ویکی‌گفتاورد:حساب زاپاس

حساب زاپاس

این کاربران نگرانی بابت پنچر شدن بر اساس بی‌قانونی ندارند، یک زاپاس مشکل‌شان را حل می‌کند

انتظار می‌رود ویرایش‌کنندگان ویکی‌گفتاورد تنها از یک حساب (ترجیحاً با ثبت‌نام در ویکی) ویرایش کنند. استفاده از یک حساب باعث حفظ تداوم ویرایش‌ها، بهبود جوابگویی ویرایشگران و افزایش اعتماد در اجتماع ویکی‌گفتاورد می‌شود و به پایداری طولانی‌مدت آن به عنوان یک دانشنامه کمک می‌کند.

اگر چه دلایل مجازی برای داشتن بیش از یک حساب در پروژه وجود دارد، استفاده از چند حساب برای گمراه کردن دیگر ویرایشگران، اخلال در بحث‌ها، منحرف کردن اجماع، فرار از تحریم‌ها، و عدول از استانداردهای دیگر ممنوع است و به آن زاپاس‌بازی گفته می‌شود. زاپاس‌بازی به شکل‌های مختلفی رخ می‌دهد:

• ایجاد یک حساب جدید برای این که شناخته نشوید
• خروج از سامانه و انجام ویرایش‌های مشکل‌دار به صورت گمنام
• به کار گرفتن حساب‌های قدیمی استفاده نشده به نحوی که انگار کاربرهای دیگری هستند
• تحریک دوستان یا همراهان برای این که حسابی بسازند تا تنها از یک دیدگاه دفاع کنند (به این حالت همزادبازی گفته می‌شود)

سوء استفاده از یک حساب کاربری دوم به منزله نقض جدی اعتماد کاربران است و می‌تواند منجر به قطع دسترسی یا تحریم شدن کاربر گردد، و/یا باعث شود که اطلاعات شخصی مربوط به کاربر نظیر نشانی‌های آی‌پی استفاده شده توسط وی، حساب‌های کاربری وی در پروژه‌های خواهر، و حتی فعالیت‌هایی که در دنیای بیرون ویکی انجام می‌دهد در ویکی به صورت عمومی مورد بحث قرار بگیرد و ثبت گردد. سوء استفاده از چند حساب کاربری می‌تواند باعث شود وقتی همکاران یا دوستان شما نام حقیقی یا نام مستعار شما را در اینترنت جستجو می‌کنند به دید دیگری به شما نگاه کنند.

به کاربرهایی که از بیش از یک حساب استفاده می‌کنند توصیه می‌شود که در صفحهٔ کاربری این حساب‌ها پیوندی به یکدیگر بگذارند (توضیحات زیر را ببینید). آن‌ها هم‌چنین می‌توانند صفحهٔ کاربری و صفحهٔ بحث حساب دوم را به حساب اصلی تغییر مسیر دهند. ویرایشگرهایی که از حساب‌های جایگزین استفاده می‌کنند اما رابطهٔ آن‌ها را علنی نمی‌کنند، یا از نشانی آی‌پی خود هم اقدام به ویرایش می‌کنند، باید مراقب باشند که بین ویرایش‌هایی که به روش‌های مختلف انجام می‌دهند موضوع‌های یا مقاله‌های مشترکی وجود نداشته باشد، چون حتی ویرایش‌های بی‌ضرری مثل اصلاح نگارشی یا ساختاری مقاله‌ها می‌توانند زاپاس‌بازی تلقی شوند و صرف بی‌ضرر بودن ویرایش‌ها توجیهی برای نقض سیاست حساب زاپاس نمی‌شود.

