نیشابور: تفاوت میان نسخه‌ها

از ویکی‌گفتاورد
محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
خط ۲۷: خط ۲۷:
* « نیشابور محل پیوند ایران با اسلام است » .« شأن والا و جایگاه ممتاز نیشابور در تاریخ ایجاب می‌کند که امروز با نگاه ویژه‌ای به آن نگریسته شود».
* « نیشابور محل پیوند ایران با اسلام است » .« شأن والا و جایگاه ممتاز نیشابور در تاریخ ایجاب می‌کند که امروز با نگاه ویژه‌ای به آن نگریسته شود».
** ''سید محمد خاتمی''
** ''سید محمد خاتمی''



* «نیشابور فشردۀ خراسان و خراسان ،اسوه فرهنگ ایران است.چهل درصدادبیات کلاسیک جهان را فرهنگ ایرانی ارائه داده‌است.از این چهل درصد بیست در صد آن متعلق به نیشابور است.»
* «نیشابور فشردۀ خراسان و خراسان ،اسوه فرهنگ ایران است.چهل درصدادبیات کلاسیک جهان را فرهنگ ایرانی ارائه داده‌است.از این چهل درصد بیست در صد آن متعلق به نیشابور است.»
خط ۶۴: خط ۶۵:
*«شهری را گرفته‌ام که مردان ان جنگجو،گِل آن خوردنی، بوتهٔ آن ریواس و سنگ‌های آن فیروزه‌است.»
*«شهری را گرفته‌ام که مردان ان جنگجو،گِل آن خوردنی، بوتهٔ آن ریواس و سنگ‌های آن فیروزه‌است.»
**عمرو لیث صفار،هنگامی که این شهر را فتح کرد
**عمرو لیث صفار،هنگامی که این شهر را فتح کرد


*«در سراسر خراسان شهری در سلامت هوا و پهناوری و پرعمارتی و تجارت و کثرت مسافر به پای نیشابور نمی‌رسد.»
*«در سراسر خراسان شهری در سلامت هوا و پهناوری و پرعمارتی و تجارت و کثرت مسافر به پای نیشابور نمی‌رسد.»
** ابن حوقل
** ابن حوقل




* « چون بر دشت وسیع نیشابور نگاه می کردم و گذشته ی شهر را به یاد می آوردم، این فکر در سرم گذشت که چه خوب بود دانشگاهی برای مطالعه در فرهنگ و تمدن و تاریخ و هنر ایران در این جا ایجاد می گردید؛ با توجه به این امر که در خراسان از لحاظ فرهنگ و تمدن و تاریخ، بارورترین سرزمین ایران بوده است، و نیشابور، طی قرن ها مهم ترین مرکز فرهنگی این سرزمین به شمار می رفته، و نیز با توجه به این امر که نیشابور، موقع جغرافیایی و طبیعی ممتازی دارد، ایجاد چنین مؤسسه ای در آن از هر شهر دیگر مناسب تر است. گذشته از گشادگی افق و خوشی هوا، خلوت نیشابور بهترین فرصت را به معلم و دانشجو و محقق می دهد، تا دور از هیاهو و زرق و برق شهرهای بزرگ، به تحقیق و تحصیل و تفکر و تأمل پردازند. اگر قرار باشد که روزی در برابر این هجوم تمدن صنعتی، کانون مقاومتی ایجاد شود، جایی بهتر از نیشابور به دشواری می توان یافت» .
* « چون بر دشت وسیع نیشابور نگاه می کردم و گذشته ی شهر را به یاد می آوردم، این فکر در سرم گذشت که چه خوب بود دانشگاهی برای مطالعه در فرهنگ و تمدن و تاریخ و هنر ایران در این جا ایجاد می گردید؛ با توجه به این امر که در خراسان از لحاظ فرهنگ و تمدن و تاریخ، بارورترین سرزمین ایران بوده است، و نیشابور، طی قرن ها مهم ترین مرکز فرهنگی این سرزمین به شمار می رفته، و نیز با توجه به این امر که نیشابور، موقع جغرافیایی و طبیعی ممتازی دارد، ایجاد چنین مؤسسه ای در آن از هر شهر دیگر مناسب تر است. گذشته از گشادگی افق و خوشی هوا، خلوت نیشابور بهترین فرصت را به معلم و دانشجو و محقق می دهد، تا دور از هیاهو و زرق و برق شهرهای بزرگ، به تحقیق و تحصیل و تفکر و تأمل پردازند. اگر قرار باشد که روزی در برابر این هجوم تمدن صنعتی، کانون مقاومتی ایجاد شود، جایی بهتر از نیشابور به دشواری می توان یافت» .

