محمد مجتهد شبستری: تفاوت میان نسخه‌ها

از ویکی‌گفتاورد
محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
ابرابزار، اصلاح نشانی وب
 
ابرابزار، اصلاح املا، اصلاح نشانی وب
خط ۲: خط ۲:


== گفتاوردها ==
== گفتاوردها ==
* «گرفتاری‌های اعتقادی – روانی انسان مؤمن از آنجا شروع می‌شود که خدا را موجودی در کنار موجودات دیگر به حساب می‌آورد. این تصور نادرست اصل و اساس انسان وار انگاری خدا از سوی مؤمنان است که آنان را به انواع مشکلات فلسفی و روانی و حتی بیماری‌های روانی مبتلا می‌سازد.»<ref>http://mohammadmojtahedshabestari.com/speech.php?id=156&title=نام%20خدا%20و%20یاد%20خدا</ref>
* «ما با گفتن نام العلیم خدا را یاد می‌کنیم و به او توجه می‌کنیم و هکذا. ما از طریق این نام‌ها آن صاحب نام را به خاطر می‌آوریم و به او می‌اندیشیم چون او «کل الکمال» است و این نام‌ها نمونه‌هایی را نشان می‌دهند و مشت نمونهٔ خروار است.»<ref>http://mohammadmojtahedshabestari.com/speech.php?id=156&title=نام%20خدا%20و%20یاد%20خدا</ref>
* «به رسمیت شناخته شدن حقوق اقلیت‌ها به این معناست که اقلیت‌ها بتوانند خود را تکامل ببخشند، یعنی بتوانند شکوفا شوند و فرهنگ خود را شکوفا کنند؛ به آنها نگوییم که اگر فرهنگ خود را شکوفا کنی با فرهنگ من تعارض پیدا می‌کند چون ممکن است منطق تو قوی‌تر باشد و منطق من ضعیف‌تر و در نتیجه من مغلوب شوم.»<ref>http://mohammadmojtahedshabestari.com/speech.php?id=213&title=10%20اصل%20برای%20صلح%20پایدار%20جهانی</ref>
* «در میان مسلمانان تنوع دینداری و تحولات دینداری از بسیاری از ادیان دیگر در طول این ۱۴ قرن گذشته بیشتر بوده است.»<ref>http://mohammadmojtahedshabestari.com/speech.php?id=175&title=انتظار%20ما%20از%20پیامبران</ref>
* «در میان مسلمانان تنوع دینداری و تحولات دینداری از بسیاری از ادیان دیگر در طول این ۱۴ قرن گذشته بیشتر بوده است.»<ref>http://mohammadmojtahedshabestari.com/speech.php?id=175&title=انتظار%20ما%20از%20پیامبران</ref>
* «ما باید فرزندان خود را به‌گونه‌ای تربیت کنیم که توانایی این را داشته باشند که در هر شرایطی و در هر جای جهان درست تصمیم بگیرند.»<ref>http://mohammadmojtahedshabestari.com/speech.php?id=213&title=10%20اصل%20برای%20صلح%20پایدار%20جهانی</ref>
* «منابع اسلام یعنی قرآن و سنت و بعد هم حقوق اسلامی درچارچوب یکساختارهای سنتی اجتماعی، سیاسی و اقتصادی (فرهنگی) که وجود داشته شکل گرفته است و نه برای تغییر آنان از اساس.»<ref>http://mohammadmojtahedshabestari.com/interview.php?id=155&title=%20مصاحبه%20رادیو%20زمانه%20با%20مجتهد%20شبستری%20درباره%20حقوق%20بشر</ref>
* «اگر آنها [مسلمانان] به این نتیجه برسند که با حقوق بشر و دموکراسی زندگی کردن انسانی‌تر است آن وقت با قرائت جدید از منابع اسلامی، زندگی با اینها را نه تنها مانع مسلمانی نمی‌شمرند بلکه مقتضای مسلمانی در این عصر می‌شمرند.»<ref>http://mohammadmojtahedshabestari.com/interview.php?id=155&title=%20مصاحبه%20رادیو%20زمانه%20با%20مجتهد%20شبستری%20درباره%20حقوق%20بشر</ref>
* «من نمی‌دانم چرا کشورهای غربی مسلمان‌ها را با حکومت هایشان یکی می‌گیرند؟... ملل مسلمان مخالف اصلاحات دینی و سیاسی نیستند. در این کشورها حامیان اصلاحات بسیارند. اما قدرتمندان با آن مخالف‌اند. زیرا اصلاحات به معنی قرائت جدید از اسلام است و به معنی به روز کردن زندگیست، به معنی اصلاح حقوق انسانهاست و این اصلاحات به نفع قدرتمداران نخواهد بود.»<ref>http://mohammadmojtahedshabestari.com/interview.php?id=190&title=حکومتی%20باید%20که%20وابسته%20به%20نهاد%20دین%20نباشد%20-%20مصاحبه%20با%20زوددویچه%20تسایتونگ</ref>