استفاده نادرست از حساب‌های جایگزین

ویرایشگران نباید حساب‌های جایگزین را برای گمراه‌کردن، منحرف کردن، مختل کردن یا از بین بردن اجماع استفاده کنند. این موارد از جمله مصداق‌های استفاده نادرست از حساب‌های جایگزین (ولی نه تمامی مصادیق آن) هستند:

• ایجاد توهم در پشتیبانی از یک دیدگاه: نباید از چندین حساب کاربری برای القا کردن این که یک دیدگاه حامیان بیشتری دارد استفاده کرد.
• ویرایش در فضای پروژه: حساب‌های جایگزینی که مالک اصلی آن‌ها اعلام نشده باشد نباید در مباحث داخلی پروژه استفاده شوند. معمولاً سوءاستفاده از حسابهای زاپاس که مالک آن مشخص نباشد برای فرار از بسته شدن یا بازرسی حساب یا حملات شخصی یا بازگرداندن خرابکاری استفاده می‌شود. (برای ویرایش سیاست‌ها، رهنمودها یا صفحه‌های بحث آن‌ها یا رای‌گیری‌های (نظیر رای‌گیری برای حذف، رای‌گیری برای مدیر شدن و نظایر آن) استفاده شوند)
• دور زدن محرومیت‌ها یا قوانین: سیاست‌ها برای افراد اعمال می‌شوند نه برای حساب‌های کاربری. سیاستی نظیر قانون سه برگردان برای شمارش واگردانی‌های انجام شده توسط یک نفر استفاده می‌شود، نه شمارش واگردانی‌های یک حساب کاربری. استفاده از یک حساب کاربری جایگزین برای دور زدن سیاست‌ها باعث می‌شود که تمام محدودیت‌های اعمال شده بر حساب اصلی، برای حساب جایگزین هم اعمال شوند و در صورتی که قطع دسترسی یا محرومیت از ویرایش در ویکی‌گفتاورد توسط حساب جایگزین نقض شود، طول مدت زمان محرومیت یا قطع دسترسی از نو حساب خواهد شد.
• ویرایش در یک صفحه با حساب‌های مختلف: ویرایشگران نمی‌توانند از بیش از یک حساب کاربری برای مشارکت در یک صفحه مشابه یا بحث استفاده کنند به صورتی که چنین به نظر برسد که این حساب‌ها متعلق به افراد متفاوت می‌باشند. مشارکت در صفحه یکسان توسط حساب‌های کاربری که به‌طور مشروع به یکدیگر متصل شده‌اند بلامانع می‌باشد (نظیر ویرایش کردن یک صفحه توسط حساب اصلی‌تان پس از این که توسط حساب متعلق به ربات‌تان مورد ویرایش قرار گرفته باشد).
• فرار از تعقیب: استفاده از چند حساب کاربری که رابطهٔ آن‌ها اعلام نشده باشد به منظور تقسیم کردن تاریخچه ویرایشی بین آن‌ها، باعث می‌شود که دیگر کاربران نتوانند الگوی ویرایش کردن شما را درک کنند. اگر چه این کار در برخی موارد خاص مجاز است (قسمت استفاده‌های مشروع را در پایین همین صفحه ببینید) اما استفاده از حساب‌های جایگزین برای گمراه کردن دیگر کاربرانی که با دلایل مشروعی مایل به بررسی مشارکت‌های شما هستند، نقض قانون حساب زاپاس محسوب می‌شود.
• سوء استفاده از حق شروع مجدد: ایجاد مکرر حساب‌های جدید یکی از راه‌هایی است که کاربرها برای فرار از تعقیب استفاده می‌کنند، و مصداقی از نقض قانون حساب زاپاس تلقی می‌شود.
