احمد الطیب

احمد محمد احمد الطَیِّب (۶ ژانویه ۱۹۴۶، قُرنه، اُقصُر ) فقیه مالکی، شیخ طریقت صوفی، فیلسوف اسلامی، استاد دانشگاه، مؤلف و مترجم مصری است. چهل و هشتمین امام اکبر (شیخ) الازهر از ۱۰ مارس ۲۰۱۰ (پس از محمد سید طنطاوی) و پس از درگذشت پدرش به جانشینی او، شیخ طریقت احمدیه بدویه می‌باشد. الطیّب پیش از این، رئیس دانشگاه الازهر (۲۸ سپتامبر ۲۰۰۳–۱۹ مارس ۲۰۱۰) و مفتی اعظم مصر (۱۰ مارس ۲۰۰۲ – ۲۷ سپتامبر ۲۰۰۳) بود.

ما باید روح زندگی را به معنای واقعی در شرق بدمیم، زندگی که از فرهنگ، آداب اسلامی و اقتصاد برخوردار باشد؛ و این چیزی است که جز با تلاش مداوم و با تکیه برداشته‌های خود محقق نخواهد شد.

هیچ حاکمی در حال حاضر نمی‌تواند خورشید آزادی را از ملت خود پنهان کند. مشروعیت حاکمان از صندوق‌های رأی در انتخاباتی آزاد و شفاف به دست می‌آید.

گفتاوردها

به احمد الطیب با لقب‌های عالی‌جاه و استاد، دکتر و شیخ/امام اکبر اشاره می‌شود.

۲۰۱۰

• «تا زمانی که قدس تحت اشغال باشد هرگز از آن دیدار نخواهم کرد..»
• «یهودی‌سازی قدس شریف و حذف هویت اسلامی و عربی این شهر جنایتی است که جامعهٔ بین‌المللی و مسلمانان جهان نباید در برابر آن سکوت کنند، بلکه همه باید یک صدا از مسجد الاقصی و اماکن مقدسه اسلامی در اراضی فلسطینی دفاع نمایند.»
  • ۲۳ مارس ۲۰۱۰
• «ما دیگر یک عرب دارای فرهنگ عربی و یا مسلمان دارای فرهنگ اسلامی نیستیم؛ به ویژه این‌که برخی افکار پوچ در میان ما رخنه کرده است.»
• «هیچ اختلافی میان اهل سنت و شیعه وجود ندارد که باعث خروج یکی از این دو طرف از دایره اسلام شود، بلکه برخی سوء استفاده‌های سیاسی باعث بوجود آمدن برخی اختلافات میان طرفین می‌شود و خود من زمانی که به عراق بروم به زیارت نجف خواهم رفت.»
  • ۱۶ اکتبر ۲۰۱۰؛ مصاحبه با النهار