* «من نمی‌دانم چرا کشورهای غربی مسلمان‌ها را با حکومت هایشان یکی می‌گیرند؟... ملل مسلمان مخالف اصلاحات دینی و سیاسی نیستند. در این کشورها حامیان اصلاحات بسیارند. اما قدرتمندان با آن مخالف‌اند. زیرا اصلاحات به معنی قرائت جدید از اسلام است و به معنی به روز کردن زندگیست، به معنی اصلاح حقوق انسانهاست و این اصلاحات به نفع قدرتمداران نخواهد بود.»<ref>http://mohammadmojtahedshabestari.com/interview.php?id=190&title=حکومتی%20باید%20که%20وابسته%20به%20نهاد%20دین%20نباشد%20-%20مصاحبه%20با%20زوددویچه%20تسایتونگ</ref>
* «حاکمین بنیادگرا در کشورهای مسلمان دو مخالف عمده دارند: زنان و جوانان.»<ref>http://mohammadmojtahedshabestari.com/interview.php?id=190&title=حکومتی%20باید%20که%20وابسته%20به%20نهاد%20دین%20نباشد%20-%20مصاحبه%20با%20زوددویچه%20تسایتونگ</ref>
* «حاکمین بنیادگرا در کشورهای مسلمان دو مخالف عمده دارند: زنان و جوانان.»<ref>http://mohammadmojtahedshabestari.com/interview.php?id=190&title=حکومتی%20باید%20که%20وابسته%20به%20نهاد%20دین%20نباشد%20-%20مصاحبه%20با%20زوددویچه%20تسایتونگ</ref>
* «من دریافته‌ام که محصول قرائت رسمی حاکمیت از خدا و عمل کردن به نام او این مشکل را برای نسل جوان به وجود آورده که اغلب نمی‌توانند یک تعریف و تصور قابل قبول و عقلانی از مسئله خدا داشته باشند... مسئله خدا در جامعه ما مبتذل شده است. تعالی و قداست خدا به کلی نادیده گرفته شده است. ... انسان‌ها حق ندارند هر کاری را که می‌خواهند انجام بدهند و بعد آن را به حساب خدا و کلام خدا بگذارند. هر کسی از جای خودش بلند می‌شود و می‌گوید، خدا این‌طوری گفته و آن‌طوری گفته و من تو را به خدا دعوت می‌کنم در حالی که خودش تصور درستی از خدا ندارد و عملش خدا را نفی می‌کند. بسیاری از خرافه‌ها در کوچه و خیابان و مساجد رواج داده می‌شود، به نام خدا ستم‌های زیادی مرتکب شوند و حقوق زیادی پایمال می‌گردد. ...».<ref>http://mohammadmojtahedshabestari.com/interview.php?id=189&title=از%20مقالات%20«قرائت%20نبوی%20از%20جهان»تا%20درسگفتارهای%20«خدا%20راز%20جهان»</ref>
* «من دریافته‌ام که محصول قرائت رسمی حاکمیت از خدا و عمل کردن به نام او این مشکل را برای نسل جوان به وجود آورده که اغلب نمی‌توانند یک تعریف و تصور قابل قبول و عقلانی از مسئله خدا داشته باشند... مسئله خدا در جامعه ما مبتذل شده است. تعالی و قداست خدا به کلی نادیده گرفته شده است. ... انسان‌ها حق ندارند هر کاری را که می‌خواهند انجام بدهند و بعد آن را به حساب خدا و کلام خدا بگذارند. هر کسی از جای خودش بلند می‌شود و می‌گوید، خدا این‌طوری گفته و آن‌طوری گفته و من تو را به خدا دعوت می‌کنم در حالی که خودش تصور درستی از خدا ندارد و عملش خدا را نفی می‌کند. بسیاری از خرافه‌ها در کوچه و خیابان و مساجد رواج داده می‌شود، به نام خدا ستم‌های زیادی مرتکب شوند و حقوق زیادی پایمال می‌گردد. ...».<ref>http://mohammadmojtahedshabestari.com/interview.php?id=189&title=از%20مقالات%20«قرائت%20نبوی%20از%20جهان»تا%20درسگفتارهای%20«خدا%20راز%20جهان»</ref>
* «اینکه عده‌ای متولی مسأله خدا شوند، پذیرفته نیست. در نظر داشته باشید هر آنچه ما انسان‌ها به نام خدا بگوییم و انجام بدهیم باید به حساب خودمان بنویسیم، به حساب درک و معرفت ناقص خودمان از خدا، نه به حساب خدا.»<ref>http://mohammadmojtahedshabestari.com/interview.php?id=189&title=از%20مقالات%20«قرائت%20نبوی%20از%20جهان»تا%20درسگفتارهای%20«خدا%20راز%20جهان»</ref>