نسخهٔ ‏۱۸ فوریهٔ ۲۰۱۳، ساعت ۱۱:۲۹

نِیـشابور یا نیشاپور ، یکی از شهرهای مهم خراسان بزرگ و استان خراسان رضوی در شرق ایران است که در دامنه کوه بینالود قرار گرفته‌است. نیشابور از مهم‌ترین مراکز جمعیتی، فرهنگی، گردشگری، صنعتی و تاریخی شمال شرق ایران به شمار می‌آید و به عنوان یکی از نمادهای تاریخ و فرهنگ ایران مطرح شده‌است. در این نوشتار گفتاوردهایی درباره شهر نیشابور و تاریخ آن قرار داده شده‌است.

از نشابور بر موجی از «لا» گذشتی//ای که امواج طوفان تو را می‌شناسند. قیصر امین‌پور [ خطاب به امام رضا ، مقصود از «لا» حدیثِ سلسلة الذهب است که امام علی ابن موسی الرضا در جمعِ محدثانِ نیشابور بیان فرمود]
«تنها شهری که توانایی برابری با پایتخت مصر را داشته، نیشابور بود.» ناصرخسرو [دربارۀ نیشابور در سده های میانه تاریخ تمدّنِ اسلامی]
« نیشابور ، یک دمشقِ کوچک شده‌است » .ابن بطوطه [دربارۀ نیشابور در سده 14میلادی ، تصویر نقاشی از دمشق از سده 17 م است]
پرونده:The pleasure of Night sky viewing Sanyam kumar shrivastava, MD Star astronomy club, Bhopal.jpg
«به من گفته بودند که هر سحر، ستاره ی عجیبی در آسمان نیشابور پدیدار می شود. یک شب سحر برخاستم و به تماشای آن رفتم. ستاره ی دنباله دار بود. دنباله ی نورانی اش به شکل دم طاووس بود در جانب شرق ایستاده بود...» .محمدعلی اسلامی ندوشن[تصویر تزیینی است]


«این نیشابور ، در نگاه من فشرده ای است از ایران بزرگ... برای بازسازی این نیشابور، باید جان کند. با شعارهای روزنامه نویسان و فرمایشان خطیبان حرفه ای، هیچ کاری نمی توان انجام داد.» .محمدرضا شفیعی کدکنی


گفتاوردها

  • «بهترین شهرهای خراسان نیشابور است» و «نیکو شهری است نیشابور».
    • حدیثِ منسوب به حضرت محمد بن عبدالله ، پیامبر اسلام در کتابِ تاریخِ نیشابور نوشته ابوعبدالله حاکم نشابوری


  • «سروران پیش مردم این شهر کوچکند و اشراف نزد بزرگانش پستند و پیشوایانش امامان را گیج کرده‌است!»
    • محمد مقدسی ؛ الاحسن التقاسیم ،ترجمهٔ علینقی منزوی


  • « ازین شهر دبیران و ادیبانِ معروف برخاسته‌اند، چندان که عُلمایِ این سامان را شمار نتوان کرد » .
    • ابواسحاق ابراهیم اصطخری المسالک و الممالک ص۲۰۳


  • « نیشابور محل پیوند ایران با اسلام است » .« شأن والا و جایگاه ممتاز نیشابور در تاریخ ایجاب می‌کند که امروز با نگاه ویژه‌ای به آن نگریسته شود».
    • سید محمد خاتمی


