نمایش مبدأ برای فتحعلی‌شاه قاجار

'''[[w:فتحعلی‌شاه قاجار|فتح‌علی، شاهِ قاجار]]''' (۵ سپتامبر ۱۷۷۲، [[w:دامغان|دامغان]] – ۲۳ اکتبر ۱۸۳۴، [[اصفهان]]) فرزند [[w:حسینقلی‌خان جهانسوز|حسینقلی‌خان جهان‌سوز]]، دومین پادشاه قاجاری ایران از ۱۷ ژوئن ۱۷۹۷ تا به هنگام درگذشتش بود.
{{multiple image
| align     = left
| direction = vertical
| header    = 
| width     = 250
| image1    = An Early Painting of Fath Ali Shah.jpg
| alt1      = Colored dice with white background
| caption1  = یک قطره می از حشمت دارا خوشتر/ بوی قدح از دم مسیحا خوشتر// پر کن قدحی به طرف گلشن ساقی/ کز خندهٔ گل گریهٔ مینا خوشتر.
| image2    = Fathali Shah Qajar, artist unknown, Iran, Tehran, early 19th century AD, oil on canvas - Aga Khan Museum - Toronto, Canada - DSC07113.jpg
| alt2      = Colored dice with white background
| caption2  = «درد و درمان را به هم آمیختند/ درد از درمان جدا کردن خطاست.»
| image3    = Mirza Qadim Irevani. Azerbaijan. Portrait of Fatali Shah.png
| alt3      = Colored dice with white background
| caption3  = راز مستان را به هشیاران مگوی/ داستان عاشقان افسانه نیست.
}}
== گفتاوردها ==
* «گذری جانب حسرت‌نگری نیست تو را/ حسرت این است که بر ما گذری نیست تو را // [[اشک]] را قاصد کویش کنم ای ناله بمان/ زانکه صد بار تو رفتی اثری نیست تو را.» <ref name="مجمع الفصحا">{{یادکرد کتاب|| نام خانوادگی =هدایت| نام =رضاقلی‌خان| پیوند نویسنده =رضاقلی‌خان هدایت| فصل ۳۹. خاقان صاحبقران قاجار قویونلو انارالله مرقده | عنوان =[[w:مجمع‌الفصحاء|مجمع الفصحاء]]| کوشش =[[مظاهر مصفا]]|| جلد =یکم| سال =سال ۲۰۰۲م| ناشر =انتشارات امیرکبیر| مکان =تهران| زبان =fa| صفحه = ص ۹۰}}</ref>
* «چارهٔ [[دیوانه]] زنجیرست و آن زنجیر زلف/ می‌کند دیوانه‌تر هر دم دل دیوانه را.»<ref name="مجمع الفصحا" />
* «تا نخسبد [[سگ]] و ناید به سر کوی تو غیر/ پاسبانی کنم ای دوست سگ کوی تو را.»<ref name="مجمع الفصحا" />
* «بار دادی غیر را در بزم و هست/ بر دل خاقان ازین غم بارها.»<ref name="مجمع الفصحا" />
* «نهال [[عشق]] را باشد ثمر وصل/ ولی دستی نچیدست این ثمر را.»<ref name="مجمع الفصحا" />
* «آب گو بگذر به سر این خانه را/ سیل آبادی دهد ویرانه را.»<ref name="مجمع الفصحا" />
* «چون من کسی نداند قدر وصال جانان/ محمود می‌شناسد قدر ایاز خود را.»<ref name="مجمع الفصحا" />
* «غبار مقدم تو توتیای چشم که شد/ به خواب رفته مگر دیدهٔ پرآب امشب.»<ref name="مجمع الفصحا" />
* «بیهوده چه می‌کشی تو ناصح / زنجیر جنون گسسنی نیست.»<ref name="مجمع الفصحا" />
* «خط ز یکسو و زلفت از یک سو/ روز روز سیاه‌کاران است.»<ref name="مجمع الفصحا" />
* «شادم به همین که در کمندت/ غیر از دل من دل دگر نیست.»<ref name="مجمع الفصحا" />
* «دهنت تنگ‌تر از دیدهٔ مور/ دل من تنگترست از دهنت// ناله را پای به کویت بازست/ گر به دامان نرسد دست منت.»<ref name="مجمع الفصحا" />
* «زین [[طبیب]]ان مطلب چارهٔ بیماری دل / چشم بیمار دوای دل بیمار منست.»<ref name="مجمع الفصحا" />
* «ز من رمیده و از یار نیز در کارست/ مرا دلی‌ست که از جان و جسم بیزارست.»<ref name="مجمع الفصحا" />
* «خواست بیرون کند از سینه غمت خاقان را/ دل به دامان وی آویخت که غمخانهٔ ماست.» <ref name="مجمع الفصحا" />
* «نپرسد هرکه بیند قاتلم را/ که از زخم خدنگش آشکارست.»<ref name="مجمع الفصحا" />
* «من آن نیم که دهم دل به دست بوالهوسی/ هرآنکه دشمن عالم شد آشنای منست.»<ref name="مجمع الفصحا" />
* «چون سر و کار خدنگت با دلست/ جان به یک زخمت ندادن مشکلست.»<ref name="مجمع الفصحا" />
