فردوسی: تفاوت میان نسخه‌ها

از ویکی‌گفتاورد
محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
ZxxZxxZ (بحث | مشارکت‌ها)
خط ۱۱۹: خط ۱۱۹:
* «عروسی است [[شراب|می]]، شادی آیین او// که باید خرد کرد کابین او// به‌روز آنکه با باده کُشتی کند// فکنده شود گر درشتی کند// ز دل برکشد می‌تف و دود و تاب// چنان چون بخار زمین آفتاب// چو عود است و چون بید تن را گهر// می‌آتش که پیدا کند زو هنر// گهرچهره شد آینه چون [[عسل|نبید]]// که آید در او خوب و زشتی پدید// دل تیره را روشنایی می‌است// که را کوفت‌تن، مومیایی می‌است// بدان! می‌کند بددلان را دلیر// پدید آرد از [[روباه|روبهان]] [[کار]] [[شیر]]»
* «عروسی است [[شراب|می]]، شادی آیین او// که باید خرد کرد کابین او// به‌روز آنکه با باده کُشتی کند// فکنده شود گر درشتی کند// ز دل برکشد می‌تف و دود و تاب// چنان چون بخار زمین آفتاب// چو عود است و چون بید تن را گهر// می‌آتش که پیدا کند زو هنر// گهرچهره شد آینه چون [[عسل|نبید]]// که آید در او خوب و زشتی پدید// دل تیره را روشنایی می‌است// که را کوفت‌تن، مومیایی می‌است// بدان! می‌کند بددلان را دلیر// پدید آرد از [[روباه|روبهان]] [[کار]] [[شیر]]»
** ''[[وحیددستگردی]]، مجله ارمغان''
** ''[[وحیددستگردی]]، مجله ارمغان''




فردوسی در پایان عمر خود به دلیل نژاد پرستانه و دروغ بودن سروده هایش پشیمان می شود و پشیمان نامه ای می نویسد که به شرح زیر است :


به نظم آوریدم بسی داستان

ز افسانه گـــــفته باســــتان

ز هر گونه ای نظم آراستم

بگفتم درو هرچه خود خواستم

اگرچه دلم بود از آن بامزه

همی کاشتم تخم رنج و بزه

از آن تخم کشتن پشیمان شدم

زبان را ودل را گره بر زدم

نگویم کنون نامه های دروغ

سخن را به گفتار ندهم فروغ

نکارم کنون تخم رنج و گناه

که آمد سپیدی به جای سیاه

دلم سیر گشت از فریدون گرد

مرا زان چه؟ کو ملک ضحاک برد؟

ندانم چه خواهد بدن جز عذاب

ز کیخسرو و جنگ افراسیاب

برین می سزد گر بخندد خرد

زمن خود کجا کی پسندد خرد؟

که یک نیمه عمر خود کم کنم

جهانی پر از نام رستم کنم؟

دلم گشت سیر و گرفتم ملال

هم از گیو و طوس و هم از پور زال

کنون گر مرا روز چندی بقاست

دگر نسپرم جز همه راه راست

نگویم دگر داستان ملوک

دلک سیر شد زآستان ملوک

دوصد زان نیارزد به یک مشت خاک

که آن داستانها دروغ است پاک


== درباره فردوسی ==
== درباره فردوسی ==

نسخهٔ ‏۷ دسامبر ۲۰۱۰، ساعت ۱۲:۴۸

حکیم ابولقاسم فردوسی، شاعر ایرانی و بزرگترین حماسه‌سرای ادب فارسی. زادروز وی درتاریخ (۳۲۹ - ۴۱۱ هجری قمری) در طوس می‌باشد.