۲۰۱۱

• «کشته شدن اسامه بن لادن، رهبر القاعده، باعث از بین رفتن تروریسم که برخواسته از اقدامات سرسختانه اسرائیل است، نمی‌شود. حل و فصل مشکلات در جهان در سایهٔ ایجاد عدالت و عدم در پیش گرفتن سیاست یک بام و دو هوا مانند غرب صورت می‌گیرد.»
• «شما باید بدانید که کشته شدن بن لادن به معنی از بین رفتن عوامل تروریسم در خاورمیانه است اما عوامل اصلی تروریسم در غرب وجود دارد و نه در شرق.»
• «وجود اسرائیل به عنوان یک نیروی استعمارگر یکی از عوامل اصلی تروریسم به شمار می‌آید.»
• «تا زمانی که رژیم صهیونیستی در منطقه حضور داشته باشد بن لادن‌های بسیاری به وجود خواهند آمد.»
  • ۴ مه ۲۰۱۱؛ در دیدار با محمد بدیع
• «اسلام به وجود مبارز بزرگی چون سید حسن نصرالله به عنوان یک مجاهد مبارز که به صهیونیست‌ها درس‌های فراموش‌نشدنی داده است و دارای افرادی متعهد است، افتخار می‌کند.»
• «حسنی مبارک، رئیس سابق جمهوری مصر بارها من را تشویق به صدور فتواهایی دینی علیه مسلمانان شیعه و اعضای حزب‌الله لبنان کرده بود که من آن را رد کرده بودم.»
• «بیت‌المقدس چه بخش شرقی و چه بخش غربی آن براساس قوانین بین‌المللی سرزمینی اشغال شده است و اشغالگران هیچ حق قانونی دربارهٔ آن ندارند و قدس شریف از نظر تمامی کشورهای اسلامی قبلهٔ نخست و سومین حرم مقدس است و مسلمانان و اعراب از جمله مسیحیان که به مقدسات آنها تجاوز شده حقوق خود را در این شهر صلح و در فلسطین فراموش نخواهند کرد و به دنبال آزادسازی قدس از چنگال تجاوزگران هستند.»
• «قدس شریف خط قرمز از نظر تمامی مسلمانان است.»
  • ۱۷ ژوئیه ۲۰۱۱
• «کشورهای مشرق و غرب دچار سوءتفاهم شده و فکر می‌کنند تجربه تفکر لائیک در برخی کشورهای غربی خوب بوده است… غرب فکر می‌کند که این تجربه موفق بوده و باید تمام جهان را دربرگیرد اما تمدن و ارزش‌های کشورهای شرقی را فراموش کرده است.»
  • ۱۰ اوت ۲۰۱۱
• شیخ احمد الطیب «شیخ الازهر» در جلسه شورای امنیت بین‌المللی با موضوعیت «اهمیت ارزش‌های برادری انسانی در تقویت صلح»، گفت: «اگر تمدن مدرن و فرهنگ معاصر ما در انکار دین مبالغه نمی‌کرد و آموزه‌های آن را پشت گوش نمی‌انداخت، بحران‌های انسان مدرن رخ نمی‌داد.»
  • ۱۰ اوت ۲۰۱۱
• «کشورهای عربی و اسلامی با ملت آمریکا هیچ مشکلی ندارند، بلکه مشکل اصلی آن‌ها، سیاست‌های دولت‌هایی است که در آمریکا روی کار می‌آیند و با بسیاری از مسائل مطرح در جهان اسلام مغایرت دارند.»
• «جانبداری دولت آمریکا از اسرائیل، باعث ناامیدی بیشتری از عدالت دولت این کشور و پافشاری هر چه بیشتر الازهر در حمایت از ملت فلسطین و تشکیل کشور مستقل خواهد شد.»
• «دموکراسی آمریکا الگوی خوب و ایده‌آلی نیست چرا که دموکراسی برگرفته از خواسته‌های ملت و بیانگر آزادی عمل ملت است.»
• «بهار عربی در حقیقت بیانگر اراده ملت‌ها و حرکت خود جوش آن‌هاست.»
  • ۲۸ سپتامبر ۲۰۱۱

”	ما باید از تمدن خود دفاع کنیم، چرا که ما دارای مکارم اخلاق و ارزش‌های دینی هستیم و فرهنگ ما با ارزش‌های دینی و انسانی غنی شده است.	“

