حکومت ایران

سخنان دربارهٔ نظام‌های سیاسی ایران

ما به کسانی نیازمندیم که فریادِ «من عاشقِ وطنم» را از اعماقِ روح برآورند و نیاندیشند به اینکه وطن در کدام زمان، در کدام حال، با کدام نظام. نادر ابراهیمی

کشور شاهنشاهی ایران

در فرهنگ ایرانی، شاهنشاهی ایران بعنی واحد جغرافیایی و سیاسی ایران به‌اضافة هویّتِ خاصِّ ملّی و همة ارزش‌های تغییرناپذیری که این هویّت ملّی را به‌وجود آورده‌اند. محمدرضا پهلوی

دولت موقت ایران

صاحب حکومت و برگزيننده‌ی زمام‌دار، خود مردم هستند. مهدی بازرگان

جمهوری اسلامی ایران

حکومت اسلامی… حکومت استبدادی نیست که رئیس دولت مستبد و خودرأی باشد، مال و جان مردم را به بازی بگیرد و در آن به‌دلخواه دخل و تصرف کند، هرکس را اراده‌اش تعلّق گرفت بکشد و به هر که خواست انعام کند و به هر که خواست تیول بدهد، اموال و املاک ملت را به این و آن بخشد. سید روح‌الله خمینی

گفتاوردها

• «ما به کسانی نیازمندیم که فریادِ «من عاشقِ وطنم» را از اعماقِ روح برآورند و نیاندیشند به اینکه وطن در کدام زمان، در کدام حال، با کدام نظام.»
  • نادر ابراهیمی یادنامه اخوان ثالث، ص ۸۲

دولت علیه ایران

۱۷۹۶–۱۹۲۵

کشور شاهنشاهی ایران

۱۹۲۵–۱۹۷۹

• «نظام شاهنشاهی ایران ضامن استواری وحدت ملّی، قاطعیّت قدرتِ فرماندهی، نیرومندی نظامی، استقلال سیاسی و نقشِ بارز جهانی کشور ماست. قانون اساسی ایران ناظر بر نظمِ دموکراتیک کشور و ضامنِ حقوقِ مدنی و سیاسی و قضایی همة افراد ایرانی است.»
  • محمدرضا شاه پهلوی در «به‌سوی تمدن بزرگ»، بخش دوم، ایران امروز
• «نظام شاهنشاهی ایران، نظامی است که از روز نخست با موجودیت و هویت ملّی ایرانی پیوند خورده است و استحکام و استمرار آن، از شگفتی‌های تاریخ است.»
  • محمدرضا شاه پهلوی در «به‌سوی تمدن بزرگ»، بخش سوم، در راه تمدن بزرگ
• «نظام شاهنشاهی ایران، از روز نخست به‌صورت مظهر و در عین حال نگاهبان همة ارزش‌های دیگری درآمده است که موجودیّت ایرانی بر آن‌ها استوار است.»
  • محمدرضا شاه پهلوی در «به‌سوی تمدن بزرگ»، بخش سوم، در راه تمدن بزرگ
• «نه حملات خُردکنندة اسکندر و عرب و مغول، نه نابه‌سامانی‌های داخلی دوران ملوک‌الطوایفی و هرج و مرج، نه نفوذهای استعماری ادوار اخیر و نه آخرین آزمایش‌های بیگانگان که در دوران خود ما صورت گرفت، هیچ‌یک توانایی رخنه بدین دژ پولادین ملیّت ایرانی را نیافت و مسلّم است که در آینده نیز هیچ عامل دیگری این توانایی را نخواهد یافت.»
  • محمدرضا شاه پهلوی در «به‌سوی تمدن بزرگ»، بخش سوم، در راه تمدن بزرگ
• «در فرهنگ ایرانی، شاهنشاهی ایران بعنی واحد جغرافیایی و سیاسی ایران به‌اضافة هویّتِ خاصِّ ملّی و همة ارزش‌های تغییرناپذیری که این هویّت ملّی را به‌وجود آورده‌اند.»
  • محمدرضا شاه پهلوی در «به‌سوی تمدن بزرگ»، بخش سوم، در راه تمدن بزرگ