  • «نیشابور فشردۀ خراسان و خراسان ،اسوه فرهنگ ایران است.چهل درصدادبیات کلاسیک جهان را فرهنگ ایرانی ارائه داده‌است.از این چهل درصد بیست در صد آن متعلق به نیشابور است.»
    • مهدی محبتی استادیار دانشگاه زنجان،عطار شناس،مراسم روز ملی عطار ۲۵/۱/۱۳۸۸ در دبیرستان عطار نیشابور


  • « [ امام رضا]در نیشابور حدیث سلسله‌الذهب را برای همیشه به یادگار گذاشت و علاوه بر آن نشانه‌های معجزه‌آسای دیگری نیز آشکار ساخت و در جابه‌جای این سفر طولانی فرصت ارشاد مردم را مغتنم شمرد » .
    • آیة الله العظمی سید علی خامنه‌ای ، به هنگامِ ریاست جمهوریشان ، به تاریخِ ۱۸/۵/۱۳۶۳


  • « اگر می خواستم فقط به یک شهر در جهان سفر کنم، شک ندارم که آن شهر، نیشابور است. فکر می کنم رازهای همه ی عالم در همین شهر باشد » .
    • خورخه لوئیس بورخس


  • «نیشابور برای ملت ما فقط یک شهر در جغرافیای ایران نیست بلکه یک جریان تاریخی و یک علم برافراشته از موجودیت و عزت و شرف فرهنگی ملت ایران است » .
    • محمود احمدی نژاد


  • « و افسوس کوچه باغ‌های نیشابور که من آن‌ها را نخواهم دید» .
    • آندره ژید


  • « نیشابور ، یک دمشقِ کوچک شده‌است » .
    • ابن بطوطه در سفرنامه ابن بطوطه ترجمه محمدعلی موحد، بنگاه ترجمه و نشر کتاب ص ۳۹۷


  • «اگر زمین را نسبت به فلک توان داد[زمین را با آسمان مقایسه کردن]، بلاد، به مثابت نجوم آن گردد و نیشابور، از میان کواکب، زهرهٔ زهرای آسمان باشد [نیشابور به مانندِ سیاره زهره در آسمان است] و اگر تمثیل آن به نفس بشری رود، به حسب نفاست و عزت انسان، عین انسان تواند بود.»
    • در کتاب «تاریخ جهانگشای» جوینی، درباره جایگاه شهر نیشابور، قبل از مغول


  • «شهری را گرفته‌ام که مردان ان جنگجو،گِل آن خوردنی، بوتهٔ آن ریواس و سنگ‌های آن فیروزه‌است.»
    • عمرو لیث صفار،هنگامی که این شهر را فتح کرد


  • «در سراسر خراسان شهری در سلامت هوا و پهناوری و پرعمارتی و تجارت و کثرت مسافر به پای نیشابور نمی‌رسد.»
    • ابن حوقل


  • « چون بر دشت وسیع نیشابور نگاه می کردم و گذشته ی شهر را به یاد می آوردم، این فکر در سرم گذشت که چه خوب بود دانشگاهی برای مطالعه در فرهنگ و تمدن و تاریخ و هنر ایران در این جا ایجاد می گردید؛ با توجه به این امر که در خراسان از لحاظ فرهنگ و تمدن و تاریخ، بارورترین سرزمین ایران بوده است، و نیشابور، طی قرن ها مهم ترین مرکز فرهنگی این سرزمین به شمار می رفته، و نیز با توجه به این امر که نیشابور، موقع جغرافیایی و طبیعی ممتازی دارد، ایجاد چنین مؤسسه ای در آن از هر شهر دیگر مناسب تر است. گذشته از گشادگی افق و خوشی هوا، خلوت نیشابور بهترین فرصت را به معلم و دانشجو و محقق می دهد، تا دور از هیاهو و زرق و برق شهرهای بزرگ، به تحقیق و تحصیل و تفکر و تأمل پردازند. اگر قرار باشد که روزی در برابر این هجوم تمدن صنعتی، کانون مقاومتی ایجاد شود، جایی بهتر از نیشابور به دشواری می توان یافت» .
    • محمدعلی اسلامی ندوشن در صفیر سیمرغ/بار دیگر نیشابور


