شطح: تفاوت میان نسخه‌ها

از ویکی‌گفتاورد
محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
صفحه‌ای تازه حاوی «در تصوف، '''شطح''' (جمع:شطاحات یا شطحیّات) سخنی است که به هنگام w:en:E...» ایجاد کرد
 
خط ۲: خط ۲:
== درباره ==
== درباره ==
* «در نظر صوفیان، شطح عبارت از کلمات و سخنانی است که در حالت سکر و بی‌خورده و غلبات شور و وجد و مستی و جذبه بر زبان بعضی ازین طایفه می‌رفته است… غلبهٔ وجد و سکر در صوفی به جایی می‌رسد که وی نمی‌تواند از اظهار آنچه بر او نمایانده می‌شود، خویشتن‌داری کند. فشاری که صوفی اندرون خود احساس می‌کند، او را ناگزیر به افشای راز می‌سازد. حاصل این افشاگری شطح است و این شطح شر است؛ شری که صوفی از آن ناگزیر است.»
* «در نظر صوفیان، شطح عبارت از کلمات و سخنانی است که در حالت سکر و بی‌خورده و غلبات شور و وجد و مستی و جذبه بر زبان بعضی ازین طایفه می‌رفته است… غلبهٔ وجد و سکر در صوفی به جایی می‌رسد که وی نمی‌تواند از اظهار آنچه بر او نمایانده می‌شود، خویشتن‌داری کند. فشاری که صوفی اندرون خود احساس می‌کند، او را ناگزیر به افشای راز می‌سازد. حاصل این افشاگری شطح است و این شطح شر است؛ شری که صوفی از آن ناگزیر است.»
* «شطحیات صوفیان چون معمولاً از درک و فهم ظاهربینان و عوام بالاتر بوده، و به ظاهر علاقه و پیوندی با جنبهٔ ظاهری دین نداشت، و گاهی هم مخالف ظواهر دین بود، از نظر فقها و عوام کفر و زندقه به حساب می‌رفت و موجب شکنجه و آزاد و احیاناً قتل گویندگان شطح می‌شد؛ چنان‌که حسین منصور حلاج، صوفیِ وحدت الوجودیِ معروف، به خاطر ایراد شطحیاتی چون انا الحق به پای دار رفت و فاجعه‌ای فراموش‌ناشدنی در تاریخ تصوف و عرفان ملل اسلامی به جا گذاشت. سخنان او بهترین و کاملترین نمونهٔ شطح است.»
* «شطحیات صوفیان چون معمولاً از درک و فهم ظاهربینان و عوام بالاتر بوده، و به ظاهر علاقه و پیوندی با جنبهٔ ظاهری دین نداشت، و گاهی هم مخالف ظواهر دین بود، از نظر فقها و عوام کفر و زندقه به حساب می‌رفت و موجب شکنجه و آزاد و احیاناً قتل گویندگان شطح می‌شد؛ چنان‌که [[حسین منصور حلاج]]، صوفیِ وحدت الوجودیِ معروف، به خاطر ایراد شطحیاتی چون ''انا الحق'' به پای دار رفت و فاجعه‌ای فراموش‌ناشدنی در تاریخ تصوف و عرفان ملل اسلامی به جا گذاشت. سخنان او بهترین و کاملترین نمونهٔ شطح است.»
** ''[[سید مخدوم رهین]]''، مقدمه‌نوشته بر ''حسنات العارفین''<ref>{{یادکرد کتاب | نام خانوادگی =داراشکوه| نام =محمد | پیوند نویسنده =محمد داراشکوه| عنوان = حسنات العارفین| سال =۱۳۵۲ش/ ۱۹۷۳م| ناشر =مؤسسهٔ تحقیقات و انتشارات ویسمن|مکان =تهران| شابک = | صفحه =ص۱۶}}</ref>
** ''[[سید مخدوم رهین]]''، مقدمه‌نوشته بر ''حسنات العارفین''<ref>{{یادکرد کتاب | نام خانوادگی =داراشکوه| نام =محمد | پیوند نویسنده =محمد داراشکوه| عنوان = حسنات العارفین| سال =۱۳۵۲ش/ ۱۹۷۳م| ناشر =مؤسسهٔ تحقیقات و انتشارات ویسمن|مکان =تهران| شابک = | صفحه =ص۱۶}}</ref>
{{شعر}}
{{ب|ای بی‌خبر از حالت رندان خرابات|زین می‌نچشیدی که شدی سوی مناجات}}
{{ب|تا مست ازین می‌نشوی باز ندانی|اسرار دل اهل دل از شطح و ز طامات}}
{{م|''[[اسیری لاهیجی]]''<ref>{{یادکرد کتاب|| نام خانوادگی =هدایت| نام =رضاقلی‌خان| پیوند نویسنده =رضاقلی‌خان هدایت|ویراستار= نصرت‌الله فروهر | فصل=اسیری لاهیجی رحمة اللهّ علیه| عنوان =[[w:ریاض‌العارفین|ریاض العارفین]]| کوشش =سید رضی واحدی و سهراب زارع| سال =سال ۲۰۰۹م| ناشر =انتشارات امیرکبیر| مکان =تهران| زبان =fa| صفحه =ص ۴۳|شابک= 978-964-00-1233-8}}</ref>}}
{{پایان شعر}}

