کنکور در ایران

در ایران سازمان سنجش آموزش کشور که سازمانی تحت نظر وزارت علوم، تحقیقات و فناوری است، متولی اصلی برگزاری کنکور سراسری برای ورود به دانشگاه‌های دولتی است. این آزمون برای مقطع کاردانی و کارشناسی رشته‌های نظری در هر سال یک بار در ماه تیر به صورت یک مرحله‌ای و در پنج گروه آزمایشی علوم ریاضی و فنی، علوم تجربی، علوم انسانی، زبانهای خارجی و هنر برگزار می‌شود. مرکز آزمون دانشگاه آزاد اسلامی نیز آزمون‌های تقریباً مشابهی را برای پذیرش دانشجو برگزار می‌کرد که از کنکور سراسری ۱۳۹۲ این آزمون با آزمون سراسری تلفیق شد. همچنین کنکور برای مقطع های دیگر شامل کاردانی ناپیوسته، کارشناسی ارشد و دکتری نیز هر ساله برگزار می‌شود.

آ - الف - ب - پ - ت - ث - ج - چ - ح - خ - د - ذ - ر - ز - ژ - س - ش - ص - ض - ط - ظ - ع - غ - ف - ق - ک - گ - ل - م - ن - و - هـ - ی

ا

«اختصاص این سهمیه احتیاج به تصویب قانون در مجلس دارد؛ سهمیه کنکور، چیزی نیست که هر مسئولی برای تشویق امور خودش بخواهد از آن استفاده کند.»

علی عباسپور تهرانی‌فرد، رئیس کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس شورای اسلامی

در پاسخ به

مهرداد بذرپاش (رئیس سازمان ملی جوانان) که در جشنواره زوج خوشبخت ایرانی گفته بود: براساس مصوبه اخیر هیئت دولت، دانشجویان متأهل از سال آینده برای ورود به مقاطع کارشناسی ارشد و دکتری از ۲۰ درصد سهمیه برخوردار خواهند شد.

«این مسئله فرهنگی و ذهنیتی که پدر و مادرها دارند، فضا را برای یک سری از موسسات باز می‌کند که وعده‌های آنچنانی می‌دهند (مهارت تست زنی را یاد می‌دهند و…)؛ وعده‌هایی که می‌توانند بچه‌های ما را از این سد کنکور عبور بدهند و به موفقیتی که ترسیم کرده‌اند، برسانند. در نتیجه کنکور در ذهن والدین برجسته شده و دست به دامان موسساتی می‌شوند که بتوانند این راه را تسهیل کنند». رمضان برخورداری» استادیار فلسفه تعلیم و تربیت دانشگاه خوارزمی، ۲۲ مرداد ۱۳۹۸، [۱]

اقتصاد کنکور یا همین مافیا، در آموزش و پرورش ما ناشناخته نیستند؛ وقتی که آموزشگاه‌های کنکور موظف هستند پنج درصد از درآمد خود را سالانه به وزارت آموزش و پرورش پرداخت کنند، مسئله‌ای است که مسئولان به‌صراحت به آن اذعان می‌کنند. یا مثلا در مدارس بخش مهمی از اقتصاد آموزش و پرورش که تعریف هم نشده ادعا می‌کند دریافت وجه از اولیا ممنوع است، ولی تحت عنوانینی مثل برگزاری کلاس کنکور و انتخاب رشته خانواده‌ها را توجیه کرده‌است و از این طریق اقتصاد مدرسه هم می‌چرخد. در واقع ما باید این نکته را در نظر داشته باشیم با همه بد و بیراه‌هایی که در نظام آموزشی حواله کنکور می‌شود، اما در مدارس ما این اقتصاد مدارس به کنکور وصل است.

