قصاص

قصاص اصطلاحی اسلامی برای مجازات مجرم به معنای «حساب-برابرکنی، عملِ متقابل، انتقام گرفتن، چشم در برابر چشم» است.

درباره

• «و بر آن‌ها (بنی اسرائیل) در آن (تورات) مقرر داشتیم که جان در برابر جان و چشم در برابر چشم و بینی در برابر بینی و گوش در برابر گوش و دندان در برابر دندان، می‌باشد؛ و هر زخمی قصاص دارد و اگر کسی آن را ببخشد (و از قصاص صرف نظر کند) کفارهٔ (گناهان) او محسوب می‌شود، و هر کس به احکامی که خدا نازل کرده حکم نکند، ستمگر است.»
  • قرآن (المائدة، آیهٔ ۴۵)
• «ای خردمندان، حکم قصاص برای حفظ حیات شماست تا مگر (از قتل یکدیگر) بپرهیزید.»
  • قرآن (البقرة، آیهٔ ۱۷۹)
• «ای مؤمنان، بر شما در مورد کشتگان قصاص مقرر گردیده است، که آزاد در برابر آزاد، برده در برابر برده و زن در برابر زن [قصاص شود] و اگر کسی در حق برادر [دینی‏]اش بخشش کند، بر اوست که خوش‌رفتاری کند و [قاتل باید دیه را] به نیکی به او بپردازد، این آسانگیری و رحمتی از سوی پروردگارتان است، هر که پس از عفو، تجاوز کند [و به قصاص قاتل برخیزد] برای او عذابی دردناک است.»
  • قرآن (البقرة، آیهٔ ۱۷۸)
• «محتسب خم شکست و من سر او// سن بالسن و الجروح قصاص»
  • حافظ
• قصاص انتقام‌جویی است و عدالت نیست. قصاص یک حق خصوصی است؛ یعنی خانواده مقتول با این حق می‌تواند میان آزادی مطلق فرد متهم یا مرگ او تصمیم بگیرد.
• باید حال خانواده مقتول را نیز در نظر بگیرد، خانواده‌ای که عزیزی را از دست داده و اکنون باید بار وجدانی کشتن فرد متهم را نیز بر دوش کشد. این حکم نه تنها به خانواده مقتول کمک نمی‌کند بلکه او را دچار عذاب وجدان دائمی خواهد کرد، زیرا یا باید خود چارپایه را از زیر پای متهم بکشد و قاتل او شود یا او را کاملأ آزاد کند.
• مجازات باید به قصد اصلاح صورت گیرد… اعدام یا مجازات مرگ در هر حال برخلاف موازین حقوق بشر است. در یک سیستم قضایی عادلانه که بر پایه دادرسی عادلانه بنا نهاده شده، این قاضی است که باید مجازات را که مدتی از حبس است در مورد فردی که متهم به قتل است و اتهام او ثابت شده، تعیین کند. این حبس می‌تواند متغیر باشد، مثلأ در برخی کشورها ۲۰ سال است که اگر رفتار مجرم در زندان مناسب باشد می‌تواند کاهش پیدا کند.
  • شیرین عبادی، ۸ اکتبر ۲۰۱۴/ ۱۶ مهر ۱۳۹۳؛ مصاحبه با دویچه وله دربارهٔ قصاص ریحانه جباری