فردوسی: تفاوت میان نسخه‌ها

از ویکی‌گفتاورد
محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
Arfarshchi (بحث | مشارکت‌ها)
جزبدون خلاصۀ ویرایش
Arfarshchi (بحث | مشارکت‌ها)
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۱۳۳: خط ۱۳۳:
* «به شهنامه گنجینهٔ سهل بار // مثل شد ز فردوسی ِ نامدار»
* «به شهنامه گنجینهٔ سهل بار // مثل شد ز فردوسی ِ نامدار»
**''[[امیرخسرو دهلوی]]''
**''[[امیرخسرو دهلوی]]''

== پی‌نوشت و منابع ==
{{پانویس}}


== پیوند به‌بیرون ==
== پیوند به‌بیرون ==
{ویکی‌پدیا}}ه
{ویکی‌پدیا}}ه
{{ناتمام}}
{{ناتمام}}



[[رده:شاعران اهل ایران]]
[[رده:شاعران اهل ایران]]

نسخهٔ ‏۱۴ ژانویهٔ ۲۰۱۱، ساعت ۱۳:۵۵

حکیم ابولقاسم فردوسی، شاعر ایرانی و بزرگترین حماسه‌سرای ادب فارسی. زادروز وی درتاریخ (۳۲۹ - ۴۱۱ هجری قمری) در طوس می‌باشد.