• ویرایش به روش «حساب خوب - حساب بد»: یک حساب کاربری تمیز نگه‌داشته شود در حالیکه حساب دیگر برای امور اخلال‌گرایانه مورد استفاده واقع شود. (بدان معنا که از یک حساب کاربری برای ویرایش سازنده و از حسابی دیگر برای ویرایش اخلال‌گرایانه استفاده‌شود)
• الگو:لنگرحساب‌های گروهی: از آن جا که یک حساب کاربری نمایانگر ویرایش‌های یک نفر است، استفاده از حساب‌های گروهی ممنوع است و باعث بسته شدن آن حساب می‌شود. اگر شما از طرف یک سازمان ویرایش می‌کنید سیاست نام کاربری را ببینید. موارد استثنای این قانون (نظیر حساب‌های رباتی که توسط بیش از یک کاربر اداره می‌شوند) نیز در سیاست نام کاربری شرح داده می‌شوند.
• جلب اعتماد کاربران با فریب آن‌ها شما نمی‌توانید برای کسب هیچ موقعیتی مبتنی بر اعتماد کاربران تلاش کنید مگر آن که قبلاً اعلام کرده باشید که پیشتر از چه حساب‌های دیگری برای ویرایش استفاده می‌کرده‌اید. مدیر شدن در ویکی‌گفتاورد نشان‌دهنده اعتماد اجتماع ویکی‌گفتاورد به یک شخص است، نه یک حساب کاربری؛ از این رو، زمانی که برای مدیر شدن نامزد می‌شوید، انتظار می‌رود که حساب‌های قبلی که داشته‌اید را آشکارا اعلام کنید. مدیرانی که از افشای حساب‌های کاربری قبلی خودداری کنند، خود را در معرض از دست دادن اختیارات مدیریت قرار می‌دهند، به ویژه در صورتی که افشای حساب‌های قبلی ممکن بود باعث تغییر نتیجه رای‌گیری برای مدیر شدن آن‌ها شود.
• داشتن بیش از یک حساب با دسترسی مدیریتی: کاربرها مجاز نیستند بیش از یک حساب با اختیارات مدیریت داشته باشند (به استثنای حساب‌های ربات دارای اختیارات مدیریتی). اگر یک مدیر مدتی ویکی‌گفتاورد را رها کند و بعداً بازگردد و با حساب کاربری جدیدی برای مدیر شدن نامزد شود، باید دسترسی مدیریتی حساب قبلی را واگذار کند. کارکنان بنیاد ویکی‌مدیا مجاز هستند بیش از یک حساب مدیریتی داشته باشند، اما آن‌ها نیز باید هویت خود را اعلام کنند.
• ادای یک ناظر بی‌طرف را درآوردن: به معنی استفاده از یک حساب برای اظهار نظر در مورد حساب دیگری که توسط همان شخص اداره می‌شود.
• رای دادن بیش از یک بار در یک رای‌گیری.
• سوء استفاده از امکانات گشت‌زنی مقاله‌های تازه با ایجاد مقاله توسط یک حساب و گشت زدن آن توسط حساب دوم.
• حساب ستون پنجم: به این صورت که با حساب زاپاس، به شکلی توهین‌آمیز از موضعی که با آن مخالف هستید طرفداری کنید تا دیدگاه عموم را نسبت به آن موضع منفی کنید.
• ویرایش پس از خروج از سامانه برای گمراه کردن دیگران: ویرایش با آی‌پی‌های مختلف، زمانی که با هدف گمراه کردن دیگران یا نقض قوانین صورت بگیرد، نظیر ویرایش با حساب‌های کاربری مختلف تلقی می‌شود. اگر کاربری به اشتباه از سامانه خارج شده باشد، ممکن است لازم باشد با یک مدیر یا یک کاربر دارای دسترسی پنهانگری تماس بگیرد تا جلوی سوء تفاهم‌های بعدی را بگیرد.