دارای منبع

شاه‌نامه

  • «چو ایران نباشد تن من مباد // در این بوم و بر زنده یک تن مباد»
  • «نمانیم کین بوم ویران کنند/همی غارت از شهر ایران کنند/ نخوانند بر ما کسی آفرین/چو ویران بود بوم ایران زمین/ دریغ است ایران که ویران شود/کنام پلنگان و شیران شود»
  • «زشیر شتر خوردن و سوسمار // عرب را به جایی رسیدست کار // که تاج کیان را کند آرزو // تفو بر تو ای چرخ گردون تفو»
  • « چو زاین بگذری دور عمر بود // سخن گفتن از تخت و منبر بود // کزین پس شکست آید از تازیان // ستاره نگردد مگر بر زیان // چو با تخت منبر برابر شود // همه نام بوبکر و عمر شود // تبه گردد این رنج های دراز // نشیبی دراز است پیش فراز // نه تخت و نه دیهیم بینی نه شهر // کز اختر همه تازیان را است بهر // شود بنده بی هنر شهریار // نژاد و بزرگی نیاید به کار // ز دهکان و از ترک و از تازیان // نژادی پدید آید اندر میان // نه دهکان نه ترک نه تازی بود // سخن ها به کردار بازی بود // بد اندیش گردد پدر بر پسر // پسر بر پدر همچنین چاره گر // به گیتی نماند کسی را وفا // روان و زبانها شود پرجفا // بریزند خون از پی خواسته // شود روزگار بد آراسته // زیان کسان از پی سود خویش // بجویند و دین اندر آرند پیش // ز پیمان بگردند و از کاستی // گرامی شود کژی و کاستی // رباید همی این از آن آن از این // ز نفرین ندانند باز آفرین // نه جشن و نه رامش نه گوهر نه نام // ز کوشش به هر گونه سازند دام // ز پیشی و بیشی ندارند هوش // خورش نان کشکین و پشمینه پوش // نباشد بهار از زمستان پدید // نیارند هنگام رامش نوید // چنان فاش گردد غم و رنج وشور // که شادی به هنگام بهرام گور // دل من پر از خون شد و روی زرد // دهان خشک و لبها پر از باد سرد // مرا کاشکی این خرد نیستی // که ام آگه از روز بد نیستی »
  • «ز بهر بر و بوم و فرزند خویش // زن و کودک و خُرد و پیوند خویش // همه سر به سر تن به کشتن دهیم // از آن بـِه که ایران به دشمن دهیم»
  • «اگر مادرت شاهبانو بُدی // مرا سیم و زر تا به زانو بدی // واگر شاه را شاه بودی پدر // به سر بر نهادی مرا تاج زر»
  • «مرا غمز کردند کاین پر سخن // به مهر علی و نبی شد کهن // بر این زادم و هم بر این بگذرم // یقین دان که خاک در حیدرم»
  • «اگر چند باشد شب دیرباز// بر او تیرگی هم نماند دراز»
  • «اگر پرنیان است خود رشته‌ای// و گر بار خار است خود کشته‌ای»
  • «ببخش و بخور هرچه آید فراز// بدین تاج و تخـت سپنجی مناز»
  • «بخور هرچه داری منه باز پس// تو رنجی، چرا باز ماند به کس»
  • «بخور هرچه داری به فردا مپای// که فردا مگر دیگر آیدش رای»
  • «بخور هرچه داری فزونی بده// تو رنجیده‌ای بهر دشمن منه»
  • «بدو گفت گوینده کای شهریار// به پالیز گل نیست بی‌رنج خار»
  • «بدو گفت موبد که نیکو نگر// براندیش و ماهی به خشکی مبر»
  • «برهنه چو زاید ز مادر کسی// نباید که یازد به پوشش بسی»
  • «به دارو و درمان جهان گشت راست// که بیماری و مرگ کس را نکاست»
  • «به‌ موبد چنان گفت دهقان سغد// که بر ناید از خانه باز جغد»
  • «پشیمانی آنگه نداردت سود// که تیغ زمانه سرت را درود»
  • «پیامی است از مرگ موی سفید// به بودن چه‌داری تو چندین امید»
  • «تو را خواسته گر ز بهر تن است// ببخش و بدان کین شب آبستن است»
  • «تو را خورد بسیار بگزایدت// وگر کم خوری، روز بفزایدت»
  • «چو با تخت، منبر برابر شود// همه نام بوبکر و عُمّر شود»
  • «چو در انجمن مرد خامش بود// از آن خامشی دل به‌ رامش بود»
  • «چو عیب تن خویش داند کسی// زعیب کسان برنگوید بسی»
  • «چو نیکی کنی نیک آید برت// بدی را بدی باشد اندر خورت»
  • «در آز باشد دل سفله مرد// بر سفلگان تا توانی مگرد»
  • «درختی که تلخ است وی را سرشت// گرش برنشانی به باغ بهشت// ور از جوی خلدش به هنگام آب// به بیخ، انگبین ریزی و شهد ناب// سرانجام گوهر به ‌کار آورد// همان میوهٔ تلخ بار آورد»
