تاریخ

تاریخ، پژوهش در رخدادها و کارهای آدمی در گذشته.

«تمامِ تاریخِ بشر در حُکمِ نقطهٔ ناچیزی در فضاست، و نخستین درسِ آن فروتنی است.» ویل دورانت

---

آ - الف - ب - پ - ت - ث - ج - چ - ح - خ - د - ذ - ر - ز - ژ - س - ش - ص - ض - ط - ظ - ع - غ - ف - ق - ک - گ - ل - م - ن - و - هـ - ی

الف

• «اگر انسان در جسم خود فانی است، در عمل تاریخی خود، باقی است.»
  • کارل مارکس
• «اگرچه این اقاصیص از تاریخ دور است چه در تواریخ چنان می‌خوانند که فلان پادشاه فلان سالار را به فلان جنگ فرستاد و فلان روز جنگ یا صلح کردند و این آن را بزد و برین بگذشتند اما من آنچه واجب است بجای آرم.» «در دیگر تواریخ چنین طول و عرض نیست که احوال را آسان‌تر گرفته‌اند و شمه‌ای بیش یاد نکرده‌اند اما چون من این کار را پیش گرفتم می‌خواهم که داد این تاریخ را به تمامی بدهم و گرد زوایا و خبایا برگردم تا هیچ از احوال پوشیده نماند.»
  • ابوالفضل بیهقی مقدمهٔ تاریخش
• «اگر ایلخانان به تاریخ بها می‌دادند و از آن عبرت می‌گرفتند هیچگاه به ایران نمی‌آمدند و به این سرنوشت شوم گرفتار نمی‌شدند .»
  • خواجه نصیرالدین طوسی

ب

• «برای آنکه تاریخ تا ابد دروغ باشد کافی است که یک‌نفر حقایق را کتمان کند.»
  • ژول میشله

ت

• «تاریخ فقط تصویر جنایات و تیره‌بختی‌های بشر است.»
  • ولتر
• «تاریخ‌نگاران شبیه افراد ناشنوا هستند [چرا که] مدام به پرسش‌هایی پاسخ می‌گویند که هیچ‌کس از آن‌ها نپرسیده است.»
  • لئو تولستوی
• «تاریخ یک ملت مانند گلزاری است که مردمان هنرمند و حساس، گل‌های زیبای آن می‌باشند.»
  • گوستاو لوبن
• «تجارب به دست‌آمده در یک نسل، عمومأ برای نسلِ بعدی مفید واقع نمی‌شود، از این‌رو، به شهادت گرفتنِ براهین تاریخی بی‌نتیجه‌است.»
  • گوستاو لوبن
• «تنها وظیفهٔ ما در قبال تاریخ، بازنویسی آن است.»
  • اسکار وایلد
• «تمامِ تاریخِ بشر در حُکمِ نقطهٔ ناچیزی در فضاست، و نخستین درسِ آن فروتنی است.»
  • ویل دورانت درس‌های تاریخ (نشر ققنوس، ۱۳۸۵) فصلِ «تاریخ و زمین»
• «تاریخ آن قدر گوناگونی دارد که تقریباً برای هرگونه ادّعا و نتیجه‌گیری از آن گزینه‌ای از موارد و نمونه‌ها یافت می‌شود.»
  • ویل دورانت درس‌های تاریخ (نشر ققنوس، ۱۳۸۵) فصلِ «آیا پیشرفت، واقعی است؟»

ج

• «جلوگیری از تکرار تاریخ کاری بیهوده است زیرا شخصیت آدمی طوری است که اجتناب از تکرار را غیرممکن می‌سازد.»
  • مارک تواین

ح

• «حکم تاریخ قاطع‌تر از تمام مقررات بروکراسی است.»
  • لئون تروتسکی

خ

• «خود را سیر کردن و خبث خود را زیاد نمودن و همدیگر را نابود ساختن از نخستین روز تاریخ، اشتغال عمده اقوام بوده‌است. هنوز هیچ‌چیز نشان نمی‌دهد که این صفات مسیر خود را عوض کرده باشد.»
  • گوستاو لوبن

د

• «در دیگر تواریخ چنین طول و عرض نیست که احوال را آسان‌تر گرفته‌اند و شمه‌ای بیش یاد نکرده‌اند اما چون من این کار را پیش گرفتم می‌خواهم که داد این تاریخ را به تمامی بدهم و گرد زوایا و خبایا برگردم تا هیچ از احوال پوشیده نماند.»
  • ابوالفضل بیهقی
• «درست همان‌طور که داروین قانون تکامل یا ماهیت موجود زنده را کشف کرد، مارکس نیز قانون تکامل تاریخ انسانی را کشف نمود»
  • فریدریش انگلس
• «دوستی مثل اسناد کهنه است، قدمت تاریخ، آنرا با ارزش‌تر می‌کند.»
  • یوهان ولفگانگ گوته

ک

• «کسی که ثمرات روحی ملتی را نداند، تاریخ آن ملت در نظرش یک مشت حوادث پریشان و وقایع بی‌نظم و ترتیب جلوه می‌کند.»
  • گوستاو لوبن

م

• «مردمان بزرگ در نظر جوانان مانند کشمش‌های روی کیک تاریخ هستند.»
  • هرمان هسه
• «من براین باورم که اگر عصری بیش از حد از تاریخ انباشته شود، این خود از پنج جهت برای زندگی زیان‌بار و خطرناک است. بدین معنی که افراط در توجه به تاریخ، میان دنیای درون و برون تقابل و تضادی ایجاد می‌کند که نتیجه‌اش تضعیف شخصیت است.»
  • فریدریش نیچه
• «من در کشوری زندگی کرده‌ام که در هیچ دوره تاریخی خوردن چلوکباب و قیمه‌پلو قدغن نبوده اما در طول تاریخ نوشتن و فکرکردن و خواندن زیر ضربه بوده‌است.»
  • منیرو روانی‌پور، مصاحبه با بی‌بی‌سی
• «موضوع تاریخ، زندگی مردمان و بشریت است.»
  • لئو تولستوی

ن

• «نه ممکن است تاریخ را فریب داد و نه ممکن است زمان را از سیر سریع خودش بازداشت.»
  • محمد خیابانی

هـ

• «هرچه که به ذهنت می‌آید تخیل و هر چه انجام می‌دهی علم است. تمام تاریخ بشر چیزی جز داستانی علمی-تخیلی نیست.»
  • ری بردبری
• «هرکسی می‌تواند تاریخ‌ساز باشد اما فقط یک انسان بزرگ می‌تواند آنرا رقم زند.»
  • اسکار وایلد
• «... همسر عزیزم، اولأ تاریخ را مانند رمان بخوان، فقط هنگام خواندن به خصوص تاریخ انقلاب‌ها، حرکت‌های مردمی و پیشرفت‌های صنعتی و سطوری که به نظرت جالب می‌رسد زیرشان را خط بکش. بعد وقتی که کتاب تمام شد آن قسمت‌هایی را که خط کشیده‌ای یک بار دیگر بخوان.»
  • ناظم حکمت