گوزن

گوزن، نوعی از گاو کوهی ماده است. از غزال بزرگتر و کوچکتر از آهو است.

گفتاورد

• «روباهان را زهره نباشد از شیر خشم آلود که صید گوزنان نمایند که این در سخت بسته است.»
  • ابوالفضل بیهقی

• «گوزن‌ها در کوه و دشت زندگی می‌کنند اما سرنوشت آنان در آشپزخانه تعیین می‌شود.»
  • لو بو وی

ضرب‌المثل

• «گوزن جوان گرچه باشد دلیر، نیارد زدن پنجه با شیر پیر»

گوزن در شعر فارسی

• «آهو و نخجیر و گوزن و تذرو// هرچه مر او را ز گیاهان چراست»
  • ناصرخسرو

• «از این پس نه آشوب خيزد نه جنگ// به آبشخور آید گوزن و پلنگ»
  • فردوسی

• «بدان ایزدی فر و جاه کیان// ز نخجیر گور و گوزن ژیان»
  • فردوسی

• «بُرده ران و بُرده سینه بُرده زانو بُرده ناف// از هیون و از هزبر و از گوزن و از پلنگ»
  • منوچهری دامغانی

• «تا گریزنده بود سال و مه از شیر، گوزن// تا جدایی طلبد روز و شب از باز، کلنگ»
  • فرخی سیستانی

• «تذرو تا همی اندر خرند خایه نهد// گوزن تا همی از شیر پر کند پستان»
  • ابوشکور بلخی

• «در بیشه گوزن از پی داغ تو کند پاک// هم سال نخست از نقط بیهده‌ران را»
  • انوری ابیوردی

• «درخت هنر همچو شاخ گوزن// فرومانده بی برگ و نشو و نما»
  • کمال‌الدین اسماعیل

• «در دشت و کوه و بیشه به همشیرگی چرند// شیر و پلنگ و سرحان گور و گوزن و رنگ»
  • سوزنی سمرقندی

• «دشت را و بیشه را و کوه را و آب را// چون گوزن و چون پلنگ و چون شترمرغ و نهنگ»
  • منوچهری دامغانی

• «ز خوید سبز نگردد دگر سروی گوزن// ز لاله سرخ نگردد همی سرین غزال»
  • ازرقی

• «شب گوزن افکنده گویی شاخش اینک در هوا// خونش از نیلوفر چرخ ارغوان انگیخته»
  • خاقانی

• «شیر، گوزن و غُرم را نشکرد// چونان که تو اعدات را بشکری»
  • دقیقی

• «صحرای سنگروی و که و سنگلاخ را// از سم آهوان و گوزنان شیار کرد»
  • فرخی سیستانی

• «کجا تواند دیدن گوزن طلعت شیر// چگونه یارد دیدن تذرو چهره باز؟»
  • مسعود سعد سلمان

• «کرده در آن خرم فضا صید گوزنان چند جا// شاخ گوزن اندر هوا اینک نگونسار آمده»
  • خاقانی

• «گوزن است اگر آهوی دلبر است// شکاری چنین درخور مهتر است»
  • فردوسی

• «گوزن کوه اگر گردنفراز است// کمند چاره را بازو دراز است»
  • نظامی

• «گوزن و شیر بازی می‌نمودند// تذرو و باز غارت می‌ربودند»
  • نظامی

• «گوزنی بس قوی‌بنیاد باید// که بر وی شیر سیلی آزماید»
  • وحشی بافقی

• «یک سر و ده شاخ چون گوزن برآرد// هرچه در این شهر شهره باشد و عیار»
  • سوزنی سمرقندی