استفاده‌های مشروع

حساب‌های جایگزین می‌توانند به صورت مشروع در مواردی استفاده شوند. برای مثال، مشارکت‌کنندگان برجسته (با سابقه) که از نام واقعی خود در مشارکت‌ها استفاده می‌کنند ممکن است متمایل باشند تا از اسامی مستعار در ویرایش‌هایی استفاده کنند که دوست ندارند اسم واقعی آنها در آن ویرایش‌ها آورده شود؛ یا کاربران برجسته (با سابقه) ممکن است حساب کاربری جدیدی بسازند تا ببینند اجتماع ویکی‌نویسان چگونه با یک کاربر تازه‌کار برخورد می‌کند.

موارد زیر جزو مصادیق استفاده مجاز از حساب‌های جایگزین هستند:

• امنیت: از آن‌جا که روی رایانه‌های عمومی ممکن است برنامه‌های تروآ یا کی‌لاگر نصب شده باشد، کاربرها می‌توانند یک حساب جایگزین بسازند تا از دزدیده شدن گذرواژهٔ حساب اصلی‌شان جلوگیری کنند. چنین حساب‌هایی باید به‌طور علنی با حساب اصلی ربط داده شوند یا طوری نامگذاری شوند که ارتباطشان به آسانی قابل تشخیص باشد (مثلاً کاربر:ظهیری و کاربر:ظهیری۲).
• محرمانگی: کاربری که در مقاله‌ای ویرایش می‌کند که از دید فرهنگ، خانواده یا جامعه وی ناپسند دانسته می‌شود و مایل نیست هویت او در این ویرایش معلوم باشد، می‌تواند از یک حساب جایگزین استفاده کند تا از عواقب شناسایی شدن در دنیای واقعی مصون بماند.
• نگهداری: در این حالت حساب دوم فقط برای امور نگهداری استفاده می‌شود و باید به وضوح به حساب اصلی پیوند داشته باشد
• ربات‌ها: یکی از موارد خاص نگهداری، استفاده از ربات‌ها یا برنامه‌هایی است که به‌طور خودکار یا نیمه‌خودکار ویرایش می‌کنند. ویرایشگرانی که از ربات استفاده می‌کنند بهتر است حسابی جداگانه برای ربات‌شان بسازند و در ویکی‌گفتاورد:سیاست رباتیک/تقاضای مجوز درخواست کنند که این حساب پرچم ربات بگیرد، تا ویرایش‌های آن از تغییرات اخیر پنهان شود؛ ویکی‌گفتاورد:سیاست رباتیک را ببینید.
• حساب‌هایی با نام مشابه: حساب همزاد حساب دومی است که نامش شبیه به نام حساب اصلی است و برای جلوگیری از جعل هویت استفاده می‌شود. این حساب‌ها برای ویرایش نباید استفاده شوند. این حساب‌ها باید در صفحه کاربریشان توضیح داده شود و به حساب اصلی تغییر مسیر داده شود. مثلاً کاربر:Mardetanha حساب کاربر:مرد تنها را هم ثبت کرده و به حساب اصلی خود تغییر مسیر داده‌است.
• حساب به خطر افتاده: اگر نام کاربری یا کلمه عبور خود را گم کرده‌اید یا می‌ترسید شخص دیگری حساب کاربری شما را به دست آورده یا حدس زده‌باشد، ممکن است بخواهید حساب کاربری جدیدی با کلمه عبور جدید بسازید. در این حالت شما باید متنی در هر دو صفحه کاربری قرار دهید به این مضمون که این دو حساب کاربری جایگزین یکدیگر هستند. هم‌چنین می‌توانید از مدیری بخواهید تا حساب به خطر افتاده شما را ببندد.
• شروع پاک با یک نام جدید: هر کاربر حق دارد در هر زمان تصمیم بگیرد که دیگر با حساب کاربری قبلی خود ویرایش نکند و آن را بازنشسته کند و از آن پس با حساب کاربری جدیدی مشارکتش در ویکی‌گفتاورد را از نو آغاز کند. در این حالت کاربر باید بازنشسته شدن حساب قبلی را در صفحهٔ کاربری آن اعلام کند. هم‌چنین استفاده از این روش برای دور زدن محرومیت‌های اعمال شده بر حساب قدیمی مجاز نیست. در ویکی‌گفتاورد انگلیسی به شدت توصیه شده که در این حالت کاربر باید به کمیته حکمیت به‌طور محرمانه اعلام کند که حساب جدید و قبلی وی کدام هستند.

• الگو:لنگرحساب‌های طنزآمیز: اجتماع ویکی‌گفتاورد ایجاد حساب‌های جایگزین با نام‌های مسخره را برمی‌تابد. مثال‌هایی از ویکی‌گفتاورد انگلیسی عبارتند از en:User:Bishzilla و en:User:Darwinfish.

اطلاع‌رسانی در مورد حساب جایگزین

مشارکت‌کنندگانی که حساب کاربری جایگزین مشروع دارند باید حسابهای جایگزین (ثانویه) و حساب اصلی را مشخص کنند، مگر وقتی که این کار با هدف ایجاد حساب جایگزین مغایرت داشته باشد. برای حساب‌های جایگزین از {{حساب جایگزین}} و برای حساب اصلی از {{دارای حساب جایگزین}} یا {{نام حساب جایگزین}} استفاده می‌شود.