• «حقوق بشر نباید با مقدسات ما تناقض داشته باشد. امروزه بسیاری هستند که به بهانهٔ حقوق بشر قصد دارند به اهداف خود برسند.»
• «اگر حقوق بشر با همان مفهوم غربی خود در کشور اجرا شود، یقینا کشور ویران خواهد شد. اصولا هر حقی که برای ملت‌های غربی حقوق بشر محسوب می‌شود، برای کشورهای عربی و مسلمان حق نیست و عکس آن صادق است.»
• «فرهنگ آمریکا و غرب نباید در شرق تبعیت شود. ما فرهنگ، تاریخ و سرزمین خود را داریم و این چیزی است که ما را از نابودی نجات خواهد داد.»
• «ما باید از تمدن خود دفاع کنیم، چرا که ما دارای مکارم اخلاق و ارزش‌های دینی هستیم و فرهنگ ما با ارزش‌های دینی و انسانی غنی شده است و این برخلاف فرهنگ غربی است که تنها آزادی‌های شخصی در آن ملاک قرار می‌گیرد.»
• «ما باید روح زندگی را به معنای واقعی در شرق بدمیم. زندگی که از فرهنگ، آداب اسلامی و اقتصاد برخوردار باشد و این چیزی است که جز با تلاش مداوم و با تکیه برداشته‌های خود محقق نخواهد شد.»
  • ۱۸ اکتبر ۲۰۱۱
• «هر نوع کمک غرب را که باعث خدشه‌دار شدن شخصیت و هویت مصری و عربی مصری‌ها شود رد می‌کنیم.»
• «دانشگاه الازهر هر نوع دیکته دیگران را بر مصر رد می‌کند و ما حاضریم با پایین‌ترین سطح رفاهی زندگی کنیم، اما شخصیت و هویت خود را حفظ کنیم.»
• «چند حزبی یک پدیده صحیح در روند سیاسی مصر است و تعدد احزاب چیزی نیست که ما از آن ناراضی باشیم و به نظر ما احزابی که ریشه‌های مردمی نداشته باشند، خیلی زود از بین خواهند رفت و تنها احزابی باقی خواهند ماند که خواست ملت را محقق کنند و این چیزی است که در آینده سیاسی مصر خواهد بود و بر آن تاثیر خواهد گذاشت.»
  • ۲۱ اکتبر ۲۰۱۱
• «از تمام رهبران عرب که در حال حاضر در راس قدرت هستند، می‌خواهم تا نسبت به انجام اصلاحات سیاسی و اجتماعی خودجوش اقدام کنند.»
• «هیچ حاکمی در حال حاضر نمی‌تواند، خورشید آزادی را از ملت خود پنهان کند.»
• «مشروعیت حاکمان عرب از صندوق‌های رای در انتخاباتی آزاد و شفاف به دست می‌آید.»
• «از کشورهای عربی می‌خواهیم، اصلاحات انجام دهند. این اراده ملت‌ها است که مشروعیت را به حاکمان خود می‌دهد یا از آنها می‌گیرد.»
• «خیانت در امانت و عدم برقراری عدالت باعث می‌شود تا مردم این مشروعیت را از مستبدان ظالم سلب کنند.»
• «هرگونه رویارویی خشونت‌آمیز با اعتراضات مسالمت‌آمیز نقض عهد و پیمان میان ملت و حاکمان آنهاست. ارتش کشورهای عربی باید به وظایف خود در حمایت از مردم عمل کنند.»
  • ۱ نوامبر ۲۰۱۱
• «به هر دلیلی که باشد مقام‌ها حق ندارند در مقابله با شهروندان مصری از اسلحه استفاده کنند.»
  • ۲۵ نوامبر ۲۰۱۱
• «دفاع از فلسطین، بیت‌المقدس، مسجدالاقصی و تمام مقدسات اسلامی فلسطین وظیفه امت اسلامی و حکوت‌های آنها و از جمله واجبات مسلمانان است.»
• «الازهر هرگز از دفاع از مقدسات اسلامی فلسطین به ویژه مسجدالاقصی دست نخواهد کشید.»
• «اسرائیل حق ندارد حتی بر یک وجب از خاک اماکن مقدس و اوقاف اسلامی قدس حاکمیت داشته باشد.»
  • ۲۵ دسامبر ۲۰۱۱

۲۰۱۲

”	بیت المقدس تنها یک سرزمین اشغال‌شده نیست بلکه یک زیارتگاه اسلامی و مسیحی مقدس است که همچون عقیده‌ای اسلامی در باطن همه مسلمانان جهان وجود دارد.	“

