شعر

شعر، به معنی دانش، فقه، فهم، درک، ادراک، وقوف، دانایی و برابر با چکامه و چامه و سرود و نظم و بیت و سخن موزون و با قافیه است، اگرچه بعضی قافیه را شرط شعر نمی‌دانند.

گفتاورد

• «ادبیات، راز پنهانی تمدن است، شعر، سرّ مکتوم آمال است.»
  • ویکتور هوگو

• «امثال نه تنها وقایع، حکایات و افسانه‌ها را ضبط می‌نماید، بلکه مانند اشعار عهده‌دار ضبط و نگهداری بعضی از لغات و اصطلاحات زبان و معانی اصلیهٔ آنها نیز هستند.»
  • احمد بهمنیار

• «بیان اين «بیهودگی» در شعر شاعران بزرگ معاصر، جز تقلید كوركورانه چه مفهوم دیگری دارد؟»
  • منوچهر آتشی

• «دانشمندان، علما و بزرگان هرکدام نردبانی برای ترقی دارند، لیکن شاعران و هنرمندان، این مدارج را پروازکنان می‌پیمایند.»
  • ویکتور هوگو

• «زمان ما به‌قدری بد است که شاعر، دیگر در زندگی انسان‌هایی که او را احاطه کرده‌اند جوهری از شعر که قابل استخدام باشد، نمی‌یابد.»
  • یوهان ولفگانگ گوته

• «شاعر، مانند سیم تار است که هنگام لرزش و طنین‌افکندن، از دیده پنهان می‌گردد.»
  • ژان پل

• «شاعری والاترین هنرها است.»
  • امانوئل کانت

• «شعر، پویشی است جاودانه در جستجوی حقیقت.»
  • فرانتس کافکا

• «شعر ظواهر اشیا را با خواسته‌های روح منطبق می‌سازد و مایه گشایش خاطر و صفای ذهن می‌گردد.»
  • امانوئل کانت

• «مثل قدیمی‌ترین ادبیات بشر است. انسان پیش از آن‌که شعر بگوید و قبل از آن‌که خط بنویسد اختراع امثال نموده و در محاورات خود به کار برده است. مبدأ پیدایش این نوع سخن بکلی مجهول و تعیین آن محال است.»
  • احمد بهمنیار

• «من در شعر رابطه‌ام را با زمان و زندگی نوین مردمم یافتم.»
  • آنا آخماتووا

• «موسیقی لذت‌بخش‌ترین هنرها است ولی چیزی به ما نمی‌آموزد، اما آن‌چه که به فکر و روح آدمی غذا می‌دهد و آموزنده است، شعر و شاعری است.»
  • امانوئل کانت

• «و اگر شاعر باشی جهد کن تا سخن تو سهل و ممتنع باشد و بپرهیز از سخن غامض و چیزی که تو دانی و دیگران را به شرح آن حاجت باشد مگوی که شعر از بهر مردمان گویند نه از بهر خویش.»
  • قابوس‌نامه

• «هر حکایت دلنشینی و هر شعر زیبایی، سرشار از آموزش است.»
  • ژان پل

• «هنر است این، هنر شعر سرودن، مجلس شادی و مهمانی نیست// مجلس مردم اشراف، همان هرزه گیاهانی که// مردم نیکسیَر را به تمسخر گیرند// هنر شعر سرودن نه همین است که بسی بیشتر است// او سرایی است که دروازه آن، بر همگان بگشوده است»
  • شاندر پتوفی

• «هیچ حسنی برای شعر و شاعر بالاتر از این نیست که بهتر بتواند طبیعت را تشریح کند و معنی را به طور ساده جلوه دهد.»
  • نیما یوشیج

ضرب‌المثل

• «با رمال شاعر است، با شاعر رمال، با هردو هیچ‌کدام با هیچ‌کدام هردو.»

• «شعر چرا می‌گی که توی قافیه‌اش بمونی؟»

• «شعر حیض‌الرجال است.»

• «شعر مگو دچار ضرورت مشو.»

• «شعر مگو در قافیه ممان.»

• «شعر فهمیدن به از گفتن بود.»

• «شعر مگو تا در قافیه‌اش درنمانی.»

• «شعیر از شعر بازدارد.»

• «شعر هرچه به دروغ نزدیک‌تر، زیباتر.»