  • «دوای تو جز مغز آدم چو نیست// بر این درد و درمان بباید گریست»
  • «دو شیر گرسنه‌است و یک ران گور// کباب آن‌کسی راست، کوراست زور»
  • «ز بهر بر و بوم و فرزند خویش// زن و کودک و خرد و پیوند خویش// همه سربه‌سر تن به کشتن دهیم// از آن به که کشور به دشمن دهیم// ز خاکیم باید شدن سوی خاک// همه‌جای ترس است و تیمار و باک// جهان سربه‌سر حکمت و عبرت است// چرا بهره ما همه غفلت است؟»
  • «ز دانا تو نشنیدی این داستان// که برگوید از گفته باستان// که گر دو برادر نهد پشت پشت// تن کوه را باد ماند به مشت»
  • «زیان کسان از پی سود خویش// بجویند و دین‌داری آرند پیش»
  • «سخن رفتشان یک‌به‌یک هم زبان// که از ماست برما، بد آسمان»
  • «شبیخون نه ‌کار دلیران بود// نه آیین مردان و شیران بود»
  • «فرستاده گفت ای خداوند رخش// به‌ دشت آهوی ناگرفته مبخش»
  • «کسی را کجا کور شد رهنمون// بماند به راه دراز اندرون»
  • «کسی را که کاهل بود گنج نیست// که اندر جهان سود بی‌رنج نیست»
  • «کسی کو فروتن‌تر او رادتر// دل دوستانش از او شادتر»
  • «که بر انجمن مرد بسیارگوی// بکاهد به‌ گفتار خویش آبروی»
  • «که چون کاهلی پیشه گیرد جوان// بماند منش‌پست و تیــره‌روان»
  • «که گاهی سکندر بود گاه فور// گهی درد و خشم است و گه جشن و سور»
  • «مرا دخل و خورد ار برابر بدی// زمانه مرا چون برادر بدی»
  • «مگوی آن سخن کاندر آن سود نیست// کز آن آتشت بهره جز دود نیست»
  • «نباشـد فراوان خورش تندرست// بزرگ آن‌که او تندرستی بجست»
  • «نگر تا چه کاری همان بدروی// سخن هرچه گویی همان بشنوی»
  • «نگه کن که دانای ایران چه گفت// بدان‌گه که بگشاد راز از نهفت// که دشمن که دانا بود به ز دوست// ابا دشمن و دوست، دانش نکوست»
  • «هرآنکس که موی سیه شد سفید// به بودن نماند فراوان امید»
  • «هرآن‌گه که روز تو اندرگذشت// نهاده، همی باد گردد به دشت»
  • «هزیمت به هنگام، بهتر ز جنگ// چو تنها شدم، نیست جای درنگ»
  • «هم آن چیز کانت نیاید پسند// تن دوست و دشمن بدان درمبند»
  • «یکی داستان زد بر این شهریار// که دشمن مدار ار چه خُرد است، خوار»
  • «خداوند کیهان و گردان سپهر // فروزنده ماه و ناهید و مهر»
  • «== منسوب به‌فردوسی ==
  • «بسی رنج بردم، بسی نامه خواندم// ز گفتار تازی و از پهلوانی// به چندین هنر شصت وسه‌سال ماندم// که توشه برم ز آشکار و نهانی// به جز حسرت و جز وبال گناهان// ندارم کنون از جوانی نشانی// به‌یاد جوانی کنون مویه آرم// براین بیت بوطاهر خسروانی// جوانی، من از کودکی یاد دارم// دریغا جوانی! دریغا جوانی!»
  • «عروسی است می، شادی آیین او// که باید خرد کرد کابین او// به‌روز آنکه با باده کُشتی کند// فکنده شود گر درشتی کند// ز دل برکشد می‌تف و دود و تاب// چنان چون بخار زمین آفتاب// چو عود است و چون بید تن را گهر// می‌آتش که پیدا کند زو هنر// گهرچهره شد آینه چون نبید// که آید در او خوب و زشتی پدید// دل تیره را روشنایی می‌است// که را کوفت‌تن، مومیایی می‌است// بدان! می‌کند بددلان را دلیر// پدید آرد از روبهان کار شیر»

درباره فردوسی

  • «ایرانیان نیک نامی و پاکی تبار گذشتگان خویش را در شاهنانه فردوسی می بینند و در هر دودمانی که باشند برآن راه خواهند بود . »
  • «چه خوش گفت فردوسی پاک‌زاد// که رحمت برآن تربت پاک باد»
  • «سخنگوی پیشینه، دانای طوس// که آراست روی سخن چون عروس// در آن نامه کآن گوهر ِ سفته راند// بسی گفتنی‌های ناگفته ماند»
  • «نشان خوی دقیقی و خوی فردوسی است // تفاوتی که به شهنامه‌ها ببینی راست // جلال و رفعت گفتارهای شاهانه // نشان همت فردوسی است، بی‌کم و کاست»
  • «به صد نشان هنر اندیشه کرده فردوسی // نعوذ بالله پیغمبر است اگر نه خداست»
  • «به شهنامه گنجینهٔ سهل بار // مثل شد ز فردوسی ِ نامدار»

پیوند به‌بیرون

{ویکی‌پدیا}}ه