رابرت نوزیک

Robert Nozick 1977

رابرت نوزیک (به انگلیسی: Robert Nozick) (زادهٔ ۱۶ نوامبر ۱۹۳۸ -درگذشت ۲۳ ژانویه ۲۰۰۲) فیلسوف سیاسی آمریکایی بود.

گفتاوردها

• «جامعهٔ سرمایه‌داری از نظر اینکه مدعی است که تنها به استعداد، ابتکار عمل فردی، و شایستگی فردی ارزش می‌گذارد، جامعهٔ ویژه‌ای است. کسی که در یک جامعهٔ فئودالی یا کاست موروثی رشد کرده باشد انتظار آن را ندارد که جامعه متناسب با ارزش فردی او به او پاداش بدهد یا ندهد. در جامعهٔ سرمایه‌داری که چنین انتظاری به وجود می‌آید، باز هم جامعهٔ سرمایه‌داری تنها تا زمانی که فرد در خدمت تمنیات آشکار شدهٔ مردم در بازار باشد، به او پاداش می‌دهد؛ جامعهٔ سرمایه‌داری متناسب با مشارکت اقتصادی فرد به او پاداش می‌دهد نه مطابق با ارزش فردی او. با این حال، این جامعه به نظام پاداش‌دهی بر اساس ارزش – ارزش و مشارکت اقتصادی خیلی اوقات در هم تنیده می‌شوند – به آنقدر نزدیک می‌شود تا انتظارات به وجود آمده در مدارس را تغذیه کند. جامعهٔ بزرگتر آن قدر شبیه مدرسه است که شباهت‌اش ایجاد دل‌آزردگی و رنجش می‌کند. جوامع سرمایه‌داری به فضایل فردی پاداش می‌دهد یا لااقل مدعی آن است که چنین می‌کند، اما همین جوامع به روشنفکری که خود را فضیلتمندترین فرد می‌داند، به تلخی بی‌اعتنایی می‌کند.»
  • «چرا روشنفکران با سرمایه‌داری مخالفت می‌کنند»
• «از آغاز تاریخ ثبت‌شدهٔ تفکر، روشنفکران به ما گفته‌اند که فعالیت آنها ارزشمندترین فعالیت اجتماع است. افلاطون قوهٔ عقلی را بالاتر از شجاعت و شهوت ارزش‌گذاری کرد و حکومت را حق فیلسوفان شمرد؛ ارسطو نیز معتقد بود که فعالیت ذهنی عالی‌ترین نوع فعالیت است. شگفت‌انگیز نیست که در متون به‌جای‌مانده، برای فعالیت ذهنی ارزش بالایی قائل شده‌اند. انسان‌هایی که این ارزش‌گذاری را کرده‌اند و برای آن دلیل آورده‌اند، خود روشنفکر بوده‌اند. آنها مشغول ستایش از خود بوده‌اند. آنهایی که برای چیزهای دیگری، همچون شکار یا قدرت یا لذت ممتد حسی، بیشتر از تفکر ارزش قائل بوده‌اند، به خود زحمت به جای گذاشتن ارزش‌گذاری مکتوب خود را نداده‌اند. تنها روشنفکران بوده‌اند که در باب این که چه کسی بهتر است، نظریه‌پردازی کرده‌اند.»
  • «چرا روشنفکران با سرمایه‌داری مخالفت می‌کنند»