• «غرب حملات ظالمانه‌ای را علیه جهان اسلام و جهان به راه می‌اندازد و هیچگاه به شیوه‌های مسالمت‌آمیز و مذاکره برای حل و فصل مشکلات خود با کشورهای عربی و اسلامی روی نمی‌آورد.»
  • ۱ فوریه ۲۰۱۲
• «در صورتی که مسجدالاقصی با کوچک‌ترین خطر روبه‌رو شود، مسئول آن رژیم صهیونیستی است… اکنون بیش از ۱/۵ میلیارد مسلمان در جهان حاضرند که جان خود را در راه حفظ مسجدالاقصی فدا کنند.»
  • ۱۵ فوریه ۲۰۱۲
• «ای متجاوزان! مردم را رها کنید تا خودشان برای خود تصمیم بگیرند و راهشان را انتخاب کنند. آن‌ها را به زندان‌های گوانتانامو، بگرام و ابوغریب نفرستید و به اقدامات شرم‌آورتان که تاریخ هرگز آن را نخواهد بخشید، پایان دهید.»
  • ۲۸ فوریه ۲۰۱۲؛ به هنگام اعتراضات به قرآن‌سوزی در افغانستان، ۲۰۱۲
• «بیت المقدس تنها یک سرزمین اشغال‌شده نیست بلکه یک زیارتگاه اسلامی و مسیحی مقدس است که همچون عقیده‌ای اسلامی در باطن همه مسلمانان جهان وجود دارد.»
  • ۲۹ مارس ۲۰۱۲

۲۰۱۳

• «هیچ اختلافی بین سنی و شیعه وجود ندارد که آن‌ها را از اسلام خارج کند.»
  • ۸ ژوئیه ۲۰۱۳

۲۰۱۴

”	افراط گرایی و تروریسم یکی از نمادهای مجرمیتی است که از دین به عنوان پوششی برای ارتکاب آن جنایت استفاده می‌کند و آن را دستاویزی قرار می‌دهد تا به اعمال غیرقانونی خود مشروعیت بدهد. در واقع دین هم یک قربانی درکنار دیگر قربانیان افراط گرایی و تروریسم است.	“

• «الازهر جایگاه خود را از دست نداده است که ما بخواهیم بگوییم چگونه می‌خواهد آن را دوباره به دست آورد. این مسئله را همه مسلمانان می‌توانند گواهی بدهند. الازهر همچنان مانند دژی در برابر افراط گرایی ایستاده وپناهگاه مسلمانان در داخل مصر و خارج از آن است.»
• «افراط گرایی و تروریسم یکی از نمادهای مجرمیتی است که از دین به عنوان پوششی برای ارتکاب آن جنایت استفاده می‌کند و آن را دستاویزی قرار می‌دهد تا به اعمال غیرقانونی خود مشروعیت بدهد. در واقع دین هم یک قربانی درکنار دیگر قربانیان افراط گرایی و تروریسم است.»
• «در غرب گروه‌ها، احزاب و جریان‌های فکری هستند که با اهداف سیاسی مشخصی تلاش می‌کنند حمله‌ای بی رحمانه علیه اسلام داشته باشند. این فقط برای این روزها نیست و از قبل هم وجود داشته‌است. هدفشان این است که بگویند اسلام یک دین طرفدار خشونت و کشتار است. برای مثال اگر به اندیشه‌های مطرح شده در مقاله «جنگ تمدن‌ها» اثر هانتینگتون توجه کنیم همین فلسفه و دیدگاه غلط را ترویج می‌کند. این مطلب زمانی بیان شد که هنوز حوادث ۱۱ سپتامبر اتفاق نیفتاده بود.»
• «نباید فراموش کنیم تاریخ متهم کردن اسلام به خشونت سابقه‌ای طولانی دارد و درآن بقایای تعصبات موروثی دوران قرون وسطا دیده می‌شود. این تصور دارای اهداف سیاسی و اقتصادی مشخصی است و تحت پوشش تحقیقات علمی می‌خواهد دیدگاه‌های خودش را به دیگران القا کند. در این رویکرد تصویری مخدوش از اسلام و مسلمانان ارائه می‌شود.»
• «نظم جهانی به دنبال ناآرامی است و به نظر می‌رسد که به جدایی و تکه‌تکه کردن منطقه ما تمایل دارد و داعش یک ابزار مؤثر این کار است. داعش برای قدرت‌های بزرگتری که نمی‌خواهند منطقه ما در کنار اسرائیل رشد کند، کار می‌کند.»
• «هدف داعش از جذب جوانان به گروه گمراه خویش و فریب آنها، برهم زدن نظم و امنیت کشورهای اسلامی و هدف قرار دادن جوانانی است که ستون امت هستند. افراد معروف به داعش، از خوارج زمان و آشوبگر هستند و از این رو تمام حاکمان وظیفه دارند با آنها بجنگند و مردم را از شر و فتنه آنها حفظ کنند. تروریست‌های داعش همان خوارجی هستندکه با قیام علیه امیرالمؤمنین علی بن ابی طالب (ع) ایشان را متهم به کفر کردند.»
  • ۵ مه ۲۰۱۴
• «هدف گروه داعش از اقدامات خود خدشه‌دار کردن وجهه اسلام است و این گروه در خدمت صهیونیسم است.»
  • ۹ سپتامبر ۲۰۱۴
• «اندیشهٔ تکفیری تنها مصیبتی بزرگ برای شهروندان نیست بلکه این مصیبتی برای اسلام است.»
• «انسانیت مدیون پیامبر اسلام (ص) است که عدالت و رحمت را میان انسان‌ها ارج نهاد.»
  • ۱۲ ژانویه ۲۰۱۴