  • « کمتر شهری را در سراسر ایران می توان یافت که به اندازه ی نیشابور عبرت انگیز و پرخاطره و بارور باشد. شهر پرشکوه و نازنینی که روزگار مانند پهلوانان تراژدی، بزرگترین عزت ها و بزرگترین خواری ها را بر او آزموده است ... نیشابور واقعی را در خارج شهر کنونی باید جست. من در آنجا ساعت ها یله شدم. مانند کسی که بیرون از دنیای موجود در میان خاطره ها راه می رود. حالت کسی را داشتم که از هوا مست شده است و سبکی و منگی خاصی در خود احساس می کند. چون بر خاک و سبزه پای می نهادم گفتی حرکتی در آنها بود و ناله ای از آنها بر می خواست. گفتی روحی گنگ و فسرده و دردمند در زیر آنها پنهان مانده بود. احساسی وصف ناپذیر بود ....» .
    • محمدعلی اسلامی ندوشن در صفیر سیمرغ/نیشابور و خیام‌


  • « پس از هفت سال باردیگر گذر من به نیشابور افتاد...نیشابور، از چند سال پیش که من دیده بودم، تفاوت چندانی نکرده است، تنها تاکسی های پیکان به رنگ گِل سرخ، جای درشکه ها را گرفته اند و بعضی خال و خط های تمدن جدید، چون خشک شویی غول پیکر اکسپرس و شعبه های کفش ملی و اعلان پتو برقی ناسیونال بر دیوارها، بر آن اضافه گردیده، و نام بعضی مغازه ها به زبان و خط فرنگی. در این جا نیز مانند شهرک های دیگر بهترین ساختمان ها متعلق به بانک هاست. از این چند بنای زرق و برق دار که بگذریم، دیگر همه چیز رنگ و رو رفته، غبارآلود و حقیر است. زندگی شهر مثل آب باریکی است که بر این دشت پهناور و زیبا، آرام آرام می گذرد...بین همه ی مغازه ها، تنها عطاری ها کورسوی یادگاری از گذشته در خود دارند: در کنار قوطی های روغن نباتی و جعبه های پودر رخت شویی و بیسکویت و شامپو و خودکار بیک، هنوز کله های قند و قرص های صابون محلی و طشت های نقل و آبنبات و کشک دیده می شود؛ مخلوطی است از گذشته و حال و نشانه ی آخرین مقاومت شیوه ی زندگی یی که در پنجه ی آهنین تمدن «قوطی و قسط» نفسش به شماره افتاده» .
    • محمدعلی اسلامی ندوشن در صفیر سیمرغ/بار دیگر نیشابور


  • «به من گفته بودند که هر سحر، ستاره ی عجیبی در آسمان نیشابور پدیدار می شود. یک شب سحر برخاستم و به تماشای آن رفتم. ستاره ی دنباله دار بود. دنباله ی نورانی اش به شکل دم طاووس بود در جانب شرق ایستاده بود. لحظه ای دیگر مثل جوجه تیغی یی به نظر آمد که کله اش بسیار فروزان باشد و بدنش خیلی کشیده و تیغ هایش نورافشان. آسمان، بی اندازه نزدیک می نمود و ستاره ها همگی شفاف بودند. سال ها بود که آن ها را به این درشتی و برّاقی ندیده بودم، مثل این که از آسمان خم شده بودند تا زمین را تماشا کنند. ماه شب بیست و یکم پریده رنگ بود و رو به لاغری می رفت؛ خرمن زده بود و هاله ی قرمز رنگی گردش بود؛ هر چه به طرف صبح می رفتیم، هاله اش پررنگ تر می شد.»
    • محمدعلی اسلامی ندوشن در صفیر سیمرغ/بار دیگر نیشابور


