انگلبرت کمپفر
انگلبرت کمپفر (۱۶ سپتامبر ۱۶۵۱ – ۲ نوامبر ۱۷۱۶ ) طبیعت‌دان، پزشک، و نویسنده کاشف آلمانی بود که به واسطهٔ سفر جهانگردی‌اش به روسیه، ایران، هند، آسیای شرقی و ژاپن در بین سال‌های ۱۶۸۳ تا ۱۶۹۳ شهرت دارد.
گفتاوردها
[ویرایش]- «قلمروی فرمانروایی شاه [صفوی] محدود است به سرزمینی که در مغرب به دجله، در مشرق به هلمند، در جنوب به خلیج فارس و در شمال به دریای خزر منتهی می‌گردد. دقیق‌تر بگوییم سرزمینی است میان درجهٔ چهل و چهارم و شصت و ششم طول شرقی و میان درجهٔ سی و نهم و بیست و پنجم عرض شمالی. اهالی بومی بدان ایران یا عجم می‌گویند. در محدودهٔ قارهٔ آسیا (چین و ژاپین را من مستثنی می‌کنم) این سرزمین از نظر سیاست، علوم و فنون از سایر کشورها ممتاز است. در آن سوی مرزهای گستردهٔ ایران روس‌ها، تاتارها، هندی‌ها، عرب‌ها و ترک‌ها ساکن‌اند. برای اینکه بتوان با این اقوام در صلح زیست یابد در سیاست و مملکتداری سخت زیرک بود؛ اما هرگاه جنگی درگیر شود، دیگر پیروزی فقط و فقط با به‌کار بردن تمام قوا و ابراز دلیری بسیار مسیر می‌گردد. از طرف دیگر، طبیعت، ایرانیان را چنان حصار استواری از دریاها، کوه‌ها و بیابان‌ها محصور کرده است که دشمنانشان به‌ندرت می‌توانند با دستبردها و شبیخون‌ها ناگهانی خود، زندگی مطمئن و توأم با فراغت ایشان را مختل کنند و به آن‌ها ضرر و زیانی برسانند.»[۱]
- «قامت و طرز رفتار او [شاه سلیمان صفوی] اصیل است و به‌راستی می‌توان آن را شاهانه خواند. سلیمان قدی میانه دارد و قامت او کشیده و رعناست. در کودکی صورتی گرد داشت اما فعلاً چهرهٔ او کشیده و لاغر شده است. پوست رنگ‌پریده‌اش بسیار لطیف و روشن است؛ پیشانی بلند او باز است و تأثیری نیکو دارد.»'[۲]
- «سلیمان از مادر چرکسی خود چشمانی درشت به ارث برده که نگاهی شاد و مهربان دارد. بینی او اندکی منحنی است. دهان او زیبا و لبانش گوشت‌آلود است. ابروهای کم‌پشت راست و ریش نوک‌تیز کوتاهی دارد که در زیر لب‌ها آن را تراشیده و سیاه‌رنگ کرده است.»[۲]
- «شاه سلیمان رفتاری مطبوع و حتی می‌توان گفت نرم دارد؛ او با صدایی آهسته و در عین حال مردادنه صحبت می‌کند. سر را بالا نگاه می‌دارد، با جلال و تبختر راه می‌رود و هنگامی که بر اسب می‌نشیند آهسته می‌راند و در حین سواری اغب به اطراف خود متوجه است و مردم را با نگاهی محکم که در عین حال مزاحم و ناراحت‌کننده هم نیست برانداز می‌کند. ...»[۲]