۲۰۱۵

• «ما با توطئه‌ای بین‌المللی علیه کشورهای منطقه مواجهیم که به ظهور داعش در این کشورها کمک کرده است. همچنین این توطئه راه را برای اجرای توطئه بزرگتری که هدف آن تقسیم کشورهای خاورمیانه به دولت‌های کوچک برای تحقق منافع صهیونیست‌هاست، هموار می‌کند.»
  • ۷ مارس ۲۰۱۴

”	اسلام نمی‌تواند به زور اسلحه و با حرکت‌های مسلحانه منتشر شود و قدرت گیرد. اسلام دینی است که با دلیل و منطق و با اقناع دیگران گسترش می‌یابد.	“

• «اسلام نمی‌تواند به زور اسلحه و با حرکت‌های مسلحانه منتشر شود و قدرت گیرد. اسلام دینی است که با دلیل و منطق و با اقناع دیگران گسترش می‌یابد.»
• «جنگ‌هایی که در زمان پیامبر (ص) درگرفت، در دفاع مسلمانان از خود بود، نه به قصد تهاجم و تجاوز به زمین‌های مردم. در آن زمان، دعوت به اسلام بر پایه حجت و برهان صورت می‌گرفت، و هر کس می‌خواست، مسلمان می‌شد، و هر کس نمی‌خواست، دین خود را نگاه می‌داشت.»
• «تنها در یک حالت است که مسلمانان مجاز به جنگیدن هستند، و آن زمانی است که به آن‌ها حمله شده باشد.»
• «کشورگشایی به هدف استعمار یا ترویج دین در نگاه ما پذیرفته نیست. حرکت‌های مسلحانه‌ای که امروزه فعالیت می‌کنند، درست نیستند و مورد رضایت و پذیرش الازهر نیستند، و اسلام و قرآن و سنت، مخالف آن‌ها است.»
• «فعالیت‌های داعش از نگاه ما اشتباه بزرگی است، و عملکرد آن‌ها فلسفه اسلام در جنگ و دفاع را تخریب می‌کند.»
• «اسلام تنها با دلیل و برهان دعوت می‌کند.»