  • « این نیشابور ، در نگاه من فشرده ای است از ایران بزرگ. شهری در میان ابرهای اسطوره و نیز در روشنای تاریخ ؛ با با صبحدمی که شهره آفاق است. از یک سو لگد کوب سم اسبهای بیگانه، در ادوار مختلف، و از سوی دیگر همواره حاضر در بستر تاریخ با ذهن و ضمیری گاه زندقه آمیز و فلسفی در اندیشه خیام و گاه روشن از آفتا اشراق و عرفان در چهره عطار. تاریخ این سرزمین را باید از گوشه و کنار کتابهای کهنه و سفالهای عتیق موزه های بیگانه و سنگ قبرهای شکسته فراهم آورد چرا که چیزی برای او باقی نگذاشته اند و هر چه داشته با فیروزه هایش ، در غارت شبانه تاتار گاهی نگین انگشتری زاهدان ریایی شده ست و گاهی خورجین اسب روسپیان را آراسته است ... برای بازسازی این نیشابور، باید جان کند. با شعارهای روزنامه نویسان و فرمایشان خطیبان حرفه ای، هیچ کاری نمی توان انجام داد. باید جان کند و هر پاره ای از این موجودیت را با هر وسیله ای که امکان پذیر است به دست آورد و بررسی کرد و شناخت ، درست مانند قدحی بلورین از میراث نیاکان تو که بر سنگ شکسته است و هر پاره ای از آن در گوشه ای افتاده و تو می خواهی اجزای پراکنده آن قدح شکسته را با کیمیای عشق به هم جوش دهی و آن را از نو بیافرینی. تا این قدح کامل شود. به تمام ذرات گمشده آن نیاز داری. اوراق این کتاب هم پاره هایی از آن قدح بر سنگ شکسته است » .
    • محمد رضا شفیعی کدکنی [۱]


  • « سفری برای فرار از گرمیِ هوایِ تهران به نيشابور رفتم، در آنجا مرا براي اقامه جماعت و سخنراني به مسجد بردند. چون در نيشابور افكار صوفيگري شيوع يافته بود، مدتي در آنجا به رد افكار صوفيانه پرداختم، به طوري كه از خود شهر و اطراف آن تا چهار فرسخي با ماشين و دوچرخه خود را براي استماع سخنراني اين حقير مي‌رسانيدند، و بحمد لله بسياري از مردم بيدار شدند و افكار صوفيانه شناخته شد. و مردم از آن بيزاري جسته و از بنده قدر داني كردند، ولي صوفيه به ادارات نيشابور و مشهد متوسل شدند تا از جلسات من جلوگيري شود. پيغام دادم اگر سخن منطقي داريد من براي مباحثه حاضرم چرا متوسل به زور شده ايد؟ جوابي نداشتند كه بدهند.» .
    • از سفرنامه‌ ابوالفضل برقعی قمی به خراسان/سفری به نیشابور و مشهد [۲]



  • « هيچ‌گونه نشانه يا خط مرزی در آسمان اين شهر ديده نمی‌شود كه آن را از ساير شهرهای قديمي ايران كه به‌همين اندازه است مشخص سازد. ديوار مشهور آن نمونه‌ای از «اسراف و اتلاف كوشش» در ايران است. اكنون ديگر ضرورتی نيست كه لشكر فراوان مغول از آن بالا برود. چه امروز ديوارهای شهر چنان وضع رقت‌باری دارد كه حتي در مقابل حمله‌ی گروهی از پسران پيش‌آهنگ تاب مقاومت نمی‌آورد. بازارهاي نيشابور از جمله‌ی ويران‌ترين بازارهای ايران و مردم آن از فقيرترين مردم اين كشور به شمار می‌روند. در اين بازار مانند بازارهای ساير شهرهای ايران كوزه گر پير را می‌توان يافت. وضع ظاهر او زياد تغيير نيافته و هنوز بر گل مرطوب مشت می‌كوبد ولي با نيروی كمتر و بدون شوق و علاقه این کار را انجام می دهد. دوست‌داران كوزه‌هاي زيبا و خوش‌تركيب، كوزه‌هايی كه با مهارت و استادی تهيه شده دير زماني است كه ديده از جهان فرو بسته‌اند، لااقل دو قرن از مرگ آنها می‌گذرد. از آن زمان تا كنون، كوزه‌گر شرق استعداد خود را از دست داده و نمی‌تواند با آن حرارت سابق گل كوزه‌گری را در چرخ حساس و تاثير پذير بريزد و با دست‌های مستعد خود، مصنوعي خلق كند كه به نام و دوره‌ای كه در آن می‌ زيد، درخشندگي و شكوه بخشد. آتش كوره‌ی محقر او هنوز كاملا گرمی خود را از دست نداده ولي نقصی يافته، چه شعله‌های آن مانند زمانی كه شاه عباس با حمايت و پشتيبانی خود آن را باد می‌زد روشنی و درخشندگی ندارد. رنگ فيروزه‌ای آن، جلای سابق را ندارد. هيچ رنگی نمی‌تواند با آن رنگ آبی قرن پانزدهم برابری كند. سبزی به زردی گراييده است » .
    • «فردریک چارلز ریچاردز»، عنوان «سفرنامه‌ی فردریچاردز» به همت «مهین‌دخت صبا» به فارسی . در سال 1343 خورشیدی توسط بنگاه ترجمه و نشر کتاب در 274 صفحه و به تیراژ 2 هزار نسخه، چاپ شد.


