ناصرخسرو: تفاوت میان نسخه‌ها

نمایش تاریخچه به صورت تعاملی

→ تفاوت با ویرایش قدیمی‌تر تفاوت با ویرایش جدیدتر ←

محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده

دیداریویکی‌متن

درخط

نسخهٔ ‏۳۱ مهٔ ۲۰۰۸، ساعت ۲۳:۲۶

ناصرخسرو قبادیانی، شاعر، فیلسوف و جهانگرد ایرانی، (۳۹۴ -۶۸۱ هجری قمری)

دارای منبع

دیوان اشعار

«آزرده کرد کژدم غربت جگر مرا// گویی زبون نیافت به گیتی مگر مرا»

«آن‌چه نخواهی که ندرویش، مکار// آن‌چه نخواهی که بشنویش، مگوی»

«انگشت مکن رنجه به در کوفتن کس// تا کس نکند رنجه به در کوفتنت مشت»

«اين جهان آب روانست بر او خیره مخسب// آنچه او بود نخواهد مطلب، مست مباش»

«این رشوت‌خواران فقهایند شمارا// ابلیس فقیه است گر این‌ها فقهایند»

«خواب و خورست کار تو ای بی‌خرد جسد// لیکن خرد به است ز خواب و ز خور مرا// کار خر است سوی خردمند خواب و خور// ننگست ننگ با خرد از کار خر مرا»

«روزی زسر سنگ عقابی به‌هوا خاست// واندر طلب طعمه پر و بال بیاراست// بر راستی بال نظر کرد و چنین گفت// امروز همه روی زمین زیر پر ماست// بـر اوج فلک چون بپرم از نظـر تیز// می‌بینم اگر ذره‌ای اندر ته دریاست// گر بر سر خـاشاک یکی پشه بجنبد// جنبیدن آن پشه عیان در نظر ماست// بسیار منی کـرد و ز تقدیر نترسید// بنگر که ازین چرخ جفاپیشه چه برخاست// ناگـه ز کـمین‌گاه یکی سـخت کمانی// تیری ز قضاو قدر انداخت بر او راست// بر بال عـقاب آمـد آن تیر جـگردوز// وز ابر مر او را بسوی خاک فروکاست// بر خـاک بیفتاد و بغلـطید چو ماهی// وانگاه پر خویش گشاد از چپ و از راست// گفتا عجبست این‌که زچوبست و زآهن// این تیزی و تندی و پریدنش کجا خاست// چون نیک نگه‌کرد و پر خویش بر او دید// گفتا زکه نالیم که از ماست که بر ماست»

«گرگ درنده گرچه کشتنی است//بهتر از مردم ستمکار است// از بد گرگ رستن آسان است// وز ستم‌کار سخت دشوار است»

«گوشت چون گنده شود او را نمک درمان بود// چون نمک گنده شود او را به‌چه درمان کنند»

«گویم چرا نشانه تیر زمانه کرد// چرخ بلند جاهل بیدادگر مرا// گر در کمال و فضل بود مرد را خطر// چون خوار و زار کرد پس این بی‌خطر مرا؟»

«گویی که از نژاد بزرگانم// گفتاری آمـدی تو نه کـرداری// بی‌فضل کمتری تو ز گنجشکی// گرچه ز پشت جعفر طیاری// بی‌چاره زنده‌ای بود ای خـواجه// آنک او زمردگان طلبد یاری// طب پدر تو را ندهـد نفعی// تو چون‌که گر ِخویش همی‌خاری»

«از ره نام هم‌چو یکدگرند// سوی بی‌عقل، هرمس و هرماس// لیکن از راه عقل، هشیاران// بشناسند فـربهی زآماس»

«گیتی سرای رهگذرانست ای پسر// زین بهتر است نیز یکی مستقر مرا»

«نام قضا خرد کن و نام قدر سخن// یاد است این سخن ز یکی نامور مرا»

