نظیری نیشابوری

محمدحسین نظیری نیشابوری شاعرِ ایرانی قرن یازدهم هجری(درگذشت: ۱۰۲۱ه‍.ق/۱۶۱۲م).

اشعار

• درس ادیب اگر بود زمزمهٔ محبتی/جمعه به مکتب آورد طفل گریزپای را
  • ضرب المثل است

• چندی به غلط بتکده کرديم حرم را/وقت است که از کعبه برآريم صنم را
• سوی این بادیه هرگز نوزیده­ست نسیم/سینه بر برق گشاییم و جگر تازه کنیم
• به دلِ شکسته دارم گله بی­نهایت از تو/به کدام امیدواری نکنم شکایت از تو

فلک مزدور ایمای تو باشد		نوازد هر که را رای تو باشد
شود مجروح مغز استخوانم		سر خاری چو در پای تو باشد
نیازارم ز خود هرگز دلی را		که می­ترسم در او جای تو باشد
حریفی کز خرد بازیچه سازد		نگاه کارفرمای تو باشد
دو عالم نقد جان در دست دارند		به بازاری که سودای تو باشد
گل صد رنگ می­روید از آن خاک		که دُردی نوش صهبای تو باشد
کدورت نیست کاخ سینه­ای را		که راهش بر تماشای تو باشد
نهایت نیست طومار دلی را		که عنوانش تمنای تو باشد

چه خوش است از دو یکدل سر حرف باز کردن		سخن گذشته گفتن گله­ی دراز کردن
نه چنان گرفته­ای جا به میان جان شیرین		که توان تو را و جان را ز هم امتیاز کردن

ز هنر به خود نگنجم چو به خم میِ مُغانی		بدرد لباس بر تن چو بجوشدم معانی
ملکا به فضل و همت، من و تو چرا ننازیم		نه مرا عوض نه قیمت، نه تو را بدل نه ثانی
تو ز من مدیح خواهی، به سخن فرو نمانم		ز تو من نوال خواهم، به کرم فرو نمانی
همه دُر به بحر ریزم ز عطای خانخانان		که محیط، کشتیم را نکشد ز بس گرانی
همه عیش این جهانی ز عنایت تو دیدم		چه شود اگر ببینم ز تو زاد آن جهانی
بجز این دعا نگویم که جز این ریاست دیگر		که به مقصدت رساند چو به مقصدم رسانی

درباره او

• صائب چه خیال است شوی همچو نظیری/عُرفی به نظیری نرسانید سخن را!
  • از صائب

منابع

• آتشكده‏ى آذر (۷۳۸ -۷۱۱/ ۲)
• ایضاح‏المكنون (۵۳۴/ ۱)
• حماسه‏سرایى در ایران (۳۵۷)
• تاریخ ادبیات ایران، براون (۱۶۸/ ۴)
• تاریخ ادبیات در ایران (۹۱۶ -۸۹۷/ ۵)
• تاریخ نظم و نثر (۴۲۹)
• تذكره‏ى روز روشن (۸۴۱ -۸۳۷)
• تذكره‏ى میخانه (۸۰۰ -۷۸۵)
• دایرةالمعارف فارسى (۳۰۴۱ -۳۰۴۰/ ۲)
• الذریعه (۱۲۱۳/ ۹)
• ریاض‏العارفین (۲۳۷ -۲۳۶)،
• ریحانه (۲۱۷ -۲۱۶/ ۶)،
• سرو آزاد (۲۶ -۲۴)،
• فرهنگ ادبیات فارسى (۵۱۵ -۵۱۴)،
• سخنوران (۹۴۶ -۹۴۵)،
• كاروان هند (۱۴۵۶ -۱۴۴۹/ ۲)
• كلمات الشعراء (۱۷۹)،
• گنج سخن (۷۶ -۶۴/ ۳)،
• لغت‏نامه (ذیل/ نظیرى نیشابورى)،
• مجمع‏الخواص (۲۲۰ -۲۱۹)،