دولت موقت ایران

۱۹۷۹–۱۹۸۰

• «اگر مقصود از انقلابی عمل کردن، زدن و ریختن و کشتن و پاشیدن و پا روی همه اصول و قانون و مقررات گذاشتن باشد البته دولت و شخص بنده انقلابی نیستیم. اما اگر بنا باشد که نظم و اصول و سیستم و تغییر عمیق باشد ما انقلابی بودیم و هستیم. اما اینکه می‌گویند دولت قاطع نیست، فکر کنید کسی را چاقویی دستش می‌دهند اما تیغه چاقو را به کس دیگری می‌دهند دستش چاقویی است که اصلاً تیغه ندارد.»
  • مهدی بازرگان
• «خلافت و حکومت از ديدگاه امام و اسلام، نه از آن يزيد و خلفاست، نه از آن خودشان (امام حسين)، و نه از آن خدا، بلکه از آن امت، به انتخاب خودشان است.»
  • مهدی بازرگان
• «تمام حرف ما اين است که اگر به فرض يک حکومت دينی، از همه جهت تمام و کمال به‌دست مومنين مخلص ناب تشکيل شد، آن‌چه نبايد اين حکومت و دولت دست به آن بزند و دخالتی بنمايد، دين و ايمان و اخلاق مردم است.»
  • مهدی بازرگان
• «نبايد اختيار حکومت را به‌دست متوليان و مؤسسات مذهبی ـ به هر کيفيت و درک و رفتاری که دارند ـ بسپاريم و اطاعت کورکورانه را باب کنيم.»
• «اولين مسئله و مصيبتی که مسلمانان بعد از رحلت فرستاده خدا در سقيفه‌ی بنی ساعده با آن روبرو و جدای از يکديگر شدند ـ که هنوز هم ادامه دارد ـ بر سر جانشينی پيغمبر يا حکومت بر امت بود که به‌زودی طرفين دعوی برای مشروعيت دادن به قدرت‌شان و به کرسی نشاندن نظرشان دين و خدا را وارد در ماجرا کردند، رسول اکرم قبلاً فرموده است: لکل امه فتنه و فتنه امتی الملک. هر امتی را فتنه و آفتی است و فتنه امت من ملک است و نزاع بر سر حکومت و قدرت.»
  • مهدی بازرگان
• «حافظ حکومت حق، خدا و خود مردم‌اند. اين‌ها که دستگاه‌های گشتاپو و گپئو و امثال آن را درست کرده‌اند، خود اعتراف به عدم‌حقانيت و محبوبيت و بشريت خود می‌نمايند.»
  • مهدی بازرگان
• «صاحب حکومت و برگزيننده‌ی زمام‌دار، خود مردم هستند.»
  • مهدی بازرگان
• «حکومت بايد از آنِ انسان باشد نه کشيش و کليسا و مسيح و خدا. انسان خودش حاکم بر خويش و نويسنده قانون و مقررات، آن هم نه يک انسان، بلکه جمع انسان‌ها و ملت.»
  • مهدی بازرگان

revolution/26802431.html</ref>

جمهوری اسلامی ایران

۱۹۸۰

• «امروز معتقدم آمریکاستیزی تبدیل به هویت جمهوری اسلامی ایران شده است یعنی اگر آمریکاستیزی را از نظام جمهوری اسلامی بگیرند هیچ‌چیز دیگری در دستش نیست و آمریکاستیزی به ایجاد نوعی هویت برای نظام جمهوری اسلامی بدل شده است.»
  • صادق زیباکلام
• «تعریف جرم سیاسی شدنی نیست و در هیچ جامعه توسعه یافته و دموکرات و آزادی دیده نمی‌شود، یک اصول اولیه‌ای هست که باید که رعایت شود، اما مطلقا چیزی به نام جرم سیاسی وجود ندارد.»
  • صادق زیباکلام
• «...امروز روی کرهٔ زمین تنها کشوری که اسرائیل آن را تهدیدی علیه وجود خود می‌داند جمهوری اسلامی ایران است.»
  • حسن نصرالله
• «نمی‌توانید در کنار فلسطین باشید مگر این که در کنار جمهوری اسلامی ایران باشید و اگر دشمن جمهوری اسلامی ایران باشید پس دشمن فلسطین و قدس هستید. چرا؟ این یک ادعا نیست. چون تنها امید باقی‌مانده پس از خداوند (سبحانه و تعالی) برای بازگرداندن فلسطین و قدس، این جمهوری اسلامی و پشتیبانی و حمایت آن از ملت‌ها و جنبش‌های مقاومت این منطقه و در رأس آن‌ها ملت فلسطین است.»
  • حسن نصرالله
• «امروز کسی برای جمهوری اسلامی آقایی نمی‌کند کسی برای ایران دیکته نمی‌کند و مردم پیرو امام زمان (عج) و نماینده ایشان که همان ولایت فقیه و رهبری است و هر چه ایشان بگوید همان ملاک و میزان است.»
  • علی‌اکبر ناطق‌نوری
• «در مهوری اسلامی خودمان نيز ديديم که شعار «دين و دنيا به‌صورت ادغام دين و سياست» و «سياست تابع روحانيت» کار را به‌جايی رساند که گفتند، حکومت و بقای نظام (يا به بيان ديگر، قدرت و حاکميت) از اولويت و اصالت برخوردار بوده اگر مصالح دولت و حفظ امت اقتضاء نمايد می‌توان اصول و قوانين شريعت را فدای حاکميت نمود و تا «تعطيل توحيد» پيش رفتند.»
  • مهدی بازرگان
• «باید باورر داشته باشیم که قانون اساسی ما برگرفته از قرآن است و نظام ما مبتنی بر دین اسلام و این دین برای هدایت انسان است و حکومت باید در چارچوب سیر تکامل انسان قرار گیرد و آنچه در قانون اساسی آمده میراث امام راحل (ره) است.»
  • عباسعلی کدخدایی
• «حکومت اسلامی… حکومت استبدادی نیست که رئیس دولت مستبد و خودرأی باشد، مال و جان مردم را به بازی بگیرد و در آن به‌دلخواه دخل و تصرف کند، هرکس را اراده‌اش تعلّق گرفت بکشد و به هر که خواست انعام کند و به هر که خواست تیول بدهد، اموال و املاک ملت را به این و آن بخشد...»
  • سید روح‌الله خمینی منبع: سید روح‌الله خمینی، کتاب ولایت فقیه، ص ۳۲ـ۳۳؛ سید روح‌الله خمینی، کتاب البیع، ج ۲، ص ۴۶۱.