«نی‌نی که چرخ و دهر ندانند قدر فضل// این گفته بود گاه جوانی پدر مرا// دانش به از ضیاع و به از جاه و مال و ملک// این خاطر خطیر چنین گفت مر مرا»

«نکوهش مکن چرخ نیلوفری را// برون کن ز سر باد خیره سری را// بری دان از افعال چرخ برین را// نشاید ز دانش نکوهش بری را// همی تا کند پیشه عادت همی کن// جهان مر جفا را تو مر صابری را// چو تو خود کنی اختر خویش را بد// مدار از فلک چشم نیک اختری را// اگر شاعری را تو پیشه گرفتی// یکی نیز بگرفت خنیاگری را// تو درمانی آنجا که مطرب نشیند// سزد گر ببری زبان جری را// صفت چند گویی ز شمشاد و لاله// رخ چون مه و زلفک عنبری را// به علم و به گوهر کنی مدحت آن را// که مایه است مر جهل و بد گوهری را// به نظم اندر آری دروغ و طمع را// دروغست سرمایه مرکافری را// پسندست با زهد عمار و بوذر// کند مدح محمود مر عنصری را// من آنم که در پای خوکان نریزم// مر اين قیمتی در لفظ دری را»

از رودکی تا بهار/ ۱۳۷۰ خورشیدی

«بار خدایا اگر زروی خدایی// طینت انسان همه جمیل سرشتی// چهرهٔ رومی و صورت حبشی را// مایهٔ خوبی چه بود و علت زشتی// طلعت هندو و روی ترک چرا شد// هم‌چو دل دوزخی و روی بهشتی// چیست خلاف اندر آفرینش عالم// چون همه را دایه و مشاطه تو هستی// نعمت منعم چراست دریا دریا// محنت مفلس چراست کشتی کشتی»
«من آنم که در پای خوکان نریزم// مراین قیمتی لفظ دُرّ ِ دَری را»
«نکوهش مکن چرخ نیلوفری را// برون کن زسر باد خیره‌سری را// چو تو خود کنی اختر خویش را بد// مدار از فلک چشم نیک‌اختری را»

بدون منبع

«ای شعرفروشان خراسان بشناسید// این ژرف‌سخن‌های مرا گر شعرایید»

«بر یخ بنویس چون کند وعده// گفتار محال و قول خامش را»

پیوند به‌بیرون

ویکی‌پدیا مقاله‌ای دربارهٔ

ناصرخسرو
دارد.

این یک نوشتار ناتمام است. با گسترش آن به ویکی‌گفتاورد کمک کنید.