علی پور سلیمان کارشناس آموزش و پرورش، [۲]

اگر امروزه کنکور غولی برای خانواده‌ها شده به خاطر سیستم آموزشی است و این سیستم نباید نسبت به این قضیه بی‌تفاوت باشد. به نظرم برای منطقی‌تر شدن برگزاری کنکور خیلی کارها می‌توان انجام داد، همان‌طور که بسیاری از کشورها پیشتر کارهای زیادی در این زمینه انجام داده‌اند. به‌طور مثال بحث چند مرحله‌ای کردن کنکور می‌تواند به کم کردن استرس دانش‌آموزان کمک کند. سجاد فقفور مغربی رتبه ششم گروه علوم ریاضی و فنی، [۳]

اگر مافیایی وجود دارد این مافیا نه در کنکور که در نظام آموزشی است یعنی اگر ما به دنبال مافیا هستیم باید ردپای این مافیا را در نظام آموزشی پیگیری کنیم چراکه نظام آموزشی ما بر مبنای نیازهای واقعی کشور حرکت نمی‌کند و بر مبنای منافع خود اقدام می‌کند. محمد اسماعیل سعیدی نماینده مردم تبریز و عضو کمیسیون فرهنگی مجلس، ۱۳۹۶/۱۰/۱۸، [۴]

ب

«براساس برنامه پنجم باید ۲۰ درصد دانشجویان کارشناسی یعنی ۱۶۰ هزار نفر وارد کارشناسی ارشد شوند.» ابراهیم خدایی رئیس سازمان سنجش آموزش کشور ۰۷ /۱۳۹۳/۱۱

«باید بررسی کرد این شیوه جذب دانشجو چقدر به ارتقای کیفیت کمک می‌کند. نگرانی در ورود به دانشگاه به دوره دبستان کشیده شده و دانش آموزان برای موفقیت در کنکور از کارکرد اصلی خود فاصله گرفته‌اند.» علی زرافشان معاون آموزش متوسطه وزیر آموزش و پرورش

«به نظر من آنچه که در بحث کنکور مطرح است از عدم توازن میان ظرفیت و تقاضا نشأت می‌گیرد. تا زمانی که ما چنین وضعیتی را داشته باشیم چاره‌ای نداریم کنکور را به با وجود همه نقدها و انتقاداتی که به آن مطرح است برگزار کنیم چرا که هنوز جایگزین مناسبی برای آن وجود ندارد.» دکتر شجاع احمدوند معاون آموزشی دانشگاه علامه طباطبایی

«به نظر من، برای کنکور کارشناسی نمی‌توان کاری کرد، چراکه نمی‌شود با سوابق تحصیلی دانش‌آموز پذیرش کرد و سوابق آموزش و پرورش قابل‌اتکا نیست.» علی‌اکبر افضلیان، معاون آموزشی دانشگاه شهید بهشتی در مصاحبه دربارهٔ حذف کنکور، ۳۰ مهر ۱۳۹۸ ، [۵]

پ

«پاسخنامه ها پس از برگزاری کنکور تحویل گرفته شده و به صورت بسته های پلمپ شده به قرنطینه بازگردانده می شوند. به جز چند استان سایر پاسخنامه ها در استانهای مختلف با هواپیما به تهران بازگردانده می شود.» مسئولان حراست سازمان سنجش

چ

چند سال گذشته داوطلبی معدلش ۱۳ بود و در کنکور تجربی و زبان نفر اول شد. حال اگر روش تأثیر معدل در آن سال اعمال می‌شد، رتبه او به بالای ۵۰۰ صعود می‌کرد یعنی با تأثیر سوابق تحصیلی ورود برخی دانش‌آموزان به رشته‌های پرطرفدار محدود می‌شود و این مسئله باعث رواج جو ناامیدی و خشم میان جوانان و خانواده‌ها می‌شود… تا زمانی که رشته محل‌ها محدود هستد و آموزش عالی نتوانسته آنها را گسترش دهد، به یک آزمون دشوار و جامع نیاز داریم که کنکور عادلانه‌ترین آنهاست اما باید اصلاح شود و تعداد دفعات برگزاری آن بیشتر و گروه‌های آزمایشی به جای ۵ زیرگروه به ۲۰ زیزگروه آزمایشی تقسیم شود.