• «هدیه شاعر چه باشد؟ شعر تر.»

شعر در شعر فارسی

• «آن شاعری کند به جهان نقض شعر من// کان شعر و وزن شعر بنشناسد از شعیر»
  • قطران تبریزی

• «آن شعر بود که چون بخوانی// از جات رباید، از روانی»
  • مکتبی شیرازی

• «از بارخدایان و بزرگان جهان اوست// هم شعرشناسنده و هم شعرخریدار»
  • فرخی سیستانی

• «از تری شعر بیش هیچ نخیزد چو گرد// تری شعر امید گوش وفا استوار»
  • خاقانی شروانی

• «اشتر به شعر عرب در حالت است و طرب / گر ذوق نیست تورا کژ طبع جانوری»
  • سعدی

• «اگر چه شعر در حد کمال است// چو نیکو بنگری حیض‌الرجال است»
  • عطار نیشابوری

• «انوری! بهر قبول عامه، چند از ننگ شعر// راه حکمت دور، قبول عامه گو هرگز مباش»
  • انوری ابیوردی

• «ای برادر! بشنوی رمزی ز شعر و شاعری// تا ز ما مشتی گدا، کس را به مردم نشمری»
  • انوری ابیوردی

• «ای شعرفروشان خراسان بشناسید// این ژرف‌سخن‌های مرا گر شعرایید»
  • ناصرخسرو

• «بر شعر من مخند به خشکی که خواجه گفت// کی شعر تر تراود از خاطر حزین»
  • ایرج‌میرزا

• «به شعیری نمی‌کنند حساب// شعر خاقانی و سنایی را»
  • ایرج‌میرزا

• «پیش و پسی ساخت صف کبریا// پس شعرا آمد و پیش انبیا»
  • نظامی

• «چرا به شعر مجرد مفاخرت نکنم// ز شاعری چه بد آمد جریر و اعشی را»
  • ظهیرالدین فاریابی

• «چون خود و چون من نبینی هیچ‌کس در شرع و شعر// قاف تا قاف ار بجویی قیروان تا قیروان»
  • خاقانی شروانی

• «خدایگانا چون جامه است شعر نکو// که تا ابد نشود پود او جدا از تار»
  • ابوالفضل بیهقی، ابوحنیفه اسکافی

• «خشک است شعرم آخر دیر است تا مرا// از بحر شعر نوک قلم تر نیامده ست»
  • کمال‌الدين اسماعیل

• «در اين دیار بسی شاعران باهنرند// که نور فکرت ایشان دهد به کان گوهر»
  • ظهیرالدین فاریابی

• «در ترازوی شرع و رسته عقل// فلسفه فلس دان و شعر شعیر»
  • خاقانی شروانی

• «در شعر سه تن پیمبرانند// قولی است که جملگی بر آنند// فردوسی و انوری و سعدی// هر چند که لانبی بعدی»
  • ناشناس

• «در شعر مپیچ و در فن او// چون اکذب اوست احسن او»
  • نظامی

• «دعوی کنی که شاعر دهرم ولیک نیست// در شعر تو نه حکمت و نه لذت و نه چم»
  • شهید بلخی

• «دنیات دور کرد ز دین این مثل تراست// کز شعر بازداشت ترا جستن و شعیر»
  • ناصرخسرو

• «سوی شعر حجت گرای ای پسر// اگر هیچ در خاطر تو ضیاست»
  • ناصرخسرو

• «شاعر و آنگاه رد بوسه شیرین// کودک و آنگاه ترک دانه خرما»
  • قاآنی شیرازی

• «شاعری خرسری و در سرت از شعر هوس// همچو اندر سر خر مر هوس کاه و شعیر»
  • سوزنی سمرقندی

• «شعر است ترازوی زمان را// وزنی نبود در آن جهان را// در خود چو فرو رود سخن‌ساز// زان سوی سپهرش آید آواز»
  • مکتبی شیرازی

• «شعر است لطیفه الهی// مضمون سپیدی و سیاهی// شعر ابروی دانش است و الهام// لیکن نشود سپید از ایام»
  • مکتبی شیرازی

• «شعرت آوردم به سوقات و به طنزم عقل گفت// نزد موسی تحفه آورده‌ست سحر سامری»
  • ابن یمین