== شطحیات ==
* «انا الحق.»
** ''[[حسین منصور حلاج]]''

== منابع ==
== منابع ==
{{پانویس}}
{{پانویس}}

نسخهٔ ‏۱۱ ژوئیهٔ ۲۰۱۷، ساعت ۱۲:۳۹

در تصوف، شطح (جمع:شطاحات یا شطحیّات) سخنی است که به هنگام وَجد گفته می‌شود که ممکن است ویژگی‌های حیرت‌انگیزانه داشته باشد.

درباره

  • «در نظر صوفیان، شطح عبارت از کلمات و سخنانی است که در حالت سکر و بی‌خورده و غلبات شور و وجد و مستی و جذبه بر زبان بعضی ازین طایفه می‌رفته است… غلبهٔ وجد و سکر در صوفی به جایی می‌رسد که وی نمی‌تواند از اظهار آنچه بر او نمایانده می‌شود، خویشتن‌داری کند. فشاری که صوفی اندرون خود احساس می‌کند، او را ناگزیر به افشای راز می‌سازد. حاصل این افشاگری شطح است و این شطح شر است؛ شری که صوفی از آن ناگزیر است.»
  • «شطحیات صوفیان چون معمولاً از درک و فهم ظاهربینان و عوام بالاتر بوده، و به ظاهر علاقه و پیوندی با جنبهٔ ظاهری دین نداشت، و گاهی هم مخالف ظواهر دین بود، از نظر فقها و عوام کفر و زندقه به حساب می‌رفت و موجب شکنجه و آزاد و احیاناً قتل گویندگان شطح می‌شد؛ چنان‌که حسین منصور حلاج، صوفیِ وحدت الوجودیِ معروف، به خاطر ایراد شطحیاتی چون انا الحق به پای دار رفت و فاجعه‌ای فراموش‌ناشدنی در تاریخ تصوف و عرفان ملل اسلامی به جا گذاشت. سخنان او بهترین و کاملترین نمونهٔ شطح است.»
ای بی‌خبر از حالت رندان خرابات      زین می‌نچشیدی که شدی سوی مناجات
تا مست ازین می‌نشوی باز ندانی      اسرار دل اهل دل از شطح و ز طامات
اسیری لاهیجی[۲]

شطحیات

منابع

  1. داراشکوه، محمد. حسنات العارفین. تهران: مؤسسهٔ تحقیقات و انتشارات ویسمن، ۱۳۵۲ش/ ۱۹۷۳م. ص۱۶. 
  2. هدایت، رضاقلی‌خان. «اسیری لاهیجی رحمة اللهّ علیه». نصرت‌الله فروهر. در ریاض العارفین. به کوشش سید رضی واحدی و سهراب زارع. تهران: انتشارات امیرکبیر، سال ۲۰۰۹م. ص ۴۳. شابک ‎۹۷۸-۹۶۴-۰۰-۱۲۳۳-۸.