محمد عابد جابری

محمد عابد جابری(۱۹۳۶–۲۰۱۰) استاد فلسفه و اندیشهٔ عربی-اسلامی دانشکده ادبیات در رباط و از روشنفکران بنام معاصر جهان عرب.

گفتاوردها

• «من با اندیشه‌های کانت، باشلار، فوکو و فیلسوفان دیگر غربی آشنایی کامل دارم و نوشته‌های دکارت، اسپینوزا، لایب نیتس، لاک و هیوم را خوانده‌ام. از سوی دیگر، اندیشه‌های ابن خلدون، غزالی، ابن رشد، فارابی، ابن سینا، جوینی، باقلانی، رازی و طوسی را به گونه‌ای عمیق‌تر، فهم و بررسی کرده‌ام. اینان هر یک به فراخور توان و نیز بسته به موضوع مورد بررسی خود، گونه‌ای از نقد را به کار می‌گرفتند که من به طور مشخص ـ البته این اعتقاد شخصی من است ـ پیرو هیچ‌یک از آنان نیستم، بلکه خود را صرفاً خوشه چین اندیشه‌های آنان می‌دانم؛ می‌توانم بگویم که از همه آنان بهره بردم، اما مهم‌ترین چیزی که از آنان آموخته‌ام این نکته است که نظریه‌ها، برداشتها و شیوه‌های عمل آنان را به دست فراموشی بسپارم؛ سپس همان چیزهایی را که فراموش کرده بودم، در نوشته‌هایم به کار گیرم. یعنی در اینجا ما با امر (فراموش شده) یا چیزی که بخشی از (ناخودگاه معرفتی) را تشکیل می‌دهد، روبه رو هستیم. از این رو نمی‌توانم عنوانی مشخص بر آن نهم، که متعلق به این یا آن (پدر) باشد؛ زیرا الگوی فکری هر شخص، محصول (فرهنگ) و شکل گیری شخصیت اوست.»
• «شخص ناقد هیچ‌گاه استاد یا مدل فکری خود را آزادانه انتخاب نمی‌کند، بلکه این موضوعِ مورد بررسی است که روش متناسب با خود را بر او تحمیل می‌کند.»