سفیان ثوری

سُـفیان ثَـوری (۹۷ هـ-۱۶۱ هـ) عالم، تابعی، حافظ، فقیه، محدّث و صوفی در سدهٔ دوم هجری.

گفتاوردها

از تذکرة الاولیاء، عطار نیشابوری، ذکر «ذکر سفیان ثوری قدس الله روحه»

«درون خویش را اصلاح کن که پروردگار برونت را اصلاح می‌گرداند.. ورابطه میان خویش و پروردگار را اصلاح کن که پروردگار رابطه میان تو و مردم را اصلاح می‌گرداند… و دنیا را به آخرت بفروش که در هر دو، سود عایدت می‌شود و مبادا آخرت را به دنیا بفروشی که در هر دو زیان خواهی دید.»
«برای دنیا به اندازه بقایت در آن تلاش بنما و برای آخرتت نیز به اندازه بقایت در آن بکوش.»
«چه نیک است خواری وذلت توانگران در مقابل فقرا و چه زشت است خواری وذلت فقرا در مقابل توانگران.»
«با هیچ چیزی پیکار نکردم که بر من سخت باشد به اندازه پیکار با نفسم؛ گاهی او بر من غالب می‌شد و گاهی نیز من بر او چیره می‌شدم.»
«بشر بن حارث می‌گوید: به سفیان گفته شد: آیا توانگران به منزلت زهد و پارسایی نائل می‌شوند؟ فرمود: آری؛ هنگامی که مصیبتی بر آنان فرود آید صبر پیشه می‌کنند و هرگاه که به نعمتی دست یافتند سپاس پروردگار را بجای می‌آورند.»
«از خشم پرودگار بر سه چیز بپرهیز: بپرهیز از کوتاهی در آنچه تو را بدان امر فرموده است. ۲- بپرهیز از اینکه تو را درحالی بیابد که بدانچه روزی ات گردانیده راضی نیستی. ۳- اینکه چیزی از دنیا را بطلبی و بدان دست نیابی و از خداون خشم بگیری.»
«زمانی بر مردم می‌آید که دلها می‌میرند و تن‌ها زنده می‌شوند.»
«اگر باور راستین در درون قلب انسان جای می‌گرفت وجودش مالامال از سرور ونیز اندوه می‌شد؛ سرور و شوق برای بدست آوردن بهشت و ترس از وارد شدن به دوزخ.»
«سه چیز از صبر است:۱- از مصیبت خویش سخن نگفتن ۲- از دردها ننالیدن ۳- خود را پاک ندانستن.»
«هنگامی که برادری به دیدارت آمد از او مپرس آیا طعامی صرف می‌نمایی؟ و آیا چیزی برای تناول خدمت آورم؟ بلکه بیاور اگر خواست تناول می‌کند وگر نخواست آنرا بستان.»
«اگر خود را شناختی سخن دیگران در موردت گزندی به تو نمی‌رساند.»
«با زبانت چنان سخن مگو که دندانهایت شکسته شوند.»
«می‌خواهم جرعه‌ای آب بنوشم دیگری را می‌بینم که در نوشیدنش بر من پیشی می‌گیرد در آن هنگام گویا دنده‌ای از دنده‌هایم را چنان کوبیده است که قادر به جبران آن نیستم.»
«همواره آن کسی که هیچ نهانی از او پنهان نمی‌ماند را در نظر داشته باش و به درگاه کسی امید ببند که صاحب وفا باشد و از آن کسی بهراس که عقوبت و جزای بندگان بدست اوست.»
«بارالها؛ حیوانات را می‌نگرم که با ضربه چوپانی آگه گشته و از خواسته‌های خویش می‌گذرند؛ اما من با وجود کتاب تو نمی‌توانم از تمایلات نفسانی خویش دست بکشم. این چه روسیاهی بزرگی است.»
«دنیا را به کسی ندادند مگر اینکه به وی گفته شد: بستان دنیا را و نیز به اندازه آن، اندوه.»
«اگر حیوانات بسان شما عقل داشتند تا در مورد مرگ اندکی بیندیشند اکنون شما هیچ حیوان فربه‌ای را نمی‌خوردید.»
«دنیا بسان نانی است که عسل بر روی آن نهاده‌اند و پشه‌ای که بر آن می‌نشیند بال خویش را از دست می‌دهد؛ اگر آن پشه بر نان خشک بنشیند هیچ گزندی به وی نخواهد رسید.»
«شما را از خوردن بازنمی‌دارم؛ بلکه نیک بنگرید از کجا می‌خورید؟ و چگونه شما را از خوردن بازدارم در حالیکه پروردگار می‌فرماید:

«

یَا بَنِی آَدَمَ خُذُوا زِینَتَکُمْ عِنْدَ کُلِّ مَسْجِدٍ وَکُلُوا وَاشْرَبُوا وَلَا تُسْرِفُوا إِنَّهُ لَا یُحِبُّ الْمُسْرِفِینَ.» [الاعراف- ۳۱]

»

«اگر پرودگار را با هفتاد گناهی که میان تو و اوست ملاقات کنی بهتر از آن است که او را با یک گناهی ملاقات کنی که میان تو ومردم است.»
«اگر آهنگ و عزم امری از امور آخرت را نموده‌ای پس بسرعت بسوی آن بشتاب قبل از اینکه شیطان میان تو و آن فاصله ایجاد کند.»
«نسبت به هیچ انسانی که فرامین الهی را اطاعت می‌کند کینه مورز؛ و نسبت به عام وخاص دلسوز و مهربان باش و رابطه خویشاوندی را قطع مکن گرچه دیگران رابطه خویش را با تو قطع نمایند. اگر این کارها را انجام دادی همراه با پیامبران و شهدا خواهی بود.»
«چنان کم بخور که بتوانی شب را براحتی به صبح برسانی؛ و همواره روزه بگیر زیرا روزه دربهای فجور و نافرمانی را می‌بندد و دربهای عبادت را بر تو می گشاییید؛ و کم سخن بگو زیرا کم سخن گفتن قلب را نرم می‌کند و سکوت را پیشه کن که بوسیله سکوت پرهیزگاری را بدست خواهی آورد.»
«طعنه زننده‌ای مباش که دوست دارد فقط خود از زبان دیگران در امان باشد بلکه نسبت به دیگران مهربان و دلسوز باش.»
«چنان بخشش کن که بتوانی بوسیله آن بسیاری از عیبهایت را بپوشانی.»
«همواره نیکی کن تا پروردگار در قبر آرامش نصیبت نماید و از گناهان بپرهیز تا شیرینی ایمان را بدست آوری.»
«به آنچه خداوند روزی ات گردانیده خشنود و راضی باش، بی‌نیاز خواهی شد؛ وبر پروردگار توکل کن تا قوی شوی.»
«هرکه در نماز خاشع نبود، نماز او درست نبود.»
«هرکه از حرام صدقه دهد و خیری کند، چون کسی بود که جامه پلید به خون بشوید یا به بول. آن جامه پلیدتر شود.»
«هرگز تواضع نکردم کسی را پیش از آنکه کسی را یک حرف از حکمت دیدم.»
«بهترین سلطانان آن است که با اهل علم نشیند و از ایشان علم آموزد و بدترین علما آنکه با سلاطین نشیند.»

منابع

کتابِ مواعظ الإمام سفیان الثوری. جمع‌آوری: صالح الشامی