”	تا زمانی که فقر وجود دارد، جهل نیز حاکم است.	“

• «تا زمانی که فقر وجود دارد، جهل نیز حاکم است.»
• «اسلام، حقوق دیگران را می‌پذیرد و به آن ایمان دارد و آزادی عقیده را محترم می‌شمرد.»
• «ما معتقدیم قرآن است که می‌تواند صلح و برادری و دوستی بین المللی را ایجاد کند. تاریخ بر این مدعا گواه است. این همان اسلامی است که ما می‌خواهیم به آن برگردیم؛ نه اسلامی که مسیحی را سر می‌برد به خاطر آن که مسیحی است یا یهودی را به خاطر یهودی بودنش سر می‌برد. در اسلام چیزی از این دست وجود نداشته و ندارد. این‌ها همه انحرافاتی هستند که به سبب جعل میراث اسلامی و سوءاستفاده از آن‌ها به نفع اهدافی سیاسی در سطحی جهانی صورت می‌گیرد.»
• «اگر اسلام را به خاطر داعش و دیگر جنبش‌های مسلحانه محاکمه می‌کنی، اجازه بده من نیز مسیحیت را به خاطر جنگ‌های صلیبی و تمام آن کشتار و استعماری که دویست سال بر ما گذشت، محاکمه کنم. با این حال، ما مسیحیت را به این جنایات محکوم نمی‌کنیم و هیچ نویسنده مسلمانی را نمی‌توانی بیابی که یک سخن علیه مسیحیت به عنوان دین یا خود مسیح به عنوان پیامبر این دین در انتقاد از جنگ‌های صلیبی گفته باشد.»

”	ما نهادی سیاسی نیستیم و سیاسی‌کاری نمی‌کنیم و وارد سیاست نمی‌شویم. ما سازمانی آموزشی هستیم که اسلام صحیح را به مردم یاد می‌دهیم. هرکس از اسلام سوءاستفاده کند و یا در مسیری منحرف از آن بهره گیرد، ما هشدار خواهیم داد و می‌گوییم که این اسلام نیست.	“

• «ما [الازهر] نهادی سیاسی نیستیم و سیاسی‌کاری نمی‌کنیم و وارد سیاست نمی‌شویم. ما سازمانی آموزشی هستیم که اسلام صحیح را به مردم یاد می‌دهیم. هرکس از اسلام سوءاستفاده کند و یا در مسیری منحرف از آن بهره گیرد، ما هشدار خواهیم داد و می‌گوییم که این اسلام نیست.»
  • ۲۱ آوریل ۲۰۱۵
• «ظهور داعش یک شیوه و منش خودانگیخته است که ما را به سوی پرسیدن این سوال سوق می‌دهد که علت اصلی ظهور این گروه چیست. تسلیحاتی که داعش در اختیار دارد، آمریکایی هستند و در جهان عرب ساخته نمی‌شوند. داعش به سرعت در حال گسترش است و به پول‌های زیادی نیاز دارد.»
• «اگر جهان به ویژه آمریکا خواسته بودند تا جهان عرب برای از میان بردن داعش همکاری کند، می‌توانستند ظرف یک روز این کار را انجام دهند. اما نظم جهانی به دنبال ناآرامی است و به نظر می‌رسد که به جدایی و تکه تکه کردن منطقه ما تمایل دارد و داعش یک ابزار موثر برای این کار است. داعش برای قدرت‌های بزرگتری که نمی‌خواهند منطقه ما در کنار اسرائیل رشد کند، کار می‌کند.»
• «داعش مسلمانان بیشتری [از مسیحیان] را کشته است. اگر شما نگاهی به قربانیان بیندازید، می‌فهمید که داعش دشمن جهان عرب و مسلمان است و شاید برای تکه‌پاره کردن جهان عرب در یک تعامل مخفیانه باشد.»
  • ۱۰ ژوئن ۲۰۱۵
• «تاریخ همواره یادآوری خواهد کرد که قدرت‌های بزرگ جهان در برابر این مساله ^{[بحران پناهجویان به اروپا]} چشم‌های خود را بسته و اجازه دادند میلیون‌ها تن از همنوعانشان به شکل‌های مختلف جان خود را از دست بدهند و آن‌ها نیز هرگز دچار عذاب وجدان نشدند.»
  • ۵ سپتامبر ۲۰۱۵؛ پس از درگذشت آیلان کردی

۲۰۱۶

• «الازهر فرقی بین شیعه و سنی قایل نمی‌شود بلکه شهادتین را پاس می‌دارد. عهد مسلمان ایمان است که می‌گوید: خدایی جز خداوند وجود ندارد، و محمد پیامبر او است.»
  • ۲۷ ژوئیه ۲۰۱۷