علی مطهری

علی مطهّری (۱۳۳۶) دانشگاهی، سیاستمدار و ناشر ایرانی، فرزند مرتضی مطهری؛ نمایندهٔ مجلس ایران (۲۸ مه ۲۰۰۸) و نایب رئیس دوم مجلس (۳۱ مه ۲۰۱۶).

آزادی به این معناست که هر استعدادی که در انسان هست باید برای رشد و شکوفایی آزاد باشد، هر استعدادی در وجود انسان منشأ یک حق است؛ قوه تفکر در انسان وجود دارد بنابراین انسان باید در تفکر و به دنبال آن در بیان افکار خود آزاد باشد. استعداد و قوه یادگیری در انسان وجود دارد پس انسان حق تحصیل دارد. میل به جنس مخالف در انسان وجود دارد پس انسان حق ازدواج دارد. منشأ آزادی‌ها استعدادهایی است که در وجود انسان نهفته و هر استعدادی اقتضاء می‌کند یک نوع آزادی وجود داشته باشد.

ولایت‌فقیه این نیست که نظرات ما عین نظر ولی‌فقیه باشد، ممکن است در برخی موارد نظرمان فرق کند. اصل این است آنجایی که حکم و دستوری بود، عمل کنیم...حاکم بودن ولی‌فقیه به معنی پادشاهی نیست بلکه به معنی نظارت و ولایت ایدئولوژیک است و حاکم را که رئیس جمهور باشد، مردم انتخاب می‌کنند. به هرحال حاکمیت ولی‌فقیه با حاکمیت معصوم متفاوت است.

مرز آزادی، یکی آزادی دیگران است که نباید مخدوش شود. اما فرق ما با غربی‌ها این است که آنها مرز آزادی را تنها همین آزادی دیگران می‌دانند اما ما علاوه بر این، مصلحت خود فرد و مصلحت جامعه را نیز مرز آزادی می‌دانیم...

