری که بخواهد از دریای فارس و عمان و از جزایر و کرانه‌های آن سخن به میان آورد، از کتاب‌های و مقالات دکتر اقتداری بی‌نیاز نیست. نام او با خلیج فارس پیوندی ناگسستنی پیدا کرده‌است.»
    • احسان اشراقی

  • دروگر کجایی؟ درو دیر شد		چمن زرد گشت و علف پیر شد
    یخ و برف بر کوه عمرم نشست		عقاب جوانی زمین‌گیر شد
    پرستو و گنجشک پنهان شدند		کبوتر ز پرواز دلگیر شد
    غزال هوس خسته شد از نفس		هواخواه صیاد، نخجیر شد
    سرانجام آشوب طوفان نشست		خروشنده‌دریا به زنجیر شد

    • همایون صنعتی‌زاده

    منابع