@@ خط ۵: / خط ۵: @@
 ===دیوان اشعار===
+*   «آزرده کرد [[کژدم]] غربت جگر مرا// گویی زبون نیافت به گیتی مگر مرا»
 *   «آن‌چه نخواهی که ندرویش، مکار// آن‌چه نخواهی که بشنویش، مگوی»
 *   «انگشت مکن رنجه به در کوفتن کس// تا کس نکند رنجه به در کوفتنت مشت»
+*   «اين جهان آب روانست بر او خیره مخسب// آنچه او بود نخواهد مطلب، مست مباش»
 *   «این رشوت‌خواران فقهایند شمارا// ابلیس فقیه است گر این‌ها فقهایند»
+*   «خواب و خورست [[کار]] تو ای بی‌خرد جسد// لیکن خرد به است ز خواب و ز خور مرا// [[کار]] [[خر]] است سوی خردمند خواب و خور// ننگست ننگ با خرد از کار خر مرا»
 *   «روزی زسر سنگ [[عقاب]]ی به‌هوا خاست// واندر طلب طعمه پر و بال بیاراست// بر راستی بال نظر کرد و چنین گفت// امروز همه روی زمین زیر پر ماست// بـر اوج فلک چون بپرم از نظـر تیز// می‌بینم اگر ذره‌ای اندر ته [[دریا|دریاست]]// گر بر سر خـاشاک یکی [[پشه]] بجنبد// جنبیدن آن پشه عیان در نظر ماست// بسیار منی کـرد و ز تقدیر نترسید// بنگر که ازین چرخ جفاپیشه چه برخاست// ناگـه ز کـمین‌گاه یکی سـخت کمانی// تیری ز قضاو قدر انداخت بر او راست// بر بال عـقاب آمـد آن تیر جـگردوز// وز [[ابر]] مر او را بسوی خاک فروکاست// بر خـاک بیفتاد و بغلـطید چو [[ماهی]]// وانگاه پر خویش گشاد از چپ و از راست// گفتا عجبست این‌که زچوبست و زآهن// این تیزی و تندی و پریدنش کجا خاست// چون نیک نگه‌کرد و پر خویش بر او دید// گفتا زکه نالیم که از ماست که بر ماست»
 *   «[[گرگ]] درنده گرچه کشتنی است//بهتر از مردم ستمکار است// از بد گرگ رستن آسان است//  وز ستم‌کار سخت دشوار است»
 *   «گوشت چون گنده شود او را نمک درمان بود// چون نمک گنده شود او را به‌چه درمان کنند»
-*   «گویی که از نژاد بزرگانم// گفتاری آمـدی تو نه کـرداری// بی‌فضل کمتری تو ز [[گنجشک|گنجشکی]]// گرچه ز پشت جعفر طیاری// بی‌چاره زنده‌ای بود ای خـواجه// آنک او زمردگان طلبد یاری// طب پدر تو را ندهـد نفعی// تو چون‌که گر ِخویش همی‌خاری»
+*   «گویم چرا نشانه تیر زمانه کرد// چرخ بلند جاهل بیدادگر مرا// گر در کمال و فضل بود مرد را خطر// چون خوار و زار کرد پس این بی‌خطر مرا؟»
+*   «گویی که از نژاد بزرگانم// گفتاری آمـدی تو نه کـرداری// بی‌فضل کمتری تو ز [[گنجشک|گنجشکی]]// گرچه ز پشت جعفر طیاری// بی‌چاره زنده‌ای بود ای خـواجه// آنک او زمردگان طلبد یاری// طب پدر تو را ندهـد نفعی// تو چون‌که گر ِخویش همی‌خاری»
 *   «از ره نام هم‌چو یکدگرند// سوی بی‌عقل، هرمس و هرماس// لیکن از راه عقل، هشیاران// بشناسند فـربهی زآماس»
+*   «گیتی سرای رهگذرانست ای پسر// زین بهتر است نیز یکی مستقر مرا»
+*   «نام قضا خرد کن و نام قدر سخن// یاد است این سخن ز یکی نامور مرا»
+*   «نی‌نی که چرخ و دهر ندانند قدر فضل// این گفته بود گاه جوانی پدر مرا// [[دانش]] به از ضیاع و به از جاه و مال و ملک// این خاطر خطیر چنین گفت مر مرا»
+*   «نکوهش مکن چرخ نیلوفری را// برون کن ز سر باد خیره سری را// بری دان از افعال چرخ برین را// نشاید ز [[دانش]] نکوهش بری را// همی تا کند پیشه عادت همی کن// جهان مر جفا را تو مر صابری را// چو تو خود کنی اختر خویش را بد// مدار از فلک چشم نیک اختری را// اگر [[شعر|شاعری]] را تو پیشه گرفتی// یکی نیز بگرفت خنیاگری را// تو درمانی آنجا که مطرب نشیند// سزد گر ببری زبان جری را// صفت چند گویی ز شمشاد و لاله// رخ چون مه و زلفک عنبری را// به [[دانش|علم]] و به گوهر کنی مدحت آن را// که مایه است مر جهل و بد گوهری را// به نظم اندر آری دروغ و طمع را// دروغست سرمایه مرکافری را// پسندست با [[زاهد|زهد]] عمار و بوذر// کند مدح محمود مر [[عنصری بلخی|عنصری]] را// من آنم که در پای خوکان نریزم// مر اين قیمتی در لفظ دری را»
 ===از رودکی تا بهار/ ۱۳۷۰ خورشیدی===