* «اینکه عده‌ای متولی مسئله خدا شوند، پذیرفته نیست. در نظر داشته باشید هر آنچه ما انسان‌ها به نام خدا بگوییم و انجام بدهیم باید به حساب خودمان بنویسیم، به حساب درک و معرفت ناقص خودمان از خدا، نه به حساب خدا.»<ref>http://mohammadmojtahedshabestari.com/interview.php?id=189&title=از%20مقالات%20«قرائت%20نبوی%20از%20جهان»تا%20درسگفتارهای%20«خدا%20راز%20جهان»</ref>
* «می‌توان از دین پاره‌ای نورم‌های اخلاقی به دست‌آورد و آن‌ها در سیاست مراعات کرد اما نمی‌توان از دین برنامه سیاسی برای رسیدن به اهداف اجتماعی مشخص به دست‌آورد. به اعتقاد من دین رابطه میان انسان و خداست. انسان با خدایش حرف می‌زند، خدا به او گوش می‌دهد و این منجر به تعالی معنوی انسان می‌شود. به این دلیل است که دین نمی‌تواند تبدیل به یک برنامه سیاسی شود.»<ref>http://mohammadmojtahedshabestari.com/interview.php?id=169&title=گفتگوی%20Jan%20Kuhlmann%20با%20مجتهد%20شبستری%20پیرامون%20اسلام%20و%20دموکراسی</ref>
* «می‌توان از دین پاره‌ای نورم‌های اخلاقی به دست آورد و آن‌ها در سیاست مراعات کرد اما نمی‌توان از دین برنامه سیاسی برای رسیدن به اهداف اجتماعی مشخص به دست آورد. به اعتقاد من دین رابطه میان انسان و خداست. انسان با خدایش حرف می‌زند، خدا به او گوش می‌دهد و این منجر به تعالی معنوی انسان می‌شود. به این دلیل است که دین نمی‌تواند تبدیل به یک برنامه سیاسی شود.»<ref>http://mohammadmojtahedshabestari.com/interview.php?id=169&title=گفتگوی%20Jan%20Kuhlmann%20با%20مجتهد%20شبستری%20پیرامون%20اسلام%20و%20دموکراسی</ref>
* «به اعتقاد من نهاد دین وسیاست دو نهاد متفاوت با وظایف و عمل‌کرد متفاوتند و این دلیل جدا بودن آن‌هاست. این بدان معنا نیست که تمایلات مذهبی فرد نمی‌تواند سبب ایجاد انگیزش اخلاقی در فعالیت سیاسی او شود. این ممکن است. با این تفسیر من به جدایی دین از سیاست اعتقاد ندارم. اما نهاد دین و نهاد سیاست باید از هم جدا نگه داشته شوند. اگرچه آن‌ها می‌توانند و باید با هم هم‌کاری داشته باشند.»<ref>http://mohammadmojtahedshabestari.com/interview.php?id=169&title=گفتگوی%20Jan%20Kuhlmann%20با%20مجتهد%20شبستری%20پیرامون%20اسلام%20و%20دموکراسی</ref>
* «به اعتقاد من نهاد دین وسیاست دو نهاد متفاوت با وظایف و عمل‌کرد متفاوتند و این دلیل جدا بودن آن‌هاست. این بدان معنا نیست که تمایلات مذهبی فرد نمی‌تواند سبب ایجاد انگیزش اخلاقی در فعالیت سیاسی او شود. این ممکن است. با این تفسیر من به جدایی دین از سیاست اعتقاد ندارم. اما نهاد دین و نهاد سیاست باید از هم جدا نگه داشته شوند. اگرچه آن‌ها می‌توانند و باید با هم هم‌کاری داشته باشند.»<ref>http://mohammadmojtahedshabestari.com/interview.php?id=169&title=گفتگوی%20Jan%20Kuhlmann%20با%20مجتهد%20شبستری%20پیرامون%20اسلام%20و%20دموکراسی</ref>
* «آن‌چه امروز ما به عنوان دو نهاد سیاست و دین از آن‌ها نام می‌بریم در زمان پیامبر وجود نداشت. در آن دوران سیاست و دین تقریبا در همه جای دنیا به شکل پیچیده‌ای با هم آمیخته بود. شیوه زندگی در مکه و مدینه بسیار ساده بود. آن‌چه در آن دوران رخ داد نمی‌تواند الگویی برای دنیای امروز باشد. امروزه مسلمانان در یک سیستم اجتماعی عقلانی با تنوع نهادهای مختلف زندگی می‌کنند. بنابرین ما نیاز به یک برنامه مناسب داریم. این چیزی نیست که بتوان آن را از قرآن استخراج کرد.»<ref>http://mohammadmojtahedshabestari.com/interview.php?id=169&title=گفتگوی%20Jan%20Kuhlmann%20با%20مجتهد%20شبستری%20پیرامون%20اسلام%20و%20دموکراسی</ref>