کاربرانی که حساب جایگزین را به دلایل امنیتی یا محرمانگی ایجاد کرده‌اند، می‌بایست آگاه کردن بازرسان کاربر از این مسئله را در نظر بگیرند. این نکته به خصوص در مورد کاربرانی مطرح است که توجه زیادی به خود جلب می‌کنند، مثلاً به این خاطر که از یک حسابشان فقط برای ویرایش در یک موضوع خاص استفاده می‌کنند، یا کاربرانی که قصد دارند در آینده مدیر شوند. توجه داشته باشید که پست الکترونیک راه امنی برای تماس محسوب نمی‌شود. کاربرانی که چنین نگرانی‌ای دارند بهتر است ابتدا به سرور امن ویکی‌گفتاورد فارسی وارد شوند و بعد از طریق خود ویکی به یکی از بازرسان کاربر نامه بفرستند. برای این حساب‌های جایگزین ایجاد شده از {{حساب محرمانه}} استفاده می‌شود.

ویرایشگرانی که حساب قبلی خود را بازنشسته کرده‌اند تا با حسابی جدید از نو شروع به ویرایش کنند باید سیاست شروع پاک را رعایت کنند.

همزادبازی و داشتن آلت دست

بحث‌های داغ ویکی‌گفتاورد کاربران جدیدی را به ویکی جذب می‌کند. این افراد را گاهی همزاد می‌نامند. اگر چه کاربران در ویکی‌گفتاورد همیشه فرض حسن نیت دارند (به خصوص در رابطه با کاربران تازه‌کار)، باید توجه داشت که جذب کاربرهای تازه به ویکی با هدف اثرگذاشتن روی تصمیم‌هایی که در ویکی‌گفتاورد گرفته می‌شود ممنوع است. کاربر تازه‌کاری که رفتاری مشابه یک کاربر دیگر را در یک موضوع نشان می‌دهد و به نظر می‌رسد که ویکی‌گفتاورد را تنها برای آن منظور خاص ویرایش می‌کند، ممکن است مشمول تصمیماتی بشود که برای حسابی که از آن حمایت می‌کند گرفته شده. حتی کاربرانی که مدت طولانی در ویکی‌گفتاورد بوده‌اند اما دیدگاه بدنهٔ مدیریتی ویکی‌گفتاورد آن بوده که نتوانسته‌اند مستقلانه تصمیم‌گیری کنند مشمول تحریم‌هایی شده‌اند. ویکی‌گفتاورد برای کم‌اثر کردن اخلال ناشی از ورود حساب‌های تک‌منظوره راهکارهایی دارد:

• اجماع در عموم بحث‌ها و گفتگوها نباید بر اساس شمارش آرا حاصل شود بلکه باید از طریق جمع‌بندی نکاتی که توسط ویرایشگران مطرح شده به دست آید.
• در رای‌گیری‌ها یا بحثهایی مثل رای‌گیری نظر کاربرهای تازه‌کار ممکن است نادیده گرفته شوند یا رای‌شان به مراتب کم‌ارزش‌تر از بقیه در نظر گرفته شود، به خصوص اگر چندین حساب تازه‌کار یک نظر را بیان کنند. ممکن است نوشته‌های آن‌ها با برچسبی مشخص شود که نشان دهد این حساب‌ها ویرایش‌های ناچیزی خارج از موضوع آن بحث داشته‌اند.
• در خصوص حل اختلاف، کمیته حکمیت ویکی‌گفتاورد انگلیسی در سال ۲۰۰۵ تصمیم گرفت که «چه گروهی از کاربرها شامل یک کاربر اصلی و چند زاپاس باشد و چه شامل چندین حساب که عادت‌های ویرایشی مشابهی دارند، با هر دو مانند یک حساب اصلی و چند حساب زاپاس برخورد می‌گردد».
• دقت داشته‌باشید که اصطلاح «همزاد» یا «آلت دست» توهین آمیز است و باید با احتیاط و حفظ سیاست نزاکت ویکی‌گفتاورد مورد استفاده قرار گیرد. استفاده از این اصطلاح برای هر کاربری، احتمالاً باعث رنجش وی خواهد شد. چنین کاری می‌تواند باعث شعله‌ور شدن مناقشه شود و به همین دلیل است که باید در استفاده از این اصطلاحات دقت کافی به خرج داد.