دکتر هامون سبطی کارشناس آموزش، ۶ اسفند ۱۳۹۶، [۶]

ح

«حذف کنکور به سادگی ممکن نیست و از کنترل یک سیستم عادی خارج است.»

ابراهیم خدایی رئیس سازمان سنجش آموزش کشور ۰۷ /۱۳۹۳/۱۱

«حساسیت برگزاری کنکور به حدی است که باید همه ادارات و دستگاه‌ها پای کار باشند تا بتوانیم به‌خوبی این رقابت علمی را برگزار کنیم.»

رئیس آموزش و پرورش شهرستان کهگیلویه، علی پورک، ۰۴/ ۴/ ۱۳۹۸

خ

خدا را شکر از اولین و تا آخرین کنکور سراسری در سال جاری همگی با کیفیت خوبی برگزار شده‌است. ما این امکان را داریم که کنکور را در سطح فراملی نیز برگزار کنیم. امروز این کنکور را در ۲۲ یا ۲۳ کشور خارجی نیز همزمان برگزار می‌شود.

دکتر حسین توکلی، ۲۵ خرداد ۱۳۹۰، [۷]

د

«در حال حاضر، کشورهایی مانند چین، ژاپن و ترکیه هم مانند ما کنکور را برگزار می‌کنند که در این میان ما به لحاظ کمی و کیفی سطحی بالاتر از آن‌ها داریم.»

حسین توکلی

«در حال حاضر کنکور در کشورمان در سه سطح کارشناسی، کارشناسی ارشد و دکتری برگزار می‌شود اما از منظر ما دانشگاهیان و برخی دست‌اندرکاران موضوع حذف و عدم حذف آن ممکن است، متفاوت باشد.» دکتر حسین حسینی معاون آموزشی دانشگاه تهران، ۵ فروردین ۱۳۹۹

«در صورتی که کنکور برای ۳۰درصد باقیمانده رشته‌ها حذف شود، تحصیل در آن رشته مشروط به داشتن پول است و قابلیت سایرین دیگر در نظر گرفته نمی‌شود. به همین جهت هر که پول بیشتری داشته باشد، از این فرصت استفاده می‌کند که در این صورت قابلیت‌ها به دست فراموشی سپرده می‌شود.»

محمدجواد کولیوند، نماینده مجلس، ۱۳۹۶/۰۵/۱۵، اقتصاد آنلاین

ش

«شک نکنید که پشت قضیه حذف‌نشدن کنکور، اقتصاد کنکور است. الان کنکور به صنعت تبدیل شده و مافیای کنکور در کشور شکل گرفته است و سودجویان حاضر نیستند از سود هنگفتی که از این طریق نصیب‌شان می‌شود به سادگی چشم‌پوشی کنند. ۲سال پیش ما برآورد کردیم گردش مالی کلاس‌های کنکور، این نوع آموزش‌ها و انتشار کتاب‌های کنکور حدود ۷ هزار میلیارد تومان بود درحالی‌که وزارت آموزش و پرورش در همان سال ۱۵هزار میلیارد تومان بودجه داشت.»

مهدی نویدادهم، دبیرکل شورای‌عالی آموزش و پرورش

ص

صدا و سیمای ما با این "کنکور آسان است" به وضوح نشان می‌دهد ما ایرانیان در چه ورطۀ هولناکی گرفتاریم.

رضا منصوری

ق

«قانونی برای حذف کامل کنکور نداریم و در ۱۵ درصد از ظرفیتها، آزمون برگزار می‌شود.» رضا فرجی دانا، در حاشیه بازدید از آزمون سراسری،

ک

«کلاس‌های کنکور در صورتی به کنکوری‌ها کمک می‌کنند که داوطلب پایه درسی قوی‌ داشته باشند، اتکای اولیه‌اش به کتاب‌های درسی باشد و تنها برای رفع اشکال در این کلاس‌ها شرکت کنند.»