* «آنچه امروز ما به عنوان دو نهاد سیاست و دین از آن‌ها نام می‌بریم در زمان پیامبر وجود نداشت. در آن دوران سیاست و دین تقریباً در همه جای دنیا به شکل پیچیده‌ای با هم آمیخته بود. شیوه زندگی در مکه و مدینه بسیار ساده بود. آنچه در آن دوران رخ داد نمی‌تواند الگویی برای دنیای امروز باشد. امروزه مسلمانان در یک سیستم اجتماعی عقلانی با تنوع نهادهای مختلف زندگی می‌کنند. بنابرین ما نیاز به یک برنامه مناسب داریم. این چیزی نیست که بتوان آن را از قرآن استخراج کرد.»<ref>http://mohammadmojtahedshabestari.com/interview.php?id=169&title=گفتگوی%20Jan%20Kuhlmann%20با%20مجتهد%20شبستری%20پیرامون%20اسلام%20و%20دموکراسی</ref>
* «امروزه گرایش به آزادی در کشورهای اسلامی افزایش یافته اما این‌که چرا این آزادی نهادینه نشده موضوع دیگری است که به موانع سیاسی و سیستم دولت‌ها در این کشورها برمی‌گردد و بیش از همه یک مشکل فرهنگی است که چندان مرتبط با اسلام یا دین به صورت عمومی نیست. متاسفانه این مشکل ریشه در توسعه نیافتگی فرهنگی ما دارد.»<ref>http://mohammadmojtahedshabestari.com/interview.php?id=169&title=گفتگوی%20Jan%20Kuhlmann%20با%20مجتهد%20شبستری%20پیرامون%20اسلام%20و%20دموکراسی</ref>
* «امروزه گرایش به آزادی در کشورهای اسلامی افزایش یافته اما این‌که چرا این آزادی نهادینه نشده موضوع دیگری است که به موانع سیاسی و سیستم دولت‌ها در این کشورها برمی‌گردد و بیش از همه یک مشکل فرهنگی است که چندان مرتبط با اسلام یا دین به صورت عمومی نیست. متأسفانه این مشکل ریشه در توسعه نیافتگی فرهنگی ما دارد.»<ref>http://mohammadmojtahedshabestari.com/interview.php?id=169&title=گفتگوی%20Jan%20Kuhlmann%20با%20مجتهد%20شبستری%20پیرامون%20اسلام%20و%20دموکراسی</ref>
* «در آلمان حزبی وجود دارد به نام «دموکراتیک مسیحی.» آیا از نظر این حزب خدا مرجع نهائی نیست؟ با این حال آلمانی‌ها در یک کشور دموکراتیک زندگی می‌کنند. نمی‌توان گفت اگر یک فرد یا یک ملت خدا را مرجع نهائی دانستند این به این معناست که آن‌ها با دموکراسی ضدیت دارند.»<ref>http://mohammadmojtahedshabestari.com/interview.php?id=169&title=گفتگوی%20Jan%20Kuhlmann%20با%20مجتهد%20شبستری%20پیرامون%20اسلام%20و%20دموکراسی</ref>
* «در آلمان حزبی وجود دارد به نام «دموکراتیک مسیحی.» آیا از نظر این حزب خدا مرجع نهائی نیست؟ با این حال آلمانی‌ها در یک کشور دموکراتیک زندگی می‌کنند. نمی‌توان گفت اگر یک فرد یا یک ملت خدا را مرجع نهائی دانستند این به این معناست که آن‌ها با دموکراسی ضدیت دارند.»<ref>http://mohammadmojtahedshabestari.com/interview.php?id=169&title=گفتگوی%20Jan%20Kuhlmann%20با%20مجتهد%20شبستری%20پیرامون%20اسلام%20و%20دموکراسی</ref>
* «انسان می‌تواند خدا را به عنوان برترین مرجع بشناسد اما در زندگی اجتماعی بگوید: «بله، من آزادم، تو آزادی و همه انسان‌ها آزادند.» این مربوط به بحث آزادی در میان انسان‌هاست نه آزادی میان خدا و انسان. آزادی و دموکراسی مستلزم وجود نظمی ویژه در میان انسان‌ها است. این موضوع هیچ ارتباطی به جای‌گاه خداوند به عنوان مرجع برتر ندارد. این بحث که اگر خدا مرجع برتر است پس دموکراسی وجود ندارد یک سوء استفاده است. این بحث اساسا غلط است.»<ref>http://mohammadmojtahedshabestari.com/interview.php?id=169&title=گفتگوی%20Jan%20Kuhlmann%20با%20مجتهد%20شبستری%20پیرامون%20اسلام%20و%20دموکراسی</ref>
* «انسان می‌تواند خدا را به عنوان برترین مرجع بشناسد اما در زندگی اجتماعی بگوید: «بله، من آزادم، تو آزادی و همه انسان‌ها آزادند.» این مربوط به بحث آزادی در میان انسان‌هاست نه آزادی میان خدا و انسان. آزادی و دموکراسی مستلزم وجود نظمی ویژه در میان انسان‌ها است. این موضوع هیچ ارتباطی به جای‌گاه خداوند به عنوان مرجع برتر ندارد. این بحث که اگر خدا مرجع برتر است پس دموکراسی وجود ندارد یک سوءاستفاده است. این بحث اساساً غلط است.»<ref>http://mohammadmojtahedshabestari.com/interview.php?id=169&title=گفتگوی%20Jan%20Kuhlmann%20با%20مجتهد%20شبستری%20پیرامون%20اسلام%20و%20دموکراسی</ref>