دارای منبع

شاه‌نامه

  • «چو ایران نباشد تن من مباد // بدین بوم و بر زنده یک تن مباد» (این بیت مال شاهنماه نیست)[۱][۲]
  • «نمانیم کین بوم ویران کنند/همی غارت از شهر ایران کنند/ نخوانند بر ما کسی آفرین/چو ویران بود بوم ایران زمین/ دریغ است ایران که ویران شود/کنام پلنگان و شیران شود»
  • «زشیر شتر خوردن و سوسمار // عرب را به جایی رسیدست کار // که تاج کیان را کند آرزو // تفو بر تو ای چرخ گردون تفو»
  • « چو زاین بگذری دور عمر بود // سخن گفتن از تخت و منبر بود // کزین پس شکست آید از تازیان // ستاره نگردد مگر بر زیان // چو با تخت منبر برابر شود // همه نام بوبکر و عمر شود // تبه گردد این رنج های دراز // نشیبی دراز است پیش فراز // نه تخت و نه دیهیم بینی نه شهر // کز اختر همه تازیان را است بهر // شود بنده بی هنر شهریار // نژاد و بزرگی نیاید به کار // ز دهکان و از ترک و از تازیان // نژادی پدید آید اندر میان // نه دهکان نه ترک نه تازی بود // سخن ها به کردار بازی بود // بد اندیش گردد پدر بر پسر // پسر بر پدر همچنین چاره گر // به گیتی نماند کسی را وفا // روان و زبانها شود پرجفا // بریزند خون از پی خواسته // شود روزگار بد آراسته // زیان کسان از پی سود خویش // بجویند و دین اندر آرند پیش // ز پیمان بگردند و از کاستی // گرامی شود کژی و کاستی // رباید همی این از آن آن از این // ز نفرین ندانند باز آفرین // نه جشن و نه رامش نه گوهر نه نام // ز کوشش به هر گونه سازند دام // ز پیشی و بیشی ندارند هوش // خورش نان کشکین و پشمینه پوش // نباشد بهار از زمستان پدید // نیارند هنگام رامش نوید // چنان فاش گردد غم و رنج وشور // که شادی به هنگام بهرام گور // دل من پر از خون شد و روی زرد // دهان خشک و لبها پر از باد سرد // مرا کاشکی این خرد نیستی // که ام آگه از روز بد نیستی »
  • «ز بهر بر و بوم و فرزند خویش // زن و کودک و خُرد و پیوند خویش // همه سر به سر تن به کشتن دهیم // از آن بـِه که ایران به دشمن دهیم»
  • «اگر مادرت شاهبانو بُدی // مرا سیم و زر تا به زانو بدی // واگر شاه را شاه بودی پدر // به سر بر نهادی مرا تاج زر»
  • «مرا غمز کردند کاین پر سخن // به مهر علی و نبی شد کهن // بر این زادم و هم بر این بگذرم // یقین دان که خاک در حیدرم»
  • «اگر چند باشد شب دیرباز// بر او تیرگی هم نماند دراز»
  • «اگر پرنیان است خود رشته‌ای// و گر بار خار است خود کشته‌ای»
  • «ببخش و بخور هرچه آید فراز// بدین تاج و تخـت سپنجی مناز»
  • «بخور هرچه داری منه باز پس// تو رنجی، چرا باز ماند به کس»
  • «بخور هرچه داری به فردا مپای// که فردا مگر دیگر آیدش رای»
  • «بخور هرچه داری فزونی بده// تو رنجیده‌ای بهر دشمن منه»
  • «بدو گفت گوینده کای شهریار// به پالیز گل نیست بی‌رنج خار»
  • «بدو گفت موبد که نیکو نگر// براندیش و ماهی به خشکی مبر»
  • «برهنه چو زاید ز مادر کسی// نباید که یازد به پوشش بسی»
  • «به دارو و درمان جهان گشت راست// که بیماری و مرگ کس را نکاست»
  • «به‌ موبد چنان گفت دهقان سغد// که بر ناید از خانه باز جغد»
  • «پشیمانی آنگه نداردت سود// که تیغ زمانه سرت را درود»
  • «پیامی است از مرگ موی سفید// به بودن چه‌داری تو چندین امید»
  • «تو را خواسته گر ز بهر تن است// ببخش و بدان کین شب آبستن است»
  • «تو را خورد بسیار بگزایدت// وگر کم خوری، روز بفزایدت»
  • «چو با تخت، منبر برابر شود// همه نام بوبکر و عُمّر شود»
  • «چو در انجمن مرد خامش بود// از آن خامشی دل به‌ رامش بود»
  • «چو عیب تن خویش داند کسی// زعیب کسان برنگوید بسی»
  • «چو نیکی کنی نیک آید برت// بدی را بدی باشد اندر خورت»
  • «در آز باشد دل سفله مرد// بر سفلگان تا توانی مگرد»
  • «درختی که تلخ است وی را سرشت// گرش برنشانی به باغ بهشت// ور از جوی خلدش به هنگام آب// به بیخ، انگبین ریزی و شهد ناب// سرانجام گوهر به ‌کار آورد// همان میوهٔ تلخ بار آورد»
  • «دوای تو جز مغز آدم چو نیست// بر این درد و درمان بباید گریست»
  • «دو شیر گرسنه‌است و یک ران گور// کباب آن‌کسی راست، کوراست زور»
  • «ز بهر بر و بوم و فرزند خویش// زن و کودک و خرد و پیوند خویش// همه سربه‌سر تن به کشتن دهیم// از آن به که کشور به دشمن دهیم// ز خاکیم باید شدن سوی خاک// همه‌جای ترس است و تیمار و باک// جهان سربه‌سر حکمت و عبرت است// چرا بهره ما همه غفلت است؟»
  • «ز دانا تو نشنیدی این داستان// که برگوید از گفته باستان// که گر دو برادر نهد پشت پشت// تن کوه را باد ماند به مشت»
  • «زیان کسان از پی سود خویش// بجویند و دین‌داری آرند پیش»
  • «سخن رفتشان یک‌به‌یک هم زبان// که از ماست برما، بد آسمان»
  • «شبیخون نه ‌کار دلیران بود// نه آیین مردان و شیران بود»
  • «فرستاده گفت ای خداوند رخش// به‌ دشت آهوی ناگرفته مبخش»
  • «کسی را کجا کور شد رهنمون// بماند به راه دراز اندرون»
  • «کسی را که کاهل بود گنج نیست// که اندر جهان سود بی‌رنج نیست»
  • «کسی کو فروتن‌تر او رادتر// دل دوستانش از او شادتر»
  • «که بر انجمن مرد بسیارگوی// بکاهد به‌ گفتار خویش آبروی»
  • «که چون کاهلی پیشه گیرد جوان// بماند منش‌پست و تیــره‌روان»
  • «که گاهی سکندر بود گاه فور// گهی درد و خشم است و گه جشن و سور»
  • «مرا دخل و خورد ار برابر بدی// زمانه مرا چون برادر بدی»
  • «مگوی آن سخن کاندر آن سود نیست// کز آن آتشت بهره جز دود نیست»
  • «نباشـد فراوان خورش تندرست// بزرگ آن‌که او تندرستی بجست»
  • «نگر تا چه کاری همان بدروی// سخن هرچه گویی همان بشنوی»
  • «نگه کن که دانای ایران چه گفت// بدان‌گه که بگشاد راز از نهفت// که دشمن که دانا بود به ز دوست// ابا دشمن و دوست، دانش نکوست»
  • «هرآنکس که موی سیه شد سفید// به بودن نماند فراوان امید»
  • «هرآن‌گه که روز تو اندرگذشت// نهاده، همی باد گردد به دشت»
  • «هزیمت به هنگام، بهتر ز جنگ// چو تنها شدم، نیست جای درنگ»
  • «هم آن چیز کانت نیاید پسند// تن دوست و دشمن بدان درمبند»
  • «یکی داستان زد بر این شهریار// که دشمن مدار ار چه خُرد است، خوار»
  • «خداوند کیهان و گردان سپهر // فروزنده ماه و ناهید و مهر»
  • «== منسوب به‌فردوسی ==
  • «بسی رنج بردم، بسی نامه خواندم// ز گفتار تازی و از پهلوانی// به چندین هنر شصت وسه‌سال ماندم// که توشه برم ز آشکار و نهانی// به جز حسرت و جز وبال گناهان// ندارم کنون از جوانی نشانی// به‌یاد جوانی کنون مویه آرم// براین بیت بوطاهر خسروانی// جوانی، من از کودکی یاد دارم// دریغا جوانی! دریغا جوانی!»
  • «عروسی است می، شادی آیین او// که باید خرد کرد کابین او// به‌روز آنکه با باده کُشتی کند// فکنده شود گر درشتی کند// ز دل برکشد می‌تف و دود و تاب// چنان چون بخار زمین آفتاب// چو عود است و چون بید تن را گهر// می‌آتش که پیدا کند زو هنر// گهرچهره شد آینه چون نبید// که آید در او خوب و زشتی پدید// دل تیره را روشنایی می‌است// که را کوفت‌تن، مومیایی می‌است// بدان! می‌کند بددلان را دلیر// پدید آرد از روبهان کار شیر»

