عمرو عاص

در جنگ صفین

معاويه از مضمون سخنرانى علی پسر ابوطالب در ماجرای جنگ صفين آگاه شد.

معاویه پسر ابی‌سفیان:اين همان شبى است كه على فرداى آن كار جنگ را يكسره خواهد كرد. اكنون چه بايد كرد؟

عمرو پسر عاص:نه سربازان تو مانند سربازان او هستند ونه تو مانند او هستى. او به انگيزه دينى وعقيدتى نبرد مى‏كند، در حالى كه تو به انگيزه ديگر. تو خواهان زندگى هستى واو خواهان شهادت.سپاه عراق از پيروزى تو بر خود مى‏ترسد، در حالى كه سپاه شام از پيروزى على هراسى ندارد.

معاویه پسر ابی‌سفیان:پس چه بايد كرد؟

عمرو پسر عاص:بايد پيشنهادى كرد كه اگر بپذيرند دچار اختلاف شوند واگر نپذيرند نيز دچار دو دستگى گردند; آنان را به كتاب خدا دعوت كن تا ميان تو وآنان حاكم باشد. در اين صورت تو به خواسته خود نائل مى‏آيى. اين مطلب مدتها در ذهن من بود ولى از ابراز آن خوددارى مى‏كردم تا وقت آن برسد.

بدون منبع

• «عدالت تنها عسلی است که آدمی به تلخی می خورد »

درباره او

در نهج البلاغه

• شگفتا از پسر نابغه!شاميان را گفته است ، من مردى لاغ 3 گويم با لعب بسيار، عبث كارم ، و كوشا در اين كار . همانا ، آنچه گفته نادرست بوده ، و به گناه دهان گشوده ،(همانا بدترين گفتار ، سخن دروغ است كه چراغ آن بيفروغ است . )امّا او مى‏گويد و دروغ مى‏گويد . وعده مى‏دهد و خلاف آن مى‏پويد . مى‏خواهد و مى‏ستهد ، از او مى‏خواهند و زُفتى مى‏كند . پيمان را به سر نمى‏برد و پيوند خويشان را مى‏بّرد .
  • نهج البلاغه خطبه هشتاد و چهارم، از علی بن ابوطالب درباره ی عمرو پسر عاص
• چون سخن جنگ در ميان باشد ، دلير است و بر امر و نهى چير ، و چون تيغ از نيام برآيد و وقت كارزار درآيد ،بزرگترين نيرنگ او اين است كه عورت خويش گشايد.!
  • نهج البلاغه خطبه هشتاد و چهارم، از علی بن ابوطالب درباره ی عمرو پسر عاص
• او با معاويه بيعت نكرد ، مگر بدان شرط كه او را پاداشى رساند ، و در مقابل ترك دين خويش لقمه‏اى بدو خوراند .
  • نهج البلاغه خطبه هشتاد و چهارم، از علی بن ابوطالب درباره ی عمرو پسر عاص
• تو دينت را پيرو دنياى كسى كردى كه گمراهى‏اش آشكار است و زشتى او پديدار . تو سر در پى او نهادى و به طلب زيادت او ايستادى . چون سگ كه پى شير رود ، و به چنگال آن نگرد و زيادت شكار او را انتظار برد.
  • نهج البلاغه نامه سی و نهم، از علی بن ابوطالب به عمرو پسر عاص
• . پس دنيا و آخرت خود را به باد دادى و اگر خواهان حق بودى بر آنچه مى‏خواستى دست مى‏نهادى . اگر خدا مرا بر تو و پسر ابو سفيان مسلط ساخت سزاى كارى را كه كرديد بدهم ، و اگر مرا عاجز كردن توانيد و خود پايدار مانيد ، آنچه پيش روى شماست براى شما بدتر است كه آن عذاب خداست .
  • نهج البلاغه نامه سی و نهم، از علی بن ابوطالب به عمرو پسر عاص