* «عالمی در شادی و ما را غم است/ وین غم ما از برای عالم است// روزگارم زخم‌ها بسیار زد/ زخم تو آن زخم‌ها را مرهم است.»<ref name="مجمع الفصحا" />
* '''«درد و درمان را به هم آمیختند/ درد از درمان جدا کردن خطاست.»'''<ref name="مجمع الفصحا" />
* «'''راز مستان را به هشیاران مگوی/ داستان عاشقان افسانه نیست.'''»<ref name="مجمع الفصحا" />
* «ای خوش آن خانه که ویرانهٔ توست/ خنک آن دل که در آن خانهٔ توست.»<ref name="مجمع الفصحا" />
* «دل را به لب لعل تو صد عجز و نیازست/ ماییم و سر زلف تو وین رشته درازست.»<ref name="مجمع الفصحا" />
* «هرجا نگرم کورم و در روی تو بینا/ در مردمک دیده به غیر از تو کسی نیست.»<ref name="مجمع الفصحا" />
* «زاهدم وعدهٔ جنت دهد و حیرانم/ غیر بیت الحزن هجر تو گلزاری هست.»<ref name="مجمع الفصحا" />
* «شد در سر کار تو نه تنها دل خاقان/ سر تا قدمش شوق سراپای تو دارد.»<ref name="مجمع الفصحا" />
* «دل تمنای وصال رخت از ما می‌کرد/ بینوایی ز گدایی چه تمنا می‌کرد// دست‌ها چاک شد از عشق و ندانست کسی/ آنچه یوسف به دل زار زلیخا می‌کرد.»<ref name="مجمع الفصحا" />
* «عشق دامنگیر او شد این مگوی/ دامن یوسف زلیخا پاره کرد// آنچه با من کرد طفل اشک من // با زلیخا کودک گهواره کرد.»<ref name="مجمع الفصحا" />
* «عجب دارم ار ناقه مجنون نگردد/ چون لیلی‌وش من به محمل نشیند.»<ref name="مجمع الفصحا" />
* «ناشاد کسی کز ستمت شاد نباشد/ آزاد دلی کز غمت آزاد نباشد// کوشی چه به تعمیر دل این خانهٔ عشق است/ آبادی اش این است که آباد نباشد.»
* «دلم به مرتبه‌ای تنگ شد که می‌ترسم/ خدا نکرده غمت از دلم برون آید.»<ref name="مجمع الفصحا" />
* «ای کاش آنکه بر رخ خوبان نظر کند/ دل را نداده جان دهد و مختصر کند// خضر ار رسد به کوی تو باور نمی‌کنم/ جان ناسپرده از سر کویت گذر کند.»
* «شب مرگست و به بالین من زار آمد/ ای اجل دست نگه دار که دلدار آمد.»<ref name="مجمع الفصحا" />
* «طرح ابروی تو کز روز ازل ریخته‌اند / بر سر و سرو کمانیست که آویخته‌اند.»<ref name="مجمع الفصحا" />
* «نالیدن من برای آنست/کاین ناله چرا اثر ندارد.»<ref name="مجمع الفصحا" />
* «عالم همه صحرای ختن گشت به یک بار/ تا زلف تو در دست نسیم سحر افتاد.»<ref name="مجمع الفصحا" />
* «دل به زلف تو شد نیامد باز/ من و شب‌ها و فکرهای دراز//گاه در دیده‌ای گهی در دل/ تا چه جویی درین نشیب و فراز.»<ref name="مجمع الفصحا" />
* «شینیده‌ام که به جان بسته یار قیمت بوس/ هزار جان به تنم نیست صدهزار افسوس.»<ref name="مجمع الفصحا" />
* «نه کافرم نه مسلمان به حیرتم ز چه باشد/ که پیش شیخ و برهمن به دیر و کعبه عزیزم.»<ref name="مجمع الفصحا" />
* «هرکسی خواند به نامی بر در جانانه‌ام/ عاقلان دیوانه و دیوانگان فرزانه‌ام.»<ref name="مجمع الفصحا" />
* «به خیل غمزدگان نشسته حیرانم/ غمش به ملک جهان دادم و پشیمانم.»<ref name="مجمع الفصحا" />
* «از بس گداختم ز غمت ناتوان شدم/ تا آنچنان که کام تو بود آنچنان شدم.»<ref name="مجمع الفصحا" />
* «در بزم تو پروانه صفت سوخته بودم/زان شعلهٔ آهی که خود افروخته بودم.»<ref name="مجمع الفصحا" />
* «کاشکی من در رهت چون خار دامن می‌شدم/ با تو ای سرو روان گلشن به گلشن می‌شدم.»<ref name="مجمع الفصحا" />
* «از جان گذشته‌ایم و به جانان رسیده‌ایم/ از درد رسته‌ایم و به درمان رسیده‌ایم.»<ref name="مجمع الفصحا" />
* «زلف را بر رخ پریشان کرده‌ای/ کفر را تعویذ ایمان کرده‌ای.»<ref name="مجمع الفصحا" />
* «با غیر همراه آمدی از وصل به هجران تو/ صد بار بر دل به بود درد تو از درمان تو.»<ref name="مجمع الفصحا" />
* «گویا تلخکامی من دیده‌ای درین/ کز حرف تلخ لعل شکربار بسته‌ای// بگذر طبیبش از سر بالین که بگذرد/ تا چند دل به این دل بیمار بسته‌ای.»