به‌اشتراک‌گذاشتن آی‌پی یکسان

اگر ویرایشگران با یکدیگر زندگی می‌کنند یا در یک مکان کار می‌کنند و از یک رایانه یا اتصال به اینترنتِ یکسان بهره می‌برند، یا از یک رایانهٔ عمومی یا شبکهٔ مشترک استفاده می‌کنند، حساب‌های آنها ممکن است که توسط بازرسی کاربر مرتبط شناخته شوند. برای جلوگیری از متهم‌شدن به استفاده از حساب زاپاس، کاربران بایستی ارتباط حساب‌ها را در صفحهٔ کاربریشان به روشنی بیان کنند (مثلاً با استفاده از الگو:کاربر آی‌پی مشترک).

کاربرانی که به نزدیکی با یکدیگر مرتبط باشند ممکن است که در بسیاری از موارد مرتبط به ویکی‌گفتاورد یک کاربر در نظر گرفته شوند اگر ویرایش‌های همسو و با یک هدف داشته باشند. زمانی‌که که یک مقاله یکسان ویرایش می‌شود، مشارکت همزمان در یک بحث در جریان است، یا از یکدیگر در هرگونه بحثی حمایت می‌کنند، حساب‌هایی که به‌طور نزدیک با یکدیگر مرتبطند بایستی ارتباط خود را آشکارا بیان کنند و سیاست‌های مرتبط مانند جنگ ویرایشی را مدنظر قرار دهند، درست مانند اینکه یک حساب می‌باشند. اگر مایل نیستند که ارتباط را فاش کنند، باید از ویرایش در زمینه‌های یکسان، خصوصاً موارد مجادله‌برانگیز خودداری کنند.

کشف و شیوهٔ برخورد با حسابهای مشکوک به زاپاس

بررسی حساب‌های زاپاس

ویکی‌گفتاورد:نشانه‌های زاپاس‌بازی فهرستی از نشانه‌های معمول حساب‌های زاپاس را ارائه می‌کند. اگر اعتقاد دارید که یک حساب زاپاس (یا همزاد) حساب دیگری است، آن را در ویکی‌گفتاورد:درخواست بازرسی کاربر گزارش کنید. حساب‌های زاپاس تنها باید وقتی در رده رده:سوءاستفاده‌کنندگان از حساب‌های کاربری زاپاس قرار بگیرند که بسته شده باشند و شواهد کافی و قانع‌کننده در مورد زاپاس بودنشان موجود باشد.

بازرسی کاربر

اطلاعات بیشتر: ویکی‌گفتاورد:بازرسی کاربر

کاربرهای دارای دسترسی بازرسی کاربر می‌توانند سیاهه‌های سرور را بررسی کنند تا نشانی‌های آی‌پی مرتبط با هر حساب کاربری را به دست آورند. بازرسی کاربر نمی‌تواند با قطعیت مشخص کند که دو حساب کاربر با هم مرتبط نیستند؛ این ابزار تنها می‌تواند وجود روابط فنی بین این حساب‌ها در زمان بازرسی را نشان دهد. مطابق سیاست محرمانگی بنیاد ویکی‌مدیا، بازرسی کاربر تنها در صورت وجود دلایل موجه انجام می‌شود و نتایج بازرسی به شکلی ارائه می‌شوند که محرمانگی را از بین نبرند. «سنگ مفت گنجشک مفت» — استفاده از بازرسی کاربر در مورد یک حساب بدون دلایل موجه در خصوص آن حساب — ممنوع است.

قطع دسترسی

اطلاعات بیشتر: ویکی‌گفتاورد:قطع دسترسی

اگر مشخص شود که کسی از حساب زاپاس استفاده می‌کرده، حساب زاپاس بی‌پایان بسته می‌شود. حساب اصلی نیز ممکن است به تشخیص مدیران غیر درگیر بسته شود. نشانی‌های آی‌پی استفاده شده توسط زاپاس ممکن است بسته شوند، اما در موارد قطع دسترسی بی‌پایان مشمول محدودیت‌هایی هستند.

ابزارها

با فعال کردن ابزار از صفحه ترجیحات می‌توانید ۲ تا ۳ کاربر که ویرایش مشابه دارند را از نظر میزان تشابه ویرایشی، بررسی کنید.

• ابزاری برای یافتن تشابه ویرایشی ۲ یا ۳ کاربر