گفتاوردها

• «شهید مطهری گفته‌اند روحانیون بهتر است پست‌های اجرایی دولتی نگیرند مگر در صورت اضطرار.»
• «ولایت‌فقیه این نیست که نظرات ما عین نظر ولی‌فقیه باشد، ممکن است در برخی موارد نظرمان فرق کند. اصل این است آنجایی که حکم و دستوری بود، عمل کنیم.»
• «حاکم بودن ولی‌فقیه به معنی پادشاهی نیست بلکه به معنی نظارت و ولایت ایدئولوژیک است و حاکم را که رئیس جمهور باشد مردم انتخاب می‌کنند. به هرحال حاکمیت ولی‌فقیه با حاکمیت معصوم متفاوت است. در زمان حاکمیت معصوم اگر انتخاباتی هم در کار نباشد و معصوم شخصاً تصمیم بگیرد اشکالی ندارد چون معصوم است. در واقع ولایت ولی‌فقیه از کارشناسی نسبت به اسلام و از عدالت او سرچشمه می‌گیرد تا مراقبت کند که جامعه از مسیر اسلام خارج نشود. همان‌طور که یک پزشک متخصص در حوزه کار خود ولایت دارد. مقصود اینها چنین چیزی است و با ولایت به معنی پادشاهی مخالف‌اند.»
• «تضاد اصلی‌تان با هاشمی و خاتمی است؛ یعنی به قول مارکسیست‌ها تضاد آنتاگونیستی و آشتی‌ناپذیر دارید. اگر حرف خوب هم بزنند می‌خواهید یک جوری آنها را محکوم کنید.»
• «معمولاً اصولگراها با مواضع سیاسی‌ام خیلی موافق نیستند... در مسائل فرهنگی اصلاح‌طلبان با مواضع من خیلی موافق نیستند.»
• «در مسائل سیاسی من بر مقوله‌هایی مثل آزادی بیان، آزادی تفکر، حفظ حقوق شهروندی و احترام به حقوق ملت تأکید دارم اما در مسائل فرهنگی بر روی اجرای احکام اسلام تأکید دارم. مثلاً دربارهٔ پوشش اسلامی و آزاد نبودن روابط جنسی و اختلاط زن و مرد و گرایش و خودباختگی نسبت به فرهنگ غرب و رواج کلمات انگلیسی در کشور حساسیت دارم.»
• «اکثر اصولگرایان نسبت به مسئله حفظ نظام دید خاصی دارند که به عقیده من دیدگاه درستی نیست. آنها در مسئله حفظ نظام، ضایع شدن حقوق مردم را خیلی مهم تلقی نمی‌کنند... نوع برخوردی که با معترضان سال ۸۸ صورت گرفت این مطلب را تأیید می‌کند.»
• «این یک دستور اسلامی است که باید از مظلوم دفاع کرد، خواه این مظلوم در رژیم شاه باشد یا نظام جمهوری اسلامی... خود ما باید از حق مظلوم دفاع کنیم و حفظ نظام را بهانه نکنیم.»
• «من معتقدم همان‌طور که باید بر آزادی بیان پای فشرد، باید محدودیت‌هایی را که اسلام برای آزادی‌های اجتماعی قرار داده است پذیرفت و بر آن تأکید کرد.»
• «تأکید بر آزادی تفکر و آزادی بیان و حقوق ملت، اسلامی است.»
• «آزادی به این معناست که هر استعدادی که در وجود انسان قرار داده شده باید برای رشد و شکوفایی آزاد باشد، هر استعدادی در وجود انسان منشأ یک حق است؛ قوه تفکر در انسان وجود دارد بنابراین انسان باید در تفکر و به دنبال آن در بیان افکار خود آزاد باشد. استعداد و قوه یادگیری در انسان وجود دارد پس انسان حق تحصیل دارد. میل به جنس مخالف در انسان وجود دارد پس انسان حق ازدواج دارد. منشأ آزادی‌ها استعدادهایی است که در وجود انسان نهفته و هر استعدادی اقتضاء می‌کند یک نوع آزادی وجود داشته باشد.»
• «مرز آزادی، یکی آزادی دیگران است که نباید مخدوش شود. اما فرق ما با غربی‌ها این است که آنها مرز آزادی را تنها همین آزادی دیگران می‌دانند اما ما علاوه بر این، مصلحت خود فرد و مصلحت جامعه را نیز مرز آزادی می‌دانیم... در واقع اسلام انسان را یک سرمایه برای جامعه اسلامی می‌داند که به مدت کوتاه هم نباید عقلش زائل شود؛» بنابراین در آزادی اجتماعی بین نگاه ما و نگاه غربی‌ها تفاوت وجود دارد... ما هیچ مرز دیگری نداریم. حتی اگر کسی از روی تفکر و حقیقت جویی به اینجا رسیده باشد که خدا و پیغمبری وجود ندارد باید بتواند حرفش را بزند.»
• «فتنه ۸۸ محصول عملکرد همه ما بود نه یک گروه خاص، و ریشه آن هم اعتقاد به مکتب لیبرالیسم نبود، بلکه بی‌عدالتی و قدرت‌پرستی بود.»
• «برخی از احکام اسلام را به خاطر آزادی کنار بگذاریم، چنین چیزی را نمی‌پذیریم، ولی در مقام تفکر و نظر، بحث آزاد است، یعنی شما می‌توانید نبوت را نقد کنید، اصلاً وجود خدا را رد کنید تا دیگران جواب بدهند و اینها اتفاقاً به نفع اسلام است.»