* «هر دینی غیر از اسلام هم ممکن است مورد سواستفاده قرار گیرد. از مسیحیت و سایر ادیان هم سوئ استفاده شده است. اما مسئله ما این است که نباید اجازه دهیم اسلام مورد سواستفاده دیکتاتورها قرار گیرد.»<ref>http://mohammadmojtahedshabestari.com/interview.php?id=169&title=گفتگوی%20Jan%20Kuhlmann%20با%20مجتهد%20شبستری%20پیرامون%20اسلام%20و%20دموکراسی</ref>
* «هر دینی غیر از اسلام هم ممکن است مورد سوءاستفاده قرار گیرد. از مسیحیت و سایر ادیان هم سوئ استفاده شده است. اما مسئله ما این است که نباید اجازه دهیم اسلام مورد سوءاستفاده دیکتاتورها قرار گیرد.»<ref>http://mohammadmojtahedshabestari.com/interview.php?id=169&title=گفتگوی%20Jan%20Kuhlmann%20با%20مجتهد%20شبستری%20پیرامون%20اسلام%20و%20دموکراسی</ref>
* «اروپایی‌ها تمایل دارند به قوانین اسلام به عنوان یک مفهوم جامد بنگرند. اما شریعت اسلامی ماهیت جامد و غیرمتغیر ندارد. بر اساس شرایط زمانه فقها اجازه صدور فتوا دارند. این فقها وقتی آزاداندیش باشند می‌توانند قوانین فعلی اسلامی را به گونه‌ای تفسیر کنند که مانع تحقق دموکراسی نباشد. ما می‌توانیم در قرآن، شریعت و سنت مشوق‌هائی هم برای ایجاد یک سیستم دموکراتیک پیدا کنیم.»<ref>http://mohammadmojtahedshabestari.com/interview.php?id=169&title=گفتگوی%20Jan%20Kuhlmann%20با%20مجتهد%20شبستری%20پیرامون%20اسلام%20و%20دموکراسی</ref>
* «اروپایی‌ها تمایل دارند به قوانین اسلام به عنوان یک مفهوم جامد بنگرند. اما شریعت اسلامی ماهیت جامد و غیرمتغیر ندارد. بر اساس شرایط زمانه فقها اجازه صدور فتوا دارند. این فقها وقتی آزاداندیش باشند می‌توانند قوانین فعلی اسلامی را به گونه‌ای تفسیر کنند که مانع تحقق دموکراسی نباشد. ما می‌توانیم در قرآن، شریعت و سنت مشوق‌هائی هم برای ایجاد یک سیستم دموکراتیک پیدا کنیم.»<ref>http://mohammadmojtahedshabestari.com/interview.php?id=169&title=گفتگوی%20Jan%20Kuhlmann%20با%20مجتهد%20شبستری%20پیرامون%20اسلام%20و%20دموکراسی</ref>
* « [[شریعت]] که حقوق برخاسته از اخلاق اسلامی است، به اصلاحات نیازمند است؛ این سخن درستی است. اما این بدان معنا نیست که برای دست یافتن به عدالت بیشتری از جمله برای زنان اسلام کنار گذاشته شود. تمامی ادیان مشمول تحول بوده‌اند. چرا اسلام از این قاعده مستثناء شود؟»<ref>http://mohammadmojtahedshabestari.com/interview.php?id=190&title=حکومتی%20باید%20که%20وابسته%20به%20نهاد%20دین%20نباشد%20-%20مصاحبه%20با%20زوددویچه%20تسایتونگ</ref>

* «بسیاری از روشنفکران متدین با سختگیری و انجماد دینی مخالف‌اند. به باور ما کار تفسیر قرآن پایان‌پذیر نیست. بسیاری از آیات می‌بایست به لحاظ تاریخی فهمیده شوند زیرا موضوع آنها دستوراتی می‌باشند که در زمان نزول آیه پسندیده و عادلانه بوده‌اند ولی امروز چنان نیستند.»شود؟»<ref>http://mohammadmojtahedshabestari.com/interview.php?id=190&title=حکومتی%20باید%20که%20وابسته%20به%20نهاد%20دین%20نباشد%20-%20مصاحبه%20با%20زوددویچه%20تسایتونگ</ref>
* «[[ایمان]] مانعی است بر سر راه پوچ گرائی..»شود؟»<ref>http://mohammadmojtahedshabestari.com/interview.php?id=190&title=حکومتی%20باید%20که%20وابسته%20به%20نهاد%20دین%20نباشد%20-%20مصاحبه%20با%20زوددویچه%20تسایتونگ</ref>
== منابع ==
== منابع ==
{{پانویس|۲}}
<references/>
[[رده:اهالی ایران|م]]
[[رده:اهالی ایران|م]]
[[رده:فیلسوفان]]
[[رده:فیلسوفان]]

نسخهٔ ‏۱۷ ژوئیهٔ ۲۰۱۵، ساعت ۱۴:۱۴

محمّد مجتهد شبستری (۱۳۱۵ / ۱۹۳۵م) فیلسوف ایرانی، فقیه مسلمان شیعه، پژوهشگر علوم قرآنی و استاد الهیات تطبیقی در دانشگاه تهران.