* «افکند صد خدنگ و خطا شد یکی از آن / زین تیرها عجب که همان کارگر شده.»<ref name="مجمع الفصحا" />
* «تو نکو گناهکاری بکشم به هرچه خواهی/که به کیش خوبرویان گنهی‌ست بی‌گناهی.»<ref name="مجمع الفصحا" />
* «مگو در هجر من چون زنده ماندی/ که من خود مردم از این شرمساری// چو بر ما بگذری جانا نظر کن/ بهایی دارد آخر جان‌سپاری.»<ref name="مجمع الفصحا" />
* «شب‌های غمت همدم با درد و شکیبایی/ دل با من و من با دل در گوشهٔ تنهایی// داده‌ام باز دل خویش به چشم مستی/ ای رفیقان شده از دست دل من دستی.»<ref name="مجمع الفصحا" />
* «خاقان که ز هجر اشک گلگون می‌ریخت/ وز تیغ غمت ز چاک دل خون می‌ریخت// خونی که ذخیره داشت اندر دل خویش/ دیدم که ز چشم خویش بیرون می‌ریخت.»<ref name="مجمع الفصحا" />
* «آن گل که قبای بر او گلرنگست/ پیوسته به تیغ ابروان در جنگست// تن نیست تنش خدای داند سیم است/ دل نیست دلش خدای داند سنگست.»<ref name="مجمع الفصحا" />
* «شوخی که ز زلف ماه او هاله گرفت/ از تب گل رویش صفت لاله گرفت// من از تب شوق خال او می‌سوزم/ کام از لب جانفزایش تبخاله گرفت.»<ref name="مجمع الفصحا" />
* «'''یک قطره می از حشمت دارا خوشتر/ بوی قدح از دم مسیحا خوشتر// پر کن قدحی به طرف گلشن ساقی/ کز خندهٔ گل گریهٔ مینا خوشتر.'''»<ref name="مجمع الفصحا" />
* «از درگه تو اگر جدایی کردم/ در بندگی تو بی وفایی کردم// من خاک ره سگی که مقبول تو شد/ خاک به دهن که خودستایی کردم.»<ref name="مجمع الفصحا" />
* «بازم زده آتش آتشین رخساری/ خورشید قصب پوش قبا گلناری// ناوک فکنی کمان به دستی مستی/ زیبا پسری ستمگری خونخواری.»<ref name="مجمع الفصحا" />
== نوشتارهای وابسته ==
* [[تاج‌الدوله]]
* [[محمودمیرزا]]
* [[صبا کاشانی]]
* [[آغابیگم آغا]]
* [[ایرج‌میرزا]]
* [[حسین گنابادی]]
* [[گاسپار دروویل]]
* [[زبیده خانم]]

== منابع ==
{{پانویس}}
{{ترتیب‌پیش‌فرض:قاجار، فتح‌علی}}
{{ویکی‌نبشته|پدیدآورنده:فتحعلی‌شاه قاجار}}

[[رده:اهالی ایران]]
[[رده:اهالی دامغان]]
[[رده:شاهان ایران]]
[[رده:شاعران ایرانی]]
[[رده:زادگان ۱۱۵۱]]
[[رده:درگذشتگان ۱۲۱۳]]
[[رده:زادگان ۱۷۷۲ (میلادی)]]
[[رده:درگذشتگان ۱۸۳۴ (میلادی)]]
[[رده:شاعران فارسی‌زبان]]
[[رده:قاجاری‌ها]]