  • « امروز، منظره‌ی اطاق و آرامگاه وی چنان است که گویی هم‌میهنان او عمدا نسبت به آن ‌توجهی نشان نمی‌دهند. دلایل و بهانه‌های گوناگون برای وضع آرامگاه شاعر اورده شده ولی هیچ یک از آنها جوابگوی انتقاد صحیح نیست. راست است که او در باغی مدفون می باشد ولی بوته‌ی گل سرخی که گلبرگ‌های خود را بر مزار او نثار کند دیده نمی‌شود ... گفتگو با ایرانیان درباره‌ی عمر خیام مشکل است، آنها حاضرند از او به عنوان یک فیلسوف یا ستاره‌شناس گفتگو کنند ولی هرگاه به عنوان یک شاعر بزرگ مورد ستایش واقع شود بلافاصله حافظ و سعدی را جانشین وی می‌سازند، هرگاه از تزجمه‌ی زیبای فیتز جرالدذکری به میان آید، می گویند:‌ «فیتز جرالد دیگری را به شیراز بفرستید تا اشعار حافظ و سعدی را ترجمه کند...نام عمر در نزد ایرانیان نامی چندان دلپسند نیست، هیچکس با این اسم نمی تواند در ایران به عنوان یک قهرمان، محبوبیت پیدا کند، همانطوری که در ایرلند، هیچکس قادر نیست با داشتن نام «کرومول» سیاستمدار مشهوری شود ... .».
    • «فردریک چارلز ریچاردز»


  • « دیوانه ای به نیشاپور می رفت. دشتی دید پر از گاو ، پرسید : این گاو ها از کیست؟ گفتند : از آن عمید نیشاپور است. از آنجا گذشت ، صحرای دیدپر از اسپ ، گفت : این اسپ ها از کیست؟ گفتند : از عمید . چون به شهر آمد ، غلامان دید بسیار ، پرسید ؟ این غلامان از کیست ؟ گفتند : بندگان عمید ند .درون شهر سرای دید آراسته مردم به آنجا می رفتند ومی آمدند ، پرسید : این سرای کیست؟گفتند :این اندازه ندانی که سرای عمید نیشاپور است ؟ دیوانه دستاری بر سر داشت کهنه وپاره، پاره از سر بر گرفت ، به آسمان پرتاب کرد وگفت : این را هم به عمید نیشاپور ده ، از آن که همه چیز را به وی داده ای .» .
    • عطار نیشابوری ، الهی نامه عطار/حکایت عمید نیشاپور


  • « یکی در نشابور دانی چه گفت/چو فرزندش از فرض خفتن بخفت؟/توقع مدار ای پسر گر کسی/که بی سعی هرگز به منزل رسی/سمیلان چو بر می‌نگیرد قدم/وجودی است بی منفعت چون عدم/طمع دار سود و بترس از زیان/که بی بهره باشند فارغ زیان » .

پانویس

در ویکی‌نبشته موجود است:
ویکی‌پدیا مقاله‌ای دربارهٔ
نیشابور
دارد.
معنای واژهٔ
نیشابور
را در ویکی‌واژه ببینید.