ویلهلم دیلتای

ویلهلم دیلتای (۱۹ نوامبر ۱۸۳۳–۱ اکتبر ۱۹۱۱) مورخ، جامعه‌شناس، روان‌شناس و فیلسوف آلمانی‌ست. او از بنیان‌گذاران جامعه‌شناسی تفهمی به شمار می‌رود.

گفتاوردها

• «فهمیدن سطوح مختلفی دارد. این سطوح اساساً توسط علایق ما تعیین می‌شوند. اگر علاقهٔ ما محدود باشد، فهمیدن نیز چنین خواهد بود. ممکن است با بی‌حوصلگی تمام به یک بحث گوش دهیم؛ و فقط به یک نکته در آن توجه کنیم، نکته‌ای که برای خود ما اهمیت عملی دارد و کوچک‌ترین علاقه‌ای به زندگی درونی گوینده نداشته باشیم. حال آن که در جایی دیگر، با هر کلمه و هر نشانه‌ای، می‌کوشیم به زندگی درونی گوینده رخنه کنیم. اما حتی بیشترین توجه نیز می‌تواند فقط به فرایند ماهرانه‌ای بدل شود که در آن سطح قابل کنترلی از عینیت به دست می‌آید، به شرطی که این جلوهٔ زندگی ثابت باشد و ما بتوانیم بارها و بارها به آن رجوع کنیم. این فهم ماهرانهٔ جلوه‌های همیشه ثابت زندگی، تأویل یا تفسیر نام دارد.»
  • «پیدایش نظریهٔ هرمونتیک»