نفر اول گروه ریاضی‌وفنی در کنکور ۹۲

م

«محل چاپخانه و دستگاه‌های چاپ در محل قرنطینه توسط ۲۰ تا۲۶ دوربین به‌طور کامل حفاظت می‌شوند ضمن اینکه چندین لایه نیروهای امنیتی در محیط اطراف چاپخانه امنیت را تأمین می‌کنند. موبایل نیز در این اطراف شناسایی و تخلیه باتری می‌شوند. افرادی که در این چاپخانه فعالیت می‌کنند بیش از یک ماه تا پایان برگزاری کنکور بدون هیچ ارتباطی با محیط بیرون در قرنطینه باقی خواهند ماند.»

«من هیچ کلاس و مشاور خصوصی نداشتم، چون الان خیلی‌ها ادعا می‌کنند ما مشاور خصوصی این بچه‌ها بودیم، ولی من در مدرسه مشاورهای خوبی داشتم که از راهنمایی‌های آنها بهره بردم، ولی از بیرون کسی را برای مشاوره انتخاب نکردم.»

زهرا مشایخی، رتبه یک کنکور ۹۲، گروه علوم انسانی

من به همه چیز آموزش و پرورش انتقاد دارم و به نظرم سیستم آموزش و پرورش سیستم مریضی است. محتواهای کتب درسی، مانع رشد مغز بچه‌ها می‌شود، به خصوص شیوه‌های تدریس و امتحان گرفتن، چرا که آنها را در یک سطح خاص نگه می‌دارد، چرا که دانش آموزان در چنین سیستمی فقط تلاش می‌کنند، درس‌ها را حفظ کنند و هیچ فرصتی برای آزمایش و تجربه‌های فراتر از کتاب مدرسه را ندارند. بچه‌ها کتاب‌های درسی‌شان را حفظ و در نهایت هنر می‌کنند که ریز به ریز آن را در کنکور اعمال کنند. دهقان منشادی رتبه دوم گروه هنر، ۰۱ مهر ۱۳۹۷، [۸]

من به شدت با امتحان نهایی که در مدارس برگزاری می‌شود، مخالفم. نمره فیزیک من در امتحان نهایی ۱۷/۷۵ شد و به نظرم کیفیت آزمون و سوالات استاندارد نیست و حتی مصحح‌ها هم غیرمنطقی عمل می‌کنند. در این میان گاهی سوالات هم لو می‌رود و در واقع نمی‌دانم فلسفه امتحان نهایی چیست؟ اگر به هر نحوی کنکور از این شرایط در بیاید خوب است، اما نه با بالا رفتن ضریب امتحان نهایی که در آن صورت به دانش‌آموز بیشتر آسیب می‌زند. محمدرضا اسکندری رتبه چهارم گروه علوم انسانی، [۹]

و

«واقعاً مشکل کنکور چیست که این سال‌ها این همه مورد تاخت و تاز همگان، از جمله خود من قرار گرفته‌است؟ من به عنوان دبیری که سال‌های سال با دانش آموزان در ارتباط بوده‌ام، فکر می‌کنم بزرگترین مشکل کنکور اضطراب‌زایی مفرط آن است. از یکی دو سال قبل از کنکور دانش‌آموزان اضطراب روز کنکور را دارند! و همین اضطرابِ توان‌فرساست که راه را برای ورود سودجویان و دلالان و کذابان این حوزه، به همه‌جا باز می‌کند از رسانهٔ ملی گرفته تا خانه‌های شخصی مردم.» سخنرانی دکتر هامون سبطی در نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران، تاریخ سخنرانی: ۱۲/۲/۹۳

وقتی سخن از حذف کنکور به میان می‌آید، خانواده‌ها فکر می‌کنند که با هر معدلی فرزندانشان می‌توانند دندانپزشکی شهید بهشتی بخوانند. ۱۳ آذر ۱۳۹۷، ابراهیم خدایی