• «شعر دانی چیست؟ دور از روی تو حیض‌الرجال// قایلش گو خواه کیوان باش خواهی مشتری»
  • انوری ابیوردی

• «شعر دانی چیست؟ مرواریدی از دریای عقل// هست شاعر آنکسی کین طرفه مروارید سفت// صنعت و سجع قوافی هست علم و، شعر نیست// ای بسا ناظم که نظمش نیست، الا حرف مفت// شعر آن باشد که خیزد از دل و جوشد زلب// باز در دل‌ها نشیند هرکجا گویی شنفت// ای بسا شاعر که او در عمر خود نظمی نساخت// وی بسا ناظم که او در عمر خود شعری نگفت»
  • محمدتقی بهار

• «شعر در نفس خویش هم بد نیست// ناله من ز خست شرکاست»
  • ظهیرالدین فاریابی

• «شعر دریایی است پهناور که او را مرغ وهم// در گذشتن باید از پولاد بال و پر کند»
  • محمدتقی بهار

• «شعر فرستادنت دانی ماند به چه// مور که پای ملخ نزد سلیمان برد»
  • جمال‌الدین عبدالرزاق

• «شعر من بر علم من برهان بس است// جانفزای و صاف چون آب زلال»
  • ناصرخسرو

• «شعر من شعر است شعر دیگران هم شعر لیک// ذوق نیشکر کجا یابد مذاق از بوریا»
  • سلمان ساوجی

• «شعر من و مرگ فقرا، عیب بزرگان// این هر سه متاعی است که آوازه ندارد»
  • ناشناس

• «شعر ناگفتن به از شعری که باشد نادرست// بچه نازادن به از ششماهه افکندن جنین»
  • منوچهری دامغانی

• «شعر نوری ز عرش زاینده است// زان چو عرش استوار و پاینده است»
  • اوحدی مراغه‌ای

• «شعر و شرع و عرش از هم خاستند// این دو عالم زین سه حرف آراستند»
  • عطار نیشابوری

• «شکر کن زآن‌که شرع و شعرت هست// خرت ار نیست گو شعیر مباش»
  • سنایی

• «شکر و سیم پیش همت او// از من و شعر شرمسارتر است»
  • خاقانی شروانی

• «عروس شعر سزد گر سیاه کرد لباس// که در وفات کرم سوگوار می‌آید»
  • کمال‌الدين اسماعیل

• «کامروز می‌کنند ز بهر دوام نام// شاهان روزگار توسل به شعر من»
  • سلمان ساوجی

• «کتابی، خلوتی، شعری، سکوتی// مرا مستی و سکر زندگانی است// چه غم گر در بهشتی ره ندارم// که در قلبم بهشتی جاودانی است»
  • فروغ فرخزاد

• «که دیبای رومی است اشعار من// اگر شعر فاضل کسایی کساست»
  • ناصرخسرو

• «که نباید چنان‌که آن گفتند// بازدارد ترا ز شعر شعیر»
  • ناصرخسرو

• «کی شعر تر انگیزد خاطر که حزین باشد// یک نکته از این معنی گفتیم و همین باشد»
  • حافظ

• «گرفتم که بر شعر واقف نه‌ای// که تو مرد یک پیشه و یک فنی»
  • انوری ابیوردی

• «گر مدیح و آفرین شاعران بودی دروغ// شعر حسان ابن ثابت کی شنیدی مصطفی// بر لب و دندان آن شاعر که نامش نابغه است// کی دعا کردی رسول هاشمی خیرالوری// شاعری عباس کرد و حمزه کرد و طلحه کرد// جعفر و سعد و سعید و سید ام‌القری// ور عطادادن به شعر شاعران بودی فسوس// احمد مرسل ندادی کعب را هدیه ردی»
  • منوچهری دامغانی

• «مادح اگر مثل من هست به عالم دگر// مثل تو ممدوح نیست شعرخر و حقگزار»
  • خاقانی شروانی

• «ندیدم خوشتر از شعر تو حافظ// به قرآنی که اندر سینه داری»
  • حافظ

• «نشد به طرز غزل هم عنان ما حافظ// اگرچه در صف رندان ابوالفوارس شد»
  • کمال‌الدین خجندی

• «یکی غایب از خود یکی نیم مست// یکی شعرخوانان صراحی به دست»
  • سعدی