درباره فردوسی

  • «ایرانیان نیک نامی و پاکی تبار گذشتگان خویش را در شاهنانه فردوسی می بینند و در هر دودمانی که باشند برآن راه خواهند بود . »
  • «چه خوش گفت فردوسی پاک‌زاد// که رحمت برآن تربت پاک باد»
  • «سخنگوی پیشینه، دانای طوس// که آراست روی سخن چون عروس// در آن نامه کآن گوهر ِ سفته راند// بسی گفتنی‌های ناگفته ماند»
  • «نشان خوی دقیقی و خوی فردوسی است // تفاوتی که به شهنامه‌ها ببینی راست // جلال و رفعت گفتارهای شاهانه // نشان همت فردوسی است، بی‌کم و کاست»
  • «به صد نشان هنر اندیشه کرده فردوسی // نعوذ بالله پیغمبر است اگر نه خداست»
  • «به شهنامه گنجینهٔ سهل بار // مثل شد ز فردوسی ِ نامدار»

پی‌نوشت و منابع

  1. فردوسی و ادبیات حماسی، مجموعهٔ سخنرانی‌های نخستین جشن توس مشهد – تیرماه ۲۵۳۴، سروش، تهران، ۲۵۳۵، ص ۱۶۷
  2. فردوسی‌نامه، ملک‌الشعرای بهار، مرکز نشر سپهر، تهران، ۱۳۴۵، ص ۱۶

پیوند به‌بیرون

{ویکی‌پدیا}}ه