• «معتقدم فقط باید در مسائل اخلاقی و جاهایی که دروغ و فریب در کار است، محدودیت ایجاد کنیم ولی در بقیه موارد لازم نیست.»
• «این تصور غلطی است که انتقاد خط قرمزی دارد، گاهی اوقات ما کاسه داغ‌تر از آش می‌شویم و برای انتقاد خطوط قرمز مشخص می‌کنیم.»
• «هر فرد عادی می‌تواند آزاد باشد و حرف خودش را بزند و اساساً وجود قطب منتقد و مخالف در اجتماع نعمت است و باعث پیشرفت جامعه می‌شود. حق نباید از مواجهه با باطل بترسد و باید این تفکر ایجاد شود که از انتقادها استقبال کرده و فکر نکنیم با جلوگیری از بیان نظر مخالف، از انقلاب دفاع کرده‌ایم.»
• «احمدی‌نژاد صراحتاً می‌گفت من قانونی را که مطابق قانون اساسی تشخیص می‌دهم اجرا می‌کنم و قانونی را که خودم تشخیص بدهم مخالف قانون اساسی است، اجرا نمی‌کنم که به نظر من چنین کسی نباید حتی یک روز رئیس جمهور باقی می‌ماند.»
• «اگرچه حادثه شیراز، حادثه تلخی بود؛ اما منشأ خیر شد تا آن فضای خیلی تندی که در استان فارس وجود داشت بعد از این حادثه و به خاطر آثار آن در کل کشور، شکسته شود».
• «ما باید از نهضت و انقلاب خود دفاع کنیم و مراقب باشیم که انقلاب به انحراف کشیده نشود. همیشه انقلاب‌ها به دست یک عده فرصت‌طلب که می‌آیند شعارهایی تندتر از شعارهای اولیه انقلاب می‌دهند و جای انقلابیون راستین را می‌گیرند، از راه خودش منحرف شده است. بالاتر از انقلاب صدر اسلام که نداریم، آن انقلاب به‌تدریج از مسیر خود منحرف شد و بعد از ۵۰ سال نوه پیامبر را کشتند. این انحراف‌ها به مرور ایجاد شد؛ اول در زمان خلیفه سوم بی‌عدالتی‌ها شروع شد و بعد در زمان معاویه و بعد هم واقعه کربلا».
• «اگر ما کوتاهی کنیم و توجه نداشته باشیم ممکن است انحراف ایجاد شود؛ همان‌طور که انقلاب مشروطه به انحراف کشیده شد و عین‌الدوله‌ها پست‌ها را گرفتند و ستارخان‌ها و باقرخان‌ها در گوشه عزلت از دنیا رفتند. امروز هم باید مراقب باشیم که فریب افرادی را که شعارهای تند می‌دهند نخوریم و با آن‌ها مقابله کنیم و بگوییم شما اشتباه می‌کنید».
• [با اشاره به علل پیدایش گروه‌های افراطی تأکید کرد] «یک علت آن، این است که عده‌ای اساساً زحمتی برای انقلاب نکشیده‌اند و شاید سنشان اقتضا نمی‌کند که بدانند این انقلاب چگونه به دست آنها رسیده است؛ لذا قدر این انقلاب را نمی‌دانند و ایجاد تفرقه می‌کنند. زمانی من به یکی از این افرادی که خیلی تند صحبت می‌کرد و به انقلابیون اولیه همچون مرحوم آیت‌الله منتظری و آقای هاشمی توهین می‌کرد، گفتم زمانی که اینها در زندان بودند و شکنجه می‌شدند، شما یا هنوز به دنیا نیامده بودی یا نوزاد بودی و پستانک در دهانت بود؛ الان می‌آیی این‌گونه توهین می‌کنی که فلانی چنین است و چنان است. این زشت است. این رفتار به این خاطر است که نمی‌داند و درجریان این انقلاب نبوده است».
• «حالا عده‌ای تازه‌به‌دوران‌رسیده آمده‌اند و می‌خواهند مسیر انقلاب را تغییر دهند و از انقلاب یک چهره خشن، غیرمنطقی و غیرقابل دفاع نشان دهند. ما وظیفه داریم در مقابل اینها بایستیم».
• «من معتقدم که خیلی نباید به مسئله ردصلاحیت‌ها توجه کرد. باید افراد مستقل و خوش‌فکر اصلاح‌طلب و اصولگرا در انتخابات شرکت کنند و به میدان بیایند؛ فراوانی کاندیداها می‌تواند مؤثر باشد».

دربارهٔ او

• «همین علی آقای مطهری هم بنده خدا صحبت‌ها و انتقاداتی کرده‌است. فرزند شهید مطهری است. همه هم می‌دانند عنصر باسواد، معتقد و معتدلی است. ببینید چه نسبت‌هایی به ایشان زده‌اند؟ سال‌هاست می‌گوییم و فریاد می‌کشیم؛ فضای تبلیغاتی جامعه باید از دروغ‌پردازان و پرونده‌سازان و فحاشان پاک بشود؛ اما همچنان مصونیت آهنین دارند و طرف مقابل هم حتی اجازه دفاع ندارد.»
  • محمد خاتمی سخنرانی در دیدار با گروهی از ایثارگران، قبل از یازدهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری، اردیبهشت ۱۳۹۲