گفتاوردها

  • «گرفتاری‌های اعتقادی – روانی انسان مؤمن از آنجا شروع می‌شود که خدا را موجودی در کنار موجودات دیگر به حساب می‌آورد. این تصور نادرست اصل و اساس انسان وار انگاری خدا از سوی مؤمنان است که آنان را به انواع مشکلات فلسفی و روانی و حتی بیماری‌های روانی مبتلا می‌سازد.»[۱]
  • «ما با گفتن نام العلیم خدا را یاد می‌کنیم و به او توجه می‌کنیم و هکذا. ما از طریق این نام‌ها آن صاحب نام را به خاطر می‌آوریم و به او می‌اندیشیم چون او «کل الکمال» است و این نام‌ها نمونه‌هایی را نشان می‌دهند و مشت نمونهٔ خروار است.»[۲]
  • «به رسمیت شناخته شدن حقوق اقلیت‌ها به این معناست که اقلیت‌ها بتوانند خود را تکامل ببخشند، یعنی بتوانند شکوفا شوند و فرهنگ خود را شکوفا کنند؛ به آنها نگوییم که اگر فرهنگ خود را شکوفا کنی با فرهنگ من تعارض پیدا می‌کند چون ممکن است منطق تو قوی‌تر باشد و منطق من ضعیف‌تر و در نتیجه من مغلوب شوم.»[۳]
  • «در میان مسلمانان تنوع دینداری و تحولات دینداری از بسیاری از ادیان دیگر در طول این ۱۴ قرن گذشته بیشتر بوده است.»[۴]
  • «ما باید فرزندان خود را به‌گونه‌ای تربیت کنیم که توانایی این را داشته باشند که در هر شرایطی و در هر جای جهان درست تصمیم بگیرند.»[۵]
  • «منابع اسلام یعنی قرآن و سنت و بعد هم حقوق اسلامی درچارچوب یکساختارهای سنتی اجتماعی، سیاسی و اقتصادی (فرهنگی) که وجود داشته شکل گرفته است و نه برای تغییر آنان از اساس.»[۶]
  • «اگر آنها [مسلمانان] به این نتیجه برسند که با حقوق بشر و دموکراسی زندگی کردن انسانی‌تر است آن وقت با قرائت جدید از منابع اسلامی، زندگی با اینها را نه تنها مانع مسلمانی نمی‌شمرند بلکه مقتضای مسلمانی در این عصر می‌شمرند.»[۷]
  • «من نمی‌دانم چرا کشورهای غربی مسلمان‌ها را با حکومت هایشان یکی می‌گیرند؟... ملل مسلمان مخالف اصلاحات دینی و سیاسی نیستند. در این کشورها حامیان اصلاحات بسیارند. اما قدرتمندان با آن مخالف‌اند. زیرا اصلاحات به معنی قرائت جدید از اسلام است و به معنی به روز کردن زندگیست، به معنی اصلاح حقوق انسانهاست و این اصلاحات به نفع قدرتمداران نخواهد بود.»[۸]
  • «حاکمین بنیادگرا در کشورهای مسلمان دو مخالف عمده دارند: زنان و جوانان.»[۹]
  • «من دریافته‌ام که محصول قرائت رسمی حاکمیت از خدا و عمل کردن به نام او این مشکل را برای نسل جوان به وجود آورده که اغلب نمی‌توانند یک تعریف و تصور قابل قبول و عقلانی از مسئله خدا داشته باشند... مسئله خدا در جامعه ما مبتذل شده است. تعالی و قداست خدا به کلی نادیده گرفته شده است. ... انسان‌ها حق ندارند هر کاری را که می‌خواهند انجام بدهند و بعد آن را به حساب خدا و کلام خدا بگذارند. هر کسی از جای خودش بلند می‌شود و می‌گوید، خدا این‌طوری گفته و آن‌طوری گفته و من تو را به خدا دعوت می‌کنم در حالی که خودش تصور درستی از خدا ندارد و عملش خدا را نفی می‌کند. بسیاری از خرافه‌ها در کوچه و خیابان و مساجد رواج داده می‌شود، به نام خدا ستم‌های زیادی مرتکب شوند و حقوق زیادی پایمال می‌گردد. ...».[۱۰]
  • «اینکه عده‌ای متولی مسئله خدا شوند، پذیرفته نیست. در نظر داشته باشید هر آنچه ما انسان‌ها به نام خدا بگوییم و انجام بدهیم باید به حساب خودمان بنویسیم، به حساب درک و معرفت ناقص خودمان از خدا، نه به حساب خدا.»[۱۱]
  • «می‌توان از دین پاره‌ای نورم‌های اخلاقی به دست آورد و آن‌ها در سیاست مراعات کرد اما نمی‌توان از دین برنامه سیاسی برای رسیدن به اهداف اجتماعی مشخص به دست آورد. به اعتقاد من دین رابطه میان انسان و خداست. انسان با خدایش حرف می‌زند، خدا به او گوش می‌دهد و این منجر به تعالی معنوی انسان می‌شود. به این دلیل است که دین نمی‌تواند تبدیل به یک برنامه سیاسی شود.»[۱۲]
  • «به اعتقاد من نهاد دین وسیاست دو نهاد متفاوت با وظایف و عمل‌کرد متفاوتند و این دلیل جدا بودن آن‌هاست. این بدان معنا نیست که تمایلات مذهبی فرد نمی‌تواند سبب ایجاد انگیزش اخلاقی در فعالیت سیاسی او شود. این ممکن است. با این تفسیر من به جدایی دین از سیاست اعتقاد ندارم. اما نهاد دین و نهاد سیاست باید از هم جدا نگه داشته شوند. اگرچه آن‌ها می‌توانند و باید با هم هم‌کاری داشته باشند.»[۱۳]
  • «آنچه امروز ما به عنوان دو نهاد سیاست و دین از آن‌ها نام می‌بریم در زمان پیامبر وجود نداشت. در آن دوران سیاست و دین تقریباً در همه جای دنیا به شکل پیچیده‌ای با هم آمیخته بود. شیوه زندگی در مکه و مدینه بسیار ساده بود. آنچه در آن دوران رخ داد نمی‌تواند الگویی برای دنیای امروز باشد. امروزه مسلمانان در یک سیستم اجتماعی عقلانی با تنوع نهادهای مختلف زندگی می‌کنند. بنابرین ما نیاز به یک برنامه مناسب داریم. این چیزی نیست که بتوان آن را از قرآن استخراج کرد.»[۱۴]
  • «امروزه گرایش به آزادی در کشورهای اسلامی افزایش یافته اما این‌که چرا این آزادی نهادینه نشده موضوع دیگری است که به موانع سیاسی و سیستم دولت‌ها در این کشورها برمی‌گردد و بیش از همه یک مشکل فرهنگی است که چندان مرتبط با اسلام یا دین به صورت عمومی نیست. متأسفانه این مشکل ریشه در توسعه نیافتگی فرهنگی ما دارد.»[۱۵]
  • «در آلمان حزبی وجود دارد به نام «دموکراتیک مسیحی.» آیا از نظر این حزب خدا مرجع نهائی نیست؟ با این حال آلمانی‌ها در یک کشور دموکراتیک زندگی می‌کنند. نمی‌توان گفت اگر یک فرد یا یک ملت خدا را مرجع نهائی دانستند این به این معناست که آن‌ها با دموکراسی ضدیت دارند.»[۱۶]
  • «انسان می‌تواند خدا را به عنوان برترین مرجع بشناسد اما در زندگی اجتماعی بگوید: «بله، من آزادم، تو آزادی و همه انسان‌ها آزادند.» این مربوط به بحث آزادی در میان انسان‌هاست نه آزادی میان خدا و انسان. آزادی و دموکراسی مستلزم وجود نظمی ویژه در میان انسان‌ها است. این موضوع هیچ ارتباطی به جای‌گاه خداوند به عنوان مرجع برتر ندارد. این بحث که اگر خدا مرجع برتر است پس دموکراسی وجود ندارد یک سوءاستفاده است. این بحث اساساً غلط است.»[۱۷]
  • «هر دینی غیر از اسلام هم ممکن است مورد سوءاستفاده قرار گیرد. از مسیحیت و سایر ادیان هم سوئ استفاده شده است. اما مسئله ما این است که نباید اجازه دهیم اسلام مورد سوءاستفاده دیکتاتورها قرار گیرد.»[۱۸]
  • «اروپایی‌ها تمایل دارند به قوانین اسلام به عنوان یک مفهوم جامد بنگرند. اما شریعت اسلامی ماهیت جامد و غیرمتغیر ندارد. بر اساس شرایط زمانه فقها اجازه صدور فتوا دارند. این فقها وقتی آزاداندیش باشند می‌توانند قوانین فعلی اسلامی را به گونه‌ای تفسیر کنند که مانع تحقق دموکراسی نباشد. ما می‌توانیم در قرآن، شریعت و سنت مشوق‌هائی هم برای ایجاد یک سیستم دموکراتیک پیدا کنیم.»[۱۹]
  • « شریعت که حقوق برخاسته از اخلاق اسلامی است، به اصلاحات نیازمند است؛ این سخن درستی است. اما این بدان معنا نیست که برای دست یافتن به عدالت بیشتری از جمله برای زنان اسلام کنار گذاشته شود. تمامی ادیان مشمول تحول بوده‌اند. چرا اسلام از این قاعده مستثناء شود؟»[۲۰]
  • «بسیاری از روشنفکران متدین با سختگیری و انجماد دینی مخالف‌اند. به باور ما کار تفسیر قرآن پایان‌پذیر نیست. بسیاری از آیات می‌بایست به لحاظ تاریخی فهمیده شوند زیرا موضوع آنها دستوراتی می‌باشند که در زمان نزول آیه پسندیده و عادلانه بوده‌اند ولی امروز چنان نیستند.»شود؟»[۲۱]
  • «ایمان مانعی است بر سر راه پوچ گرائی..»شود؟»[۲۲]

منابع

  1. http://mohammadmojtahedshabestari.com/speech.php?id=156&title=نام%20خدا%20و%20یاد%20خدا
  2. http://mohammadmojtahedshabestari.com/speech.php?id=156&title=نام%20خدا%20و%20یاد%20خدا
  3. http://mohammadmojtahedshabestari.com/speech.php?id=213&title=10%20اصل%20برای%20صلح%20پایدار%20جهانی
  4. http://mohammadmojtahedshabestari.com/speech.php?id=175&title=انتظار%20ما%20از%20پیامبران
  5. http://mohammadmojtahedshabestari.com/speech.php?id=213&title=10%20اصل%20برای%20صلح%20پایدار%20جهانی
  6. http://mohammadmojtahedshabestari.com/interview.php?id=155&title=%20مصاحبه%20رادیو%20زمانه%20با%20مجتهد%20شبستری%20درباره%20حقوق%20بشر
  7. http://mohammadmojtahedshabestari.com/interview.php?id=155&title=%20مصاحبه%20رادیو%20زمانه%20با%20مجتهد%20شبستری%20درباره%20حقوق%20بشر
  8. http://mohammadmojtahedshabestari.com/interview.php?id=190&title=حکومتی%20باید%20که%20وابسته%20به%20نهاد%20دین%20نباشد%20-%20مصاحبه%20با%20زوددویچه%20تسایتونگ
  9. http://mohammadmojtahedshabestari.com/interview.php?id=190&title=حکومتی%20باید%20که%20وابسته%20به%20نهاد%20دین%20نباشد%20-%20مصاحبه%20با%20زوددویچه%20تسایتونگ
  10. http://mohammadmojtahedshabestari.com/interview.php?id=189&title=از%20مقالات%20«قرائت%20نبوی%20از%20جهان»تا%20درسگفتارهای%20«خدا%20راز%20جهان»
  11. http://mohammadmojtahedshabestari.com/interview.php?id=189&title=از%20مقالات%20«قرائت%20نبوی%20از%20جهان»تا%20درسگفتارهای%20«خدا%20راز%20جهان»
  12. http://mohammadmojtahedshabestari.com/interview.php?id=169&title=گفتگوی%20Jan%20Kuhlmann%20با%20مجتهد%20شبستری%20پیرامون%20اسلام%20و%20دموکراسی
  13. http://mohammadmojtahedshabestari.com/interview.php?id=169&title=گفتگوی%20Jan%20Kuhlmann%20با%20مجتهد%20شبستری%20پیرامون%20اسلام%20و%20دموکراسی
  14. http://mohammadmojtahedshabestari.com/interview.php?id=169&title=گفتگوی%20Jan%20Kuhlmann%20با%20مجتهد%20شبستری%20پیرامون%20اسلام%20و%20دموکراسی
  15. http://mohammadmojtahedshabestari.com/interview.php?id=169&title=گفتگوی%20Jan%20Kuhlmann%20با%20مجتهد%20شبستری%20پیرامون%20اسلام%20و%20دموکراسی
  16. http://mohammadmojtahedshabestari.com/interview.php?id=169&title=گفتگوی%20Jan%20Kuhlmann%20با%20مجتهد%20شبستری%20پیرامون%20اسلام%20و%20دموکراسی
  17. http://mohammadmojtahedshabestari.com/interview.php?id=169&title=گفتگوی%20Jan%20Kuhlmann%20با%20مجتهد%20شبستری%20پیرامون%20اسلام%20و%20دموکراسی
  18. http://mohammadmojtahedshabestari.com/interview.php?id=169&title=گفتگوی%20Jan%20Kuhlmann%20با%20مجتهد%20شبستری%20پیرامون%20اسلام%20و%20دموکراسی
  19. http://mohammadmojtahedshabestari.com/interview.php?id=169&title=گفتگوی%20Jan%20Kuhlmann%20با%20مجتهد%20شبستری%20پیرامون%20اسلام%20و%20دموکراسی
  20. http://mohammadmojtahedshabestari.com/interview.php?id=190&title=حکومتی%20باید%20که%20وابسته%20به%20نهاد%20دین%20نباشد%20-%20مصاحبه%20با%20زوددویچه%20تسایتونگ
  21. http://mohammadmojtahedshabestari.com/interview.php?id=190&title=حکومتی%20باید%20که%20وابسته%20به%20نهاد%20دین%20نباشد%20-%20مصاحبه%20با%20زوددویچه%20تسایتونگ
  22. http://mohammadmojtahedshabestari.com/interview.php?id=190&title=حکومتی%20باید%20که%20وابسته%20به%20نهاد%20دین%20نباشد%20-%20مصاحبه%20با%